«Η Εικών σου η άχραντος τη μυρσίνη οικήσασα ταύτην εχαρίτωσε πολλοίς θαύμασι και ζωηφόρω σου χάριτι…»
«Το γαρ θείον Αυτής (της Θεοτόκου) εκτύπωμα εν δένδρω μύρτον οικείν ηρετήσατο και του φυτού τοις κλάδοις χάριν δέδωκεν ώστε πάντες εκπλήττεσθαι».
Κυρίαρχο ρόλο στη λατρευτική παράδοση της Μονής Παλιανής διαδραματίζει η «αγία μυρτιά της Παλιανής». ένα αιωνόβιο δέντρο που βρίσκεται παράλληλα με το ναό δίπλα σε πηγή που διατηρείται μέχρι σήμερα και ονομάζεται από τις μοναχές ” καβούσι” στο Ν.Δ. τμήμα του μοναστηριού. Η εικόνα της Παναγίας βρίσκεται πάντα στο ειδικό εικονοστάσι, στον κορμό του δέντρου και το καντήλι της μυρτιάς
ανάβει συνέχεια! Η «Αγία Μυρτιά», όπως αποκαλείται από τις μοναχές, γιορτάζει ξεχωριστά απ’ το ναό. Καθιερώθηκε δηλαδή ειδική γιορτή για την Παναγία τη Μυρτιδιώτισσα, στις 24 Σεπτεμβρίου.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η ευλογία των άρτων γίνεται κάθε χρόνο κάτω από το ιερό αυτό δέντρο και ως τράπεζα χρησιμοποιείται ένα αρχαίο κιονόκρανο! (Προέρχεται από την πρωτοχριστιανική βασιλική). Τα πιο χαμηλά κλαδιά του έχουν εντελώς απογυμνωθεί από τα φύλλα του. Τα κόβουν οι προσκυνητές της Παλιανής. Άλλοι κατασκευάζουν φυλαχτά, άλλοι τα κρεμούν στα εικονοστάσια τους.
Η λατρεία της «Αγίας Μυρτιάς» αποτελεί επιβίωση πανάρχαιων λατρευτικών συνηθειών και πιο συγκεκριμένα της λατρείας των ιερών δέντρων της Μινωικής θρησκείας. Το ιερό δέντρο της Παλιανής αποτελεί επίκεντρο της λατρείας ιδιαίτερα κατά τη περίοδο του 15ης Αυγούστου. Κάθε απόγευμα όλες οι μοναχές κάνουν παρακλήσεις κάτω από την Αγία Μυρτιά και προσεύχονται.
Η τελετουργία αυτή αποκτά μια ξεχωριστή σημασία για τα δεδομένα της Ορθόδοξης Χριστιανικής παράδοσης. Η υπαίθρια τελετουργία κάτω από το ιερό δέντρο είναι φαινόμενο ίσως και μοναδικό για τα εκκλησιαστικά δεδομένα. Αλλά και ξεχωριστά κάθε μοναχή θεωρεί ότι ανάμεσα στα καθήκοντα της συμπεριλαμβάνεται και η τακτική προσευχή κάτω από την Αγία Μυρτιά. Οι μοναχές κόβουν το κλαδιά του δέντρου και σχηματίζουν με αυτά μικρούς σταυρούς. Ένας τέτοιος σταυρός θεωρείται ότι περικλείει θαυματουργές ιδιότητες και μπορεί να ακούσει κανείς στην Παλιανή αναρίθμητες σχετικές παραδόσεις. Τα τελευταία χρόνια οι πιο χαμηλοί κλώνοι του δέντρου έχουν εντελώς απογυμνωθεί από φύλλα τα οποία κόβουν και παίρνουν μαζί τους οι προσκυνητές. Στον κορμό έχει τοποθετηθεί εικονοστάσι και δίπλα του μπορεί να δει κανείς άφθονα αφιερώματα, τα οποία είτε αφήνουν στον κορμό είτε κρεμούν στα κλαδιά του δέντρου.
ΤΟΝ ΘΡΥΛΟ ΜΕ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΥΡΤΙΑΣ ΔΙΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΔΕΚΑΤΕΤΡΑΣΤΙΧΟ
1) ΤΗΣ ΜΥΡΤΙΑΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΙΟΥ ΔΕΝΔΡΟΥ ΠΑΛΙΑΝΗΣ
ΣΤΙΧΟΥΡΓΕΙΤΑΙ ΕΝ ΣΥΝΤΟΜΙΑ ΔΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΗ
2) ΠΡΙΝ ΚΤΙΣΘΗ ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΟΛΗ ΤΟΥΤΗ Η ΠΛΑΓΙΑ
ΚΑΘΩΣ ΛΕΓΟΥΝ ΗΤΟ ΔΑΣΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΔΩΣΑΝ ΦΩΤΙΑ
3) ΟΤΑΝ ΕΦΘΑΣΕΝ Η ΦΛΟΓΑ ΣΕ ΜΙΑ ΒΑΤΟ ΓΗΡΑΙΑ
ΜΗ! ΜΗ! ΑΔΙΑΚΟΠΑ ΕΒΟΑ ΜΙΑ ΦΩΝΗ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΑ
4) ΤΗΝ ΦΩΤΙΑ ΜΕ ΦΟΒΟ ΣΒΗΝΟΥΝ ΠΕΡΙΕΡΓΩΣ ΕΡΕΥΝΟΥΝ
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΝ ΣΚΥΒΟΥΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΥΝΟΥN
5) ΕΚΑΜΑΝ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙ ΕΠΙ ΤΟΠΟΥ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ
ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΠΟΥΧΕ ΧΑΡΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΑΝ ΕΚΕΙ
6) ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΥΡΤΙΑΣ ΚΛΩΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ Η ΜΟΡΦΗ
ΔΙΕΚΡΙΝΕΤΟ ΑΝΑΡΙΑ ΕΤΣΙ ΕΙΧΕ ΖΩΓΡΑΦΙΣΘΗ
7) ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΘΥΜΙΑΖΑΝ ΣΥΧΝΑ ΠΥΚΝΑ
ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑ ΚΑΛΟΦΩΤΑ
8) ΘΑΥΜΑ ΕΚΑΜΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΣΤ΄ ΑΝΑΜΑΡΤΗΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΑ ΓΕΝΗΚΑΝ ΤΑ ΖΩΓΡΑΦΙΣΤΑ ΚΛΑΔΙΑ
9) ΜΑΤΣΟ ΤΟΤΕ ΤΑ ΦΥΤΕΨΑΝ ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΜΕ ΧΑΡΑ
ΤΑ ΚΛΩΝΑΡΙΑ ΠΕΡΙΠΛΕΞΑΝ ΚΑΙ ΦΟΥΝΤΩΝΟΥΝ ΘΑΛΕΡΑ
10) ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΠΕΡΑ ΕΚΤΙΣΑΝ ΟΙ ΧΩΡΙΚΟΙ
ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΜΕΤΑΦΕΡΑΝ ΑΛΛΑ ΕΦΕΥΓΕ ΑΠ΄ ΕΚΕΙ
11) ΤΡΕΙΣ ΦΟΡΕΣ ΤΗΝ ΕΚΛΕΙΔΩΣΑΝ ΛΕΝΕ ΜΕΣ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
ΤΗΝ ΕΠΑΥΡΙΟ ΒΡΙΣΚΟΤΑΝ ΣΤΑ ΚΛΩΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΜΥΡΤΙΑΣ
12) ΕΔΩΣΕ ΝΑ ΕΝΝΟΗΣΟΥΝ ΠΩΣ ΔΕΝ ΕΠΡΕΠΕ ΞΑΝΑ
ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΝΑ ΧΩΡΙΣΟΥΝ ΑΠ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΗΣ ΤΑ ΚΛΑΔΙΑ
13) ΕΤΣΙ ΒΡΙΣΚΕΤ’ ΕΔΩ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΚΛΩΝΟ ΚΟΡΜΟ
ΠΟΥ ΞΕΦΥΤΡΩΣΕ ΑΠ΄ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΚΙ’ ΕΙΝΑΙ ΔΕΝΔΡΟ ΙΕΡΟ
14) ΘΕΙΑ ΧΑΡΙ ΕΧΕΙ ΛΑΒΕΙ ΚΑΙ ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΣ
ΠΑΙΡΝΕΙ ΦΥΛΛΑ Η΄ ΚΛΩΝΑΡΙ ΓΙΑ ΝΑ ΤΑΧΗ ΦΥΛΑΚΤΟ
Πηγή: eneratopalianis.blogspot.gr