Γράφει ο Μύρων Τζαρδής*
Ο Μανόλης Δακανάλης γεννήθηκε το 1946. Τελείωσε το εξατάξιο Γυμνάσιο Ανωγείων. Υπηρέτησε στο στρατό ως έφεδρος Αξιωματικός και για πολλά χρόνια ήταν Αγρονόμος στις Μοίρες. Σύζυγος του είναι η Παχάκη Πελαγία συνταξιούχος νηπιαγωγός και έχει δύο παιδιά την Βιργινία Δακανάλη καθηγήτρια φιλόλογο και τον Μιχάλη έμπορο τουριστικών ειδών. Ήταν από το ιδρυτικά μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Μοιρών και διετέλεσε μέλος του ΔΣ και αντιπρόεδρος. Έχει ανέβει στα περισσότερα βουνά της Ελλάδας.
Έχει εκδώσει το βιβλίο ” ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996″ το 1997, και έχει γράψει ανέκδοτα τα βιβλία ” Ο ΑΔΕΛΦΟΚΤΟΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1946-49″, ” Μέχρι εκεί….”, “ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΜΙΑΣ ΖΩΗΣ “, “ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 1941-45”, “ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ” και “ΤΙΜΗΣ ΕΝΕΚΕΝ”. Μεγάλο πλήθος ταξιδιωτικών και ορειβατικών εντυπώσεων έχουν δημοσιευτεί στις τοπικές εφημερίδες ΑΝΤΙΛΑΛΟΣ της Μεσαράς και ΑΠΟΨΗ του Νότου, στις οποίες αρθρογραφεί συστηματικά. Είναι ερευνητής της σύγχρονης ιστορίας. Διατηρεί και ενημερώνει με διάφορα θέματα τα blogs ΙΔΗ και ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ με πλούσιο φωτογραφικό, ταξιδιωτικό, λαογραφικό και λογοτεχνικό περιεχόμενο. Του έχουν απονεμηθεί το 2013 από τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΟΜΙΛΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ, το Β΄ Βραβείο λογοτεχνίας του 4ου Παγκόσμιου Διαγωνισμού για το διήγημα Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ, το Α΄ Βραβείο λογοτεχνίας το 2015 για το διήγημα-μυθοπλασία ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ και το Α΄ Βραβείο λογοτεχνίας για το διήγημα ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ.
Το βιβλίο ” ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996″ εκδόθηκε το 1997, από τις τυπογραφείο Γραφικές Τέχνες ΧΡΟΝΑΚΗ στις Μοίρες Ηράκλειου της Κρήτης. Το βιβλίο έχει σελίδες 116 και μέγεθος 17Χ24, είναι χαρτόδετο και στο εξώφυλλο έχει το όνομα του συγγραφέα, τον τίτλο ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1204-1996 ΙΣΤΟΡΙΑ, το κάτω τμήμα του κοσμούν τα οικόσημα των Δακανάληδων της Κρήτης και των Da Canal της Βενετίας και τέλος το δηλωτικό της έκδοσης ΑΝΩΓΕΙΑ ΜΟΙΡΕΣ 1997.
Στον πρόλογο του συγγραφέας σημειώνει ότι η εργασία του αυτή καταγράφει ένα μικρό μέρος της διαδρομής της ιστορικής οικογένειας Da Canal. Η αρχοντική βενετική οικογένεια στη μακραίωνη διαδρομή της είχε σημαντική παρουσία στην ιστορία της Βενετίας- ο Μαρτίνος ντα Κανάλ υπήρξε διάσημος χρονογράφος του 13ου αιώνα, ο Κριστόφορο ντα Κανάλ ήταν αφοσιωμένος και έμπειρος ναύαρχος και έγραψε βιβλίο για τη ναυτική διοίκηση και τακτική τον 16ο αιώνα, ο Νικολό ντα Κανάλ υπήρξε γενικός Καπιτάνος στην Εύβοια ήταν άνθρωπος με φιλολογικές και ουμανιστικές περγαμηνές και για περισσότερο από είκοσι χρόνια πρέσβης στις μεγαλύτερες αυλές της Ευρώπης και τέλος ο Τζοβάνι Αντόνιο ντα Κανάλ γνωστός ως Καναλέτο διάσημος ζωγράφος του 18ου αιώνα.
Επικεντρώνεται στον κλάδο της οικογένειας στην Κρήτη. Αυτό που ώθησε τον Μανώλη Δακανάλη να ερευνήσει τις οικογενειακές καταβολές ήταν η κληρονομιά από τον θειο του Ηγούμενο της ιερής μονής Χαλέπας Τιμόθεο Δακανάλη [+1963] και η υποχρέωση να συγκεντρωθούν και καταγραφούν τα διάσπαρτα στοιχεία που αφορούν την οικογένεια Δακανάλη, ώστε να μην χαθούν οι προφορικές παραδόσεις και αφηγήσεις.
Το βιβλίο είναι αφιερωμένο στην ιστορική οικογένεια των Δακανάληδων, στην μνήμη του πατέρα και της μητέρας του συγγραφέα, στους Ανωγειανούς και τις Ανωγειανές. Επίσης αφιερώνεται στην πυρηνική του οικογένεια στη σύζυγο, τα παιδιά και τον γαμπρό του.
Η ερευνητική εργασία του Μανόλη Δακανάλη είναι αρχειακή, βιβλιογραφική και αφηγηματική. Η αρχειακή έρευνα έγινε στα αρχεία της Βενετίας, στη Διεύθυνση ιστορίας στρατού και του δήμου Ανωγείων. Η αφηγηματική περιλαμβάνει συνεντεύξεις του συγγραφέα με μέλη της οικογένειας Δακανάλη και δικές του αναμνήσεις με διασταύρωση των στοιχείων από τρίτους. Η βιβλιογραφική έρευνα εστιάζεται σε βιβλία που αναφέρονται στην ιστορία της Κρήτης, όπως «Ιστορία της Κρήτης» του Βασ. Ψιλάκη (1910) και του Ιωάννη Μουρέλλου (1934), η «Ιστορία και Πολιτισμός κατά την Βενετοκρατία», η «Αντίσταση στην Κρήτη» του Γεωργίου Κάββου, το «Ιδαίον Άνδρον» του Ελευθερίου Πλατάκη και άλλα, όπως και δημοσιεύσεις της εφημερίδας «Η Φωνή των Ανωγείων».
Στο βιβλίο παρουσιάζονται τα οικόσημα των Da Canale της Βενετίας και της Κρήτης. Τα οικόσημα ανακάλυψε ο γιατρός Σπύρος Δακανάλης έπειτα από έρευνα στο ιστορικό αρχείο της Βενετίας. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία κεφάλαια. Το Α’ κεφάλαιο αναφέρεται στην περίοδο της Ενετοκρατίας, το Β’ κεφάλαιο στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και το Γ’ κεφάλαιο στην περίοδο της Αυτονομίας και την ενσωμάτωσης της Κρήτης στο ελληνικό Βασίλειο.
Στο πρώτο κεφάλαιο ο συγγραφέας αναφέρεται στην κατάκτηση της Κρήτης από τους Βενετούς, την εγκατάσταση στην Κρήτη των πρώτων Da Canal και την καταγωγή της οικογένειας των Δακανάληδων. Συνεχίζει με τον συγχρωτισμό του βενετικού στοιχείου με το ντόπιο ελληνικό με συνακόλουθο αποτέλεσμα τον βαθμιαίο εξελληνισμό. Υπογραμμίζει την συμβολή των Λουκά Ιωάννη Δακανάλη [1254] και του Λουκά Γουϊδων Δακανάλη [1303-1306,1308-1310] ύπατων αρμοστών στην Κρήτη. Στο δεύτερο κεφάλαιο περιέχεται η περίοδος της τουρκοκρατίας από το 1669 μέχρι το 1899. Αναφορές στους οπλαρχηγούς παπά Ιωάννη Δακανάλη, τον Δακαλαλογιάννη, τον Γεώργιο Δακανάλη ή Μπέτσιο, τον Μιχαήλ Δακανάλη ή Δάσκαλο, τον Ιωάννη Μιχ. Δακανάλη ή Δασκαλογιάννη και τον Εμμανουήλ Μιχ. Δακανάλη ή Μαραβέγιο. Στο τρίτο κεφάλαιο εξιστορείται το καθεστώς της αυτονομίας, Κρητική Πολιτεία, ύπατος Αρμοστής Γεώργιος. Αναφέρεται στους νεότερους Δακανάληδες της περιόδου 1913 μέχρι τη συγγραφή του βιβλίου, το 1997. Κάνει ένα αφιέρωμα στη γενέθλια γη των Ανωγείων και τη καταστροφή τους από τους Γερμανούς ναζί και τελειώνει με το γενεαλογικό δέντρο των Δακανάληδων από το 1800.
Ο Μανόλης Δακανάλης θεωρεί απαραίτητο το θέμα της ευαισθητοποίησης, της κοινωνίας και ειδικότερα της νεολαίας, για την ιστορική γνώση. Η συνείδηση του ιστορικού ρολού της ελληνικής νεολαίας, η ανακάλυψη των οικογενειακών ριζών και η διατήρηση της παράδοσης και των εθίμων βοηθούν τον λαό μας να έχει την γνώση που απαιτείται για την αντιμετώπιση των επιβουλών της σημερινής εποχής αλλά και την πορεία προς το μέλλον.
Η ίδια αυτή αγωνία περιγράφεται και στα διηγήματα Η ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ και την ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ. Τα διηγήματα ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΣ και η ΔΙΠΛΗ ΑΠΑΓΩΓΗ περιγράφουν θέματα της τοπικής ιστορίας της γενέτειρας του συγγραφέα, το πρώτο αφόρα την αιχμαλωσία και περιπετειώδη απόδραση και απελευθέρωση των αιχμαλώτων στρατιωτών κατά τη διάρκεια και μετά την μικρασιατική καταστροφή και το δεύτερο πραγματεύεται μέσα από μια προσωπική ιστορία το μεγάλο ζήτημα της απαγωγής νεαρών κοριτσιών για να καταλήξουν σε γάμο παρά την θέληση των γονέων, ζήτημα σοβαρό και πολλές φορές αιματηρό και θανατηφόρο στις μικρές κτηνοτροφικές κοινωνίες της ορεινής Κρήτης.
Το διήγημα ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ πραγματεύεται την περιοδική μετακίνηση των κτηνοτρόφων από τις θερινές βοσκές των ζώων στα χειμαδιά, δηλαδή την χειμωνιάτικη διαβίωση των αιγοπροβάτων σε πεδινές περιοχές με ήπιο χειμώνα, περιγράφει την περιπετειώδη μετακίνηση του οικογενειακού κοπαδιού την περίοδο των χριστουγεννιάτικων διακοπών ενός νεαρού μαθητή και την καλή χέρα που πήρε από τον θείο του την ημέρα της Πρωτοχρονιάς. Χαρακτηριστικά είναι η απομυθοποίηση της κλοπής ζαχαρωτών και σοκολάτας από περίπτερο με αιτιολογικό την απροσεξία του περιπτερούχου, η συνάντηση με τον Αγρονόμο της Χερσονήσου και η χαρτοπαιξία του θειου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, που άφησε μόνο τον μικρό μαθητή να φυλάσσει το μετακινούμενο κοπάδι στο χειμωνιάτικο περιβάλλον και η καλή χέρα από τα κέρδη της χαρτοπαιξίας. Το απόσπασμα από την ΚΑΛΗ ΧΕΡΑ είναι χαρακτηριστικό:
«…έπρεπε να προστατέψει τα εφόδια που ήταν μέσα στα δυο τσουβάλια. ΄Εβαλε πέτρες κάτω στο γεφυράκι του δρόμου, γιατί έτρεχε λίγο νερό, πήρε τα τσουβάλια και τα τοποθέτησε πάνω στις πέτρες για να μη βραχούν. Δεν ήξερε καθόλου τι ώρα ήταν, γιατί ρολόι δεν είχε, τα πρόβατα όμως σάλεψαν (σηκώνονται πάντα κοντά στα μεσάνυχτα για να βοσκήσουν) και υπολόγισε ότι ήταν περίπου μεσάνυχτα. Έκανε βόλτες πάνω στην άσφαλτο και δεν άφηνε τα πρόβατα να φύγουν. Η βροχή έπεφτε ρυθμικά πάνω στη μεγάλη ομπρέλα που κρατούσε και ήταν η μουσική της βραδιάς του, αφού δεν είχε άλλο καλύτερο να ακούσει. Τα πρόβατα βόσκησαν αρκετά και μετά ξάπλωσαν πάλι στο έδαφος να συνεχίσουν τον ύπνο τους…»
Και τελειώνει το διήγημα σκιαγραφώντας τον εαυτό του “…Στο χωριό τον υποδέχτηκαν όλοι σαν ήρωα και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ίσως γιατί πίστευαν ότι δεν θα τα κατάφερνε σ΄ αυτό το δύσκολο χειμωνιάτικο ταξίδι. Αν πίστευαν αυτό, μάλλον διαψεύστηκαν, γιατί ο Μανώλης από μικρός είχε μεγαλώσει στα Ανώγεια σε ένα ορεινό χωριό μέσα στις κακουχίες και στις αντίξοες καιρικές συνθήκες του Ψηλορείτη. Είχε διαμορφώσει ένα σκληρό χαρακτήρα και ένα γυμνασμένο σώμα που θα άντεχε σε πολύ δύσκολες καιρικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες”.
* Ο Μύρων Τζαρδής είναι Τεχνολόγος Γεωπόνος ΜΕd και το κείμενό του είναι η εισήγηση του Συνέδριο Γνωριμίας με τους συγγραφείς του Δήμου Φαιστού
Πηγή: idaios.blogspot.gr
