Ο μάραθος είναι ένα αρωματικό βότανο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλές συνταγές της μαγειρικής. Έχει μεγάλo φυλλωτό βολβό που τρώγεται ωμός ή μαγειρεμένος, τη μαραθόριζα ή φινόκιο. Οι μαραθόσποροι έχουν ήπια, γλυκιά γεύση και χρησιμοποιούνται σε αρτοποιήματα, πιάτα κρέατος ή ψαριού.
Το μαραθέλαιο, το αιθέριο έλαιο που φτιάχνεται από τους σπόρους του φυτού, περιέχει πάνω από 87 πτητικές ενώσεις, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων πολυφαινολών που ενεργούν ως αντιοξειδωτικά (ροσμαρινικό οξύ, χλωρογενικό οξύ, κουερσετίνη και απιγενίνη). Τρεις βασικές πτητικές ενώσεις στο αιθέριο έλαιο του φυτού είναι η ανηθόλη, η φενσόνη και η οιστραγκόλη. Η ανηθόλη έχει αναφερθεί ως ένας ασφαλής αντιθρομβωτικός παράγοντας λόγω της αντιαιμοπεταλιακής της δράσης.
Θρεπτική αξία
Εκτός από τις πολλές μαγειρικές του χρήσεις, ο μάραθος και οι σπόροι του προσφέρουν οφέλη στην υγεία, έχοντας αντιοξειδωτικά, αντιθρομβωτικά, αντιφλεγμονώδη και αντιβακτηριακά αποτελέσματα [1]. Ο μάραθος έχει θεραπευτικές ιδιότητες παρόμοιες με εκείνες του γλυκάνισου και του άνηθου. Το αφέψημά του, που παρασκευάζεται ρίχνοντας σπόρους μάραθου σε βραστό νερό, χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση των κολικών των μωρών.
Ένα φλιτζάνι (87 γραμμάρια) ωμού βολβού έχει μόνο 27 θερμίδες και περιλαμβάνει 3 γραμμάρια φυτικών ινών. Επίσης περιέχει 9,5% πρωτεΐνες, 10% λίπος, 13,4% μέταλλα, 18,5% φυτικές ίνες και 42,3% υδατάνθρακες.
Περιέχει ακόμη:
- Βιταμίνη C (12% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Παροχής),
- Ασβέστιο (3% της ΣΗΠ),
- Σίδηρο (4% της ΣΗΠ),
- Μαγνήσιο (4% της ΣΗΠ),
- Κάλιο (8% της ΣΗΠ),
- Μαγγάνιο (7% της ΣΗΠ).
Το φυτό χρησιμοποιείται ως οιστρογονικός παράγοντας για αιώνες. Έχει αναφερθεί ότι αυξάνει την έκκριση του γάλακτος, προωθεί την εμμηνόρροια και αυξάνει τη λίμπιντο. Η ανηθόλη έχει θεωρηθεί ως ο ενεργός παράγοντας, ωστόσο ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι οι πραγματικοί φαρμακολογικοί δραστικοί παράγοντες μπορεί να είναι τα πολυμερή της ανηθόλης, όπως η διανηθόλη και η φωτοανηθόλη.
Ευεργετικές ιδιότητες του μαράθου
Ακολουθούν τα πιο σημαντικές ιδιότητες για την υγεία που έχουν βρει οι επιστημονικές μελέτες.
- Μπορεί να συνεισφέρει στο αδυνάτισμα
Οι μαραθόσποροι ενδεχομένως να μειώνουν την όρεξη. Μελέτη σε εννιά υγιείς γυναίκες έδειξε ότι εκείνες που έπιναν ένα ρόφημα μάραθου 250 ml το οποίο παρασκευάστηκε από δύο γραμμάρια σπόρων, πριν καταναλώσουν το μεσημεριανό τους γεύμα, αισθάνονταν λιγότερο πεινασμένες και κατανάλωναν λιγότερες θερμίδες κατά τη διάρκεια του γεύματος από εκείνες που έπιναν τσάι ενός άλλου βοτάνου [2]. Να σημειωθεί ωστόσο ότι μια άλλη μελέτη δεν επιβεβαίωσε αυτό το αντιορεξιογόνο αποτέλεσμα [3].
- Μπορεί να ωφελήσει τις γυναίκες που θηλάζουν
O μάραθος έχει γαλακτογόνες ιδιότητες καθώς βοηθάει στην αύξηση της έκκρισης του μητρικού γάλακτος. Η έρευνα υποδηλώνει ότι συγκεκριμένες φυτικές ενώσεις, όπως η ανηθόλη και τα πολυμερή της είναι υπεύθυνες για τις γαλακτογόνες ιδιότητες του φυτού [4]. Ο μάραθος μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα προλακτίνης στο αίμα, της ορμόνης που δίνει σήμα στον οργανισμό να παράγει το μητρικό γάλα, ωστόσο, δεν έχουν βρει όλες οι μελέτες αυτή την επίδραση.
- Μετριάζει τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης
Mια μελέτη υποδηλώνει ότι τα φυτοοιστρογόνα που βρίσκονται στον μάραθο βοηθούν στη διαχείριση των μετεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων. Στις συμμετέχουσες χορηγήθηκαν κάψουλες που περιείχαν 100 mg μάραθου, δύο φορές την ημέρα, για οκτώ εβδομάδες. Συγκρίθηκαν δύο ομάδες 45 γυναικών. Η μία έλαβε την πραγματική θεραπεία και η άλλη εικονική. Διαπιστώθηκαν σημαντικά χαμηλότερες βαθμολογίες μετεμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων στις γυναίκες που έλαβαν μάραθο [5]. Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης κυμαίνονται από αλλαγές στη διάθεση ή τη σεξουαλική ορμή έως προβλήματα ύπνου, εξάψεων, άγχους και κατάθλιψης. Χρειάζονται ωστόσο μεγαλύτερες μελέτες για αυτό το θέμα.
- Επίδραση στη σεξουαλική ικανοποίηση
Τουλάχιστον τρεις μελέτες διερεύνησαν την επίδραση του μάραθου στη σεξουαλική λειτουργία των γυναικών. Συνδυάζοντας τα ευρήματα, μια μετα-ανάλυση βρήκε ότι η σεξουαλική δραστηριότητα ήταν αρκετά βελτιωμένη στις γυναίκες που έλαβαν μάραθο σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο [6]. Το βότανο φαίνεται πως ανακουφίζει από τον κολπικό κνησμό, την ξηρότητα και της δυσπαρευνία.
- Αντιμικροβιακές ιδιότητες
Ιστορικά, ο μάραθος έχει χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία για πολλές μολυσματικές διαταραχές. Το εκχύλισμά του εμποδίζει την ανάπτυξη αρκετών βλαβερών βακτηρίων στο εργαστήριο, όπως είναι ο σταφυλόκοκκος, το κολοβακτηρίδιο και η σαλμονέλα. Μπορεί επίσης να αποτρέψει την ανάπτυξη των Candida albicans, Aspergillus niger και Fusarium oxysporum [1].
Δοσολογία
Για το συμπλήρωμα:
Δεν υπάρχει επίσημη δοσολογία για τον μάραθο. Στις περισσότερες κλινικές μελέτες, οι κάψουλες περιέχουν 100 mg των δραστικών συστατικών του και χορηγούνται 2 ή 3 φορές την ημέρα.
Για το βότανο:
Όταν χορηγείται ως τσάι, το βότανο λαμβάνεται συνήθως μισή ώρα πριν από το γεύμα (για τη βελτίωση της πέψης) και μέχρι 3 φορές την ημέρα για άλλους σκοπούς.
Πιθανές παρενέργειες
Αν και ο μάραθος είναι πιθανότατα ασφαλής όταν καταναλώνεται με μέτρο, υπάρχουν κάποιες ανησυχίες για τις συγκεντρωμένες πηγές του, π.χ. από τα εκχυλίσματα.
Γενικά, η συντριπτική πλειονότητα των βοτάνων αναγνωρίζεται ως ασφαλής ενώ η ατομική υπερευαισθησία θεωρείται ο πιο κοινός κίνδυνος. Ωστόσο, για μεμονωμένες ενώσεις των φυτών που εμφανίζουν τοξικές επιδράσεις σε πειραματόζωα, το ζήτημα των πιθανών παρενεργειών παραμένει ανοιχτό.
Tο γεγονός ότι ο μάραθος έχει ισχυρές οιστρογονικές ιδιότητες, βοηθώντας στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης, σημαίνει ότι μπορεί να μην είναι ασφαλής για τις έγκυες γυναίκες και τα μωρά τους. Υπάρχει η ανησυχία ότι το φυτό ενδέχεται να διαταράξει την ανάπτυξη του εμβρύου. Μια μελέτη που αξιολόγησε την τερατογένεση του μαραθέλαιου έδειξε ότι οι υψηλές δόσεις μπορεί να έχουν τοξικές επιδράσεις στα εμβρυϊκά κύτταρα [9]. Συνεπώς, οι έγκυες γυναίκες πρέπει να αποφύγουν την κατάποση μαραθέλαιου.
Ο μάραθος περιέχει επίσης ψωραλένια, ενώσεις που βρίσκονται σε πολλά φυτά και λαχανικά, και μπορούν να κάνουν το δέρμα ευαίσθητο στο φως. Αυτό σημαίνει ότι οι μεγάλες ποσότητες του βοτάνου θα μπορούσαν να κάνουν το δέρμα πιο ευαίσθητο στον ήλιο, οδηγώντας σε εξανθήματα και ερυθρότητα.
Πηγή: vita4you.gr
