Το παρόν κείμενο αφορά δύο εξελίξεις που συναρτώνται ευθέως με την οικονομία και έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κοινή γνώμη.
Την πρώτη εξέλιξη, που αφορά στην υπό μελέτη διαδικασία ώστε η Ελλάδα να μετατραπεί σε “φορολογικό παράδεισο”, πληροφορούμαστε από το έγκριτο βελγικό φύλλο “L’ echo”, ενώ τη δεύτερη εξέλιξη, που αφορά στη διαδικασία μιας κατ’ ουσίαν εφαρμογής της “αρχής της δεύτερης ευκαιρίας” για τον πτωχεύσαντα έμπορο, πληροφορούμαστε από τα ενωσιακά όργανα, με τη θέσπιση ειδικής Οδηγίας, η οποία θα πρέπει να ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο και να καταστεί ουσιαστικός κανόνας δικαίου.
Ας δούμε, όμως, εν συντομία τις εξελίξεις, την κάθε μία χωριστά…
Ως προς τον “φορολογικό παράδεισο”
Ήδη η “L’ echo” του Βελγίου, με τίτλο “Πώς η Ελλάδα προσπαθεί να παραπλανήσει ξένους εκατομμυριούχους”, μας ενημερώνει ότι η ελληνική διοίκηση επεξεργάζεται ένα ειδικό καθεστώς για μη κατοίκους (non dom), όπου όποιος επιλέγει να διαμείνει στη χώρα μας θα φορολογείται ετησίως έως και 100.000 ευρώ με αναφορά στο παγκόσμιο εισόδημά του, σε σχέση όμως με παράλληλες επενδύσεις του στην Ελλάδα.
Ειδικότερα, εκείνα που επεξεργάζονται, σύμφωνα με τη “L’ echo”, οι αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες της πλατείας Συντάγματος στην Αθήνα, έχουν ως εξής:
1) Σε ό,τι αφορά φυσικό πρόσωπο: Εφόσον έχει εισοδήματα (ακόμη και δισεκατομμυρίων), σε έγκριτο διεθνές νόμισμα όπως είναι π.χ. το ευρώ ή το δολάριο των ΗΠΑ, και παραλλήλως επενδύει στην Ελλάδα (όπως παρακάτω επεξηγείται), το ανώτατο όριο της φορολογίας του δεν μπορεί να ξεπερνά τα 100.000 ευρώ.
2) Με τη διαδικασία αυτή, ακόμη και ένας δισεκατομμυριούχος φορολογούμενος, που θα αποφασίσει να μεταφέρει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, που είναι κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει την προσφορά φορολογικών ευεργεσιών για τα εισοδήματά του τα οποία αποκτά παγκοσμίως.
3) Ωστόσο, η Ελλάδα δε θα αρκείται (σύμφωνα με τα σχεδιαζόμενα) στα 100.000 ευρώ αορίστως ως φορολογική αξίωση απέναντι στον συγκεκριμένο αυτό ιδιώτη, αλλά θα απαιτεί από το συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο να επενδύει στην Ελλάδα. Οι επενδύσεις στην Ελλάδα επιβάλλεται να αφορούν τον ίδιο ή συγγενικό του πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο στο οποίο θα έχει ιδιοκτησία τουλάχιστον κατά 50% (δεν ενδιαφέρει η νομική κατασκευή του νομικού προσώπου). Οι επενδύσεις, δε, θα πρέπει να έχουν γενικό χαρακτήρα, αφού θα αφορούν σε ακίνητα, επιχειρήσεις, κινητές αξίες (π.χ. ομόλογα, μετοχές κ.λπ.). Επιβάλλεται δηλαδή η επενδυτική δραστηριότητα να αφορά ποσό τουλάχιστον 500.000 ευρώ.
4) Ως εκ τούτου: ο συγκεκριμένος “επενδυτής”, ανεξαρτήτως των εισοδημάτων του παγκοσμίως, εφόσον δηλώσει ως φορολογική κατοικία την Ελλάδα και οι κατ’ έτος επενδύσεις του στην Ελλάδα αφορούν ποσό 500.000 ευρώ και άνω, θα φορολογείται μόνο με το ποσό των 100.000 ευρώ.
Με τούτα τα δεδομένα, η Ελλάδα μπορεί να μετασχηματιστεί πράγματι σ’ ένα “φορολογικό παράδεισο”.
Η προαναφερόμενη διαδικασία δε θα μείνει, εφόσον πράγματι λάβει το φως της δημοσιότητας ως συγκεκριμένη και οριστική πρόταση, χωρίς τα αναγκαία σχόλια από πλευράς νομικής και οικονομικής επιστήμης. Θα κριθεί δε ιδιαιτέρως κατά πόσο μπορεί να είναι συμβατή με τους ευρωπαϊκούς κανόνες, τους σχετικούς με το Φορολογικό Δίκαιο.
“ η Αρχή της δεύτερης ευκαιρίας”
Παραλλήλως προς τα προαναφερόμενα διά των οποίων επιδιώκεται η Ελλάδα να καταστεί “φορολογικός παράδεισος”, άξια ιδιαίτερης αναφοράς είναι τα υπό εξέλιξη δεδομένα που αφορούν το νέο Πτωχευτικό Δίκαιο και τον “πτωχεύσαντα έμπορο”.
Τα νέα δεδομένα αφορούν τις ρυθμίσεις της ενωσιακής έννομης τάξης για την εφαρμογή της “Αρχής της δεύτερης ευκαιρίας” (“Principle of Freshstart”) του “πτωχεύσαντος εμπόρου”.
Η σχετική πρόταση “απαλλαγής του εμπόρου από τα χρέη του” αφορά πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Commission) από τις 22 Νοεμβρίου 2016, με σκοπό να συμπληρωθεί ο Κανονισμός του 2015 περί αφερεγγυότητας. Έτσι:
1)Η ενωσιακή έννομη τάξη επιχειρεί διάσωση των επιχειρήσεων εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης βάσει της “Αρχής της δεύτερης ευκαιρίας”.
2) Για την εφαρμογή της “αρχής της δεύτερης ευκαιρίας”, ήδη θεσπίστηκε η Οδηγία (Ε.Ε.) 1023/2019 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019. Η Οδηγία αυτή αφορά την απαλλαγή από τα χρέη και προτείνει βελτίωση των διαδικασιών, ενώ παραλλήλως τροποποιεί την Οδηγία (Ε.Ε.) 1132/2017. Περαιτέρω:
το Πτωχευτικό Δικαστήριο
Τόσο ο νομικός κόσμος, όσο και ο επιχειρηματικός αναμένουν με ενδιαφέρον τη νέα κωδικοποίηση, με συνέπεια ο κάθε ενδιαφερόμενος να έχει το δικαίωμα, αφού παρέλθουν δύο έτη από την κήρυξη της πτώχευσής του, ή μέχρι την περάτωσή της, εάν αυτή επέλθει νωρίτερα, να υποβάλει νέα αίτηση στο Πτωχευτικό Δικαστήριο ζητώντας την απαλλαγή του από το σύνολο των χρεών του, εφόσον η συμπεριφορά του δεν αφορά σε δόλο ή αδικοπρακτική-πρακτική ευθύνη.
Κρίσιμο όμως είναι, σύμφωνα με τη ratio της Οδηγίας, από την αδικοπρακτική ευθύνη του πτωχεύσαντος επιχειρηματία-εμπόρου, να εξαιρεθούν:
α) τα χρέη στο Δημόσιο
και β) τα χρέη στους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Άλλως θα είναι άνευ αντικειμένου η ενσωμάτωση της Οδηγίας και ενδεχομένως να υπάρξουν προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως προεκτείνεται ο νομικός και επιχειρηματικός κόσμος, αναμένουν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις εξελίξεις, τόσο για τον “φορολογικό παράδεισο”, όσο και την απαλλαγή του άδολου και ατυχούς έμπορου από τα χρέη του…
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
