Ένα από τα ιστορικότερα χωριά της Μεσαράς είναι ο Κουσές του Δήμου Φαιστού!
Το χωριό της οικογένειας των Κουρμούληδων που κράτησαν ζωντανή την επανάσταση του 1821 στην Κρήτη.
Η οικογένεια ήταν κρυπτοχριστιανοί στα προεπανασταικά χρόνια.
Στη κυριότητα των Κουρμούληδων ανήκαν τρεις πύργοι στον Κουσέ, οι οποίοι ήταν ενετικοί και θεωρούνταν απόρθητοι.
Οι δυο υπάρχουν ακόμα και σήμερα!
Οι πύργοι αυτοί διέθεταν πολεμίστρες, αποθηκευτικούς χώρους και στα υπόγεια τους εκκλησία – κατακόμβη, όπου τελούσαν τα χριστιανικά τους καθήκοντα, βάφτιζαν τα παιδιά τους, έκαναν τους γάμους τους, παρακολουθούσαν τη θεία λειτουργία και κοινωνούσαν.
Η εκκλησία αυτή είναι ο σημερινός Ιερός ναός της Αγίας Πελαγίας στον Κουσέ που γιορτάζει σήμερα Δευτέρα 8 Οκτωβρίου.
Αναφέρεται μάλιστα, ότι όταν στον πύργο φιλοξενήθηκε ο Σερίφ Πασάς, τον είδε να βγαίνει από τον ναό της Αγίας Πελαγίας μαζί με το λοιπό εκκλησίασμα. Τότε ο Κουρμούλης είπε στον Πασά ότι «Είναι ανάγκη, για την ασφάλεια του πολυχρονεμένου μας Σουλτάνου, να παρακολουθούμε τους ταβλόπιστους ακόμη και στη λειτουργία τους».
(Με στοιχεία και φωτογραφίες από το cretanbeaches.com)
