του Πέτρου Μηλιαράκη*
Την Κυριακή των Βαΐων οι απανταχού Ορθόδοξοι Χριστιανοί εορτάζουν την πανηγυρική είσοδο του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ. Η είσοδος αυτή ήταν η απογείωση της δόξας και η απαρχή της ταπείνωσης και του μαρτυρίου του Ιησού. Στην ταπείνωση δε και στο μαρτύριο συγκαταλέγεται και η Δίκη του Χριστού, που επακολούθησε.
Η ΘΈΣΗ ΕΝΌΣ ΝΟΜΙΚΟΎ
Ο Καταστατικός Χάρτης της Χώρας θεσπίζει ότι επικρατούσα Θρησκεία στην Ελλάδα είναι η Θρησκεία της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού. (βλ άρθρο 3 του Συντάγματος).
Επίσης ο σκληρός πυρήνας της συνταγματικής τάξης, με μη αναθεωρητέα διάταξη θεσπίζει το απαραβίαστο της θρησκευτικής ελευθερίας. (βλ άρθρο 13 παρ.1 του Συντάγματος).
Συνεπώς πάν ό,τι καταγράφεται ενταύθα με προσφυγή στις Γραφές, εκφέρεται με απόλυτο σεβασμό τόσο στις άλλες γνωστές Θρησκείες όσο και σε κάθε «μη θρησκευόμενο», όπως επιτάσσει η έννομη τάξη. (βλ. άρθρο 13 παρ. 2 του Συντάγματος).
Με βάση αυτήν την προδιάθεση υπ’ όψιν τα εξής:
Τα Πάθη του Χριστού και η Δίκη Του αφετηρία τους έχουν τη σύλληψή Του λόγω της προδοσίας του Ιούδα. Επακολουθούν δε τα απάνθρωπα βασανιστήρια, ο επαίσχυντος ευτελισμός, η παρωδία Δικών και ο Σταυρικός θάνατος…
ΤΑ ΔΥΟ (2) ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ
Ο Χριστός δικάστηκε κυρίως από δύο (2) Δικαστήρια: από εκείνο του Ιερατείου και από εκείνο των Ρωμαίων κατακτητών. Κατ’ ουσίαν δηλαδή δικάσθηκε από τον αρχιερέα Καϊάφα και από τον ηγεμόνα Πιλάτο.
Επίσης, επειδή αναπέμφθηκε η υπόθεση από τον Πιλάτο στον Ηρώδη λόγω «τοπικής αρμοδιότητας», υπάρχει και η εκδοχή του «τρίτου Δικαστηρίου». Ο Ηρώδης, όμως, ανέπεμψε τον Ιησού και πάλι στον Πιλάτο χωρίς Δίκη. «Απασχολήθηκε», όμως, με τον ευτελισμό του Ιησού. Και τούτο διότι: «εξουθενήσας δε αυτόν ο Ηρώδης συν τοις στρατεύμασιν αυτού και εμπαίξας, περιβαλών αυτόν εσθήτα λαμπράν ανέπεμψεν αυτόν τω Πιλάτω» (Λουκάς ΚΓ/11-12).
Ωστόσο, οι προαναφερόμενες διαδικασίες που χαρακτηρίζουν την κάθε μια χωριστά («Καϊάφας-Πιλάτος-Ηρώδης-Πιλάτος»), ενοποιούνται (ιστορικά) σε «μια διαδικασία», με τον όρο: «η Δίκη του Χριστού».
ΤΑ ΚΕΝΆ ΕΡΜΗΝΕΊΑΣ
Το παρόν κείμενο είναι αδύνατον να εξαντλήσει το ζήτημα της Δίκης του Ιησού. Και τούτο διότι η Δίκη του Ιησού απαιτεί ιδιαίτερο δοκίμιο-πραγματεία. Εν τούτοις, στο παρόν κείμενο επιδιώκεται να αναδειχτούν τα καίρια ζητήματα για την Δίκη του Ιησού, τα οποία χρήζουν «νομικής παρέμβασης», καθόσον μάλλον η «θεολογική» βιβλιογραφία αδικεί εν πολλοίς δικονομικά και ουσιαστικά σημεία της Δίκης, με κίνδυνο παρερμηνειών. Ένα δε από τα κρίσιμα ζητήματα είναι το «σύ είπας» του Ιησού στους θρησκευτικούς δικαστές Του, αλλά και στον πολιτικό δικαστή Του τον Πιλάτο. Το παρόν κείμενο εστιάζει επιγραμματικώς στα εξής:
«ΣΎ ΕΊΠΑΣ»- ΤΑ ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
Κατ’ ουσίαν το «σύ είπας» του Ιησού παρερμηνεύεται. Προδήλως δε είναι απολύτως εσφαλμένη η θέση ότι:
«Η απάντησις αύτη δεν είναι ούτε σαφής βεβαίωσις ούτε άρνησις, αλλά συγκατάθεσις διδομένη ως είδος τι παραχωρήσεως». (βλ. Π.Τρεμπέλας, όπου το λάθος στην ερμηνεία της Καινής Διαθήκης, 1986, σελ.127).
Προς αποκατάσταση των πραγμάτων από την ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΗ αυτή ερμηνεία της δήθεν «υποχώρησης» του Ιησού, που δεν επιβεβαίωσε, αλλά ούτε και αρνήθηκε την αποστολή Του και το «ποιος είναι», υπ’ όψιν τα εξής:
Στη Δίκη του Ιησού: «…ο αρχιερεύς είπεν αυτώˑ εξορκίζω σε κατά του Θεού του ζώντος ίνα ημίν είπης ει συ ει ο Χριστός ο υιός του Θεού. λέγει αυτώ ο Ιησούςˑ σύ είπας…» Τότε ο αρχιερεύς (με το «σύ είπας») διέρρηξε τα ιμάτια του(!) λέγων ότι εβλασφήμησε και απεφάνθη : «τι έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων; ίδε νυν ηκούσατε την βλασφημίαν αυτούˑ τι υμίν δοκεί; οι δε αποκριθέντες είπονˑ ένοχος θανάτου εστί» (Ματθαίος ΚΣΤ/56-67).
Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΟΜΟΛΟΓΕΙ ΚΑΙ Ο ΚΑΪΑΦΑΣ ΔΙΑΡΡΗΓΝΥΕΙ ΤΑ ΙΜΑΤΙΑ ΤΟΥ
Το «σύ είπας» του Ιησού στον αρχιερέα Καϊάφα προδήλως σημαίνει ότι: «ακόμη και εσύ το λες» ή άλλως: «το είπες ήδη». Η ερμηνεία αυτή είναι η μόνη που αδιστάκτως αντέχει δικονομικώς και ουσιαστικώς στα όσα αμέσως έλαβαν χώρα.
Και τούτο διότι ο αρχιερέας (με το «σύ είπας» του Ιησού) διέρρηξε τα ιμάτια του(!) και απεφάνθη ότι δεν χρειάζονται μάρτυρες.
Και δεν υπήρχε ανάγκη μαρτύρων διότι ο Ιησούς με τη διατύπωση αυτή ομολόγησε ότι είναι ο Χριστός ο Υιός του Θεού, καθιστάμενος με την ομολογία αυτή κατήγορος του εαυτού Του.
Στην ίδια ακριβώς ιστορική συνέπεια συγκαταλέγεται και η απάντηση του Ιησού στην ερώτηση «συ ούν εί ο υιός του Θεού;», οπότε ο Ιησούς απεκρίθη: «υμείς λέγετε ότι εγώ ειμί».
Η απάντηση αυτή του Ιησού σημαίνει ότι: «ακόμη και σεις λέτε ότι είμαι ο Υιός του Θεού». Αποδεικνύεται δε κατά τρόπο προδήλως βέβαιο ότι η έκφραση «υμείς λέγετε» ,συνιστά την ομολογία του Ιησού ,καθόσον ευθύς αμέσως το Συνέδριο απεφάνθη: «τι έτι χρείαν έχομεν μαρτυρίας; αυτοί γαρ ηκούσαμεν από του στόματος αυτού» (Λουκάς ΚΒ/68-71).
Η ΔΙΚΗ ΣΤΟΝ ΠΙΛΑΤΟ ΕΛΑΒΕ ΧΩΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Για την ενώπιον του Πιλάτου Δίκη του Ιησού, υπ’ όψιν ότι ελάμβανε χώρα κατά το Ρωμαϊκό Δίκαιο. (Το Ρωμαϊκό Δίκαιο γεννήθηκε το 753π.Χ. στην Ρώμη και διατήρησε την ισχύ του δύο χιλιετίες).
Δόγμα δε του Ρωμαϊκού Δικαίου ήταν ότι: ο σιωπών δοκεί συναινείν(qui tacet consentrire videtur). Το ότι δε ο Ιησούς ενίοτε δια της σιωπής επιβεβαίωνε την κατηγορία, προκύπτει και από το ότι ο Πιλάτος «εθαύμασε λίαν»(!), καθόσον ο Ιησούς δεν αντέκρουσε την κατηγορία που Του καταμαρτύρησαν οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι (Ματθαίος ΚΖ/14-15).
Η σιωπή, συνεπώς, του Ιησού αφορά σιωπηρή (ex silentio) συναίνεση και μάλιστα από πρόθεση (ex voluntate).
Σε κάθε περίπτωση όμως και ενώπιον του Πιλάτου ο Ιησούς ομολόγησε ότι είναι «ο Χριστός ο υιός του ευλογητού» τόσο με το «εγώ ειμί» (Μάρκος ΙΔ/62) όσο και με το «σύ είπας» (Λουκάς ΚΓ/3), όπως αυτό ορθώς ενταύθα δικονομικώς και ουσιαστικώς ερμηνεύεται.
Ουδεμία άλλη εκδοχή επιδέχεται η δικονομία της Δίκης του Χριστού.
Ο ΠΙΛΑΤΟΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΚΕ ΤΟ «ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΟΥ ΑΞΙΩΜΑ»
Στη Δίκη πέραν του ιερατείου, το οποίο ο Χριστός αποφασιστικώς είχε πλήξει, κεντρικό ρόλο διαδραμάτισε και ο Πιλάτος. Υπ’ όψιν ότι την πολιτική αυτή θέση του ηγεμόνα, την κατείχε ο Πιλάτος ως ευνοούμενος του Σηιανού, ο οποίος όμως ήδη, ως ένοχος συνωμοσίας κατά του Αυτοκράτορα Τιβέριου, είχε θανατωθεί!
Έτσι, ο Πιλάτος είχε απολέσει τον πολιτικό του προστάτη. Συνεπώς όταν ο Πιλάτος δέχθηκε την απειλή ότι εάν δεν θανατώσει τον Ιησού δεν είναι φίλος του Καίσαρα («…ουκ ει φίλος του Καίσαρος», βλ.Ιωάννης ΙΘ/13), είναι πρόδηλο ότι υπερασπίσθηκε τη θέση του, αρνούμενος τη διεξαγωγή Δίκαιης Δίκης!
Η ιστορικότητα, όμως, των εξελίξεων με το σταυρικό θάνατο του Ιησού και το γεγονός της ταφής Του, ανέδειξε ένα Μεγάλο Άγιο. Και τούτο διότι όταν ακόμη και «οι μαθηταί πάντες αφέντες αυτόν έφυγον» (Ματθαίος ΚΣΤ/56), τότε «ελθών Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ευσχήμων βουλευτής… τολμήσας εισήλθε προς Πιλάτον και ητήσατο το σώμα του Ιησού» (Μάρκος ΙΕ/42-43).
Ο ΙΩΣΗΦ Ο ΑΡΙΜΑΘΑΙΑΣ ΥΠΕΡΣΠΙΣΘΗΚΕ ΤΙΣ ΑΞΙΕΣ ΠΟΥ ΥΠΗΡΕΤΟΥΣΕ
Ο Ιωσήφ από την Αριμαθαία, ήταν βουλευτής, μέλος του Μεγάλου Συνεδρίου αλλά και μυστικός μαθητής του Ιησού (Ματθαίος ΚΖ/57-60). Επίσης ο Ιωσήφ, με την ιδιότητα του βουλευτή, καταψήφισε στη Βουλή την καταδίκη του Ιησού! (Λουκάς ΚΓ/50-54). Παρά δε που ο Άγιος αυτός αναφέρεται για το Ιερό Καθήκον της Αποκαθήλωσης και Ταφής και από τους τέσσερις Ευαγγελιστέςκαι παρά που η μνήμη του τιμάται από την Εκκλησία (31 Ιουλίου), εντούτοις έχει παραβλεφθεί από τους πιστούς (ίσως) και από την Οργανωμένη Εκκλησία.
Οι Χριστιανοιί θυμούνται τον Ιωσήφ τον Αριμαθαία με τα εγκώμια της Μεγάλης Παρασκευής, με τον Επιτάφιο Θρήνο, όταν όλες οι γενεές υμνούν την Ταφή του Κυρίου, όπου μεταξύ των άλλων ύμνων και το: «Καθελών του ξύλου ο Αριμαθαίας εν τάφω Σε κηδεύει».
Όμως η προσφορά του Μεγάλου αυτού Αγίου παραμένει να αναφέρεται μόνο στο στίχο αυτό του εγκωμίου…και στο ότι: «το Άχραντον Σώμα σινδόνι καθαρά ειλήσας και αρώμασι εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο».
Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΛΕΙΨΗ
Παρά το βίο του Μεγάλου αυτού Αγίου, ουδείς γνωστός Ναός στον Ελλαδικό χώρο – εξ’ όσων τουλάχιστον εγώ γνωρίζω – έχει ανεγερθεί στο όνομα του , ως εάν «αγνοείται» ο Άγιος εκείνος που τολμήσας ανέλαβε το ιερό καθήκον της Αποκαθήλωσης και της Ταφής του Ιησού. Και μόνο το έργο-καθήκον της Αποκαθήλωσης αφορά στην πιο Ιερή Πράξη στην ιστορία του Χριστού.
Επίσης χωρίς τον Ιωσήφ τον Αριμαθαία δεν θα υπήρχε καν ο Πανάγιος Τάφος! Ο Αριμαθαίας παραχώρησε τον τάφο του στον Ιησού! Το απόλυτο της φιλοξενίας!
Επίσης, σύμφωνα και με μία εκδοχή από τη σοφή και λόγια Πηνελόπη Δέλτα, ο Μυστικός Δείπνος είχε οικοδεσπότη τον Ιωσήφ από την Αριμαθαία (βλ. Π.Δέλτα, Η ζωή του Χριστού, αρχική έκδοση 1925, 9η έκδοση 1979, σελ.317).
ΧΡΗΣΙΜΑ ΚΑΙ ΚΑΙΡΙΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΙΡΩΝ ΜΑΣ
Έτσι, τούτες τις ημέρες, εαν επικαιροποιήσουμε τα διδάγματα της Χριστιανικής θρησκείας, θα πρέπει να εντοπίσουμε τον πολιτικό Πιλάτο που επιδιώκει να διατηρήσει τη θέση του (την εξουσία του δηλαδή), παραβλέποντας στοιχειώδεις αρχές δικαίου και αξιοπρέπειας.
O ηγεμόνας Πιλάτος στο όνομα άσκησης πολιτικής εξουσίας, αλλά και παραμονής στην πολιτική θέση του τοπικού κυβερνήτη, καταπάτησε ακόμη και υποκριτικά το καθήκον του για δίκαιη Δίκη με το… «να νίπτει τας χείρας του»(!), ως «υπόδειγμα» δειλού αξιωματούχου!
Ταυτοχρόνως, όμως, επιβάλλεται να αναδείξουμε το ήθος, τη συνέπεια και τη γενναιότητα ενός βουλευτή που αντιπαρέρχεται τους όποιες σε βάρος του κινδύνους και τις όποιες σε βάρος του κυρώσεις (σε κατάσταση διωγμού τελούσαν όσοι πίστευαν στο κήρυγμα του Ιησού), πράττων το καθήκον του, με το να ασκήσει τα δικαιώματά του κατά τη συνείδησή του.
Ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας, σε εποχές που «η κοινωνία εκπαιδεύεται να φοβάται», είναι ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ- ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ που διδάσκει ότι: η καθεμιά και ο καθένας πρέπει να τολμά απέναντι στην εκάστοτε «πολιτική ελίτ» και πολιτική ηγεμονία, για να υπερασπίζεται το δίκαιο, σύμφωνα με τη συνείδησή του, αλλά και να διεκδικεί τα δικαιώματα που του ανήκουν!
Αυτό είναι το υπόδειγμα-παράδειγμα του Ιωσήφ από την Αριμαθαία.
Ύψιστης δε σημασίας είναι (συμβολικής και ιστορικής ως προελέχθη) και το ότι ο ευσχήμων βουλευτής από την Αριμαθαία,ο Ιωσήφ, παραχώρησε τον άσπιλο και καινοφανή τάφο του στον Ιησού.
Στον Τάφο αυτό του Ιησού ,στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, προσέρχεται και προσκυνά διαχρονικά το σύνολο των Χριστιανών,ανεξαρτήτως δόγματος.
Ο Τάφος αυτός δεν συμβολίζει μόνο την Ταφή του Κυρίου, αλλά και την Ανάσταση Του!
«Οὐκ ἔστιν ὧδε , ίδε ο τόπος όπου έθηκαν αυτόν». (Μάρκος ΙΣΤ 6-7).
Καλή Ανάσταση!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
