ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΜΑΝΔΡΙΤΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΦΡΑΓΚΑΚΗ
ΙΕΡΟΚΗΡΥΚΟΣ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ, ΕΚΦΩΝΗΘΕΙΣ ΣΤΟΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΠΕΤΡΟΚΕΦΑΛΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΞΟΔΙΟ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΚΑΔΙΑΝΑΚΗ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ 27/11/2022
(από απομαγνητοφώνηση)
«ὥσπερ στρουθίον ταχύ επέτασας καί πρός τόν Κύριον πάντων κατέφυγες»
Σεβαστοί πατέρες, αγαπητοί αδελφοί
Η σημερινή νεκρώσιμη ακολουθία έχει πολλές αρμονικές αντιθέσεις:
- Πόνο και χαρά
- Οδύνη και ειρήνη
- Αποχωρισμό και συνάντηση
- Πένθος και πανηγύρι
- Δάκρυα λύπης και σκιρτήματα χαράς
- Κατάθεση σώματος και ανάληψη Πνεύματος
- Συγκινησιακή φόρτιση και ψυχική αγαλλίαση
- Μείωση και αύξηση
- Στέρηση και επένδυση
- Σωματική απουσία και αναστάσιμη παρουσία
- Τέλος άθλων και αρχή επάθλων
- Νεκρική στασιμότητα και αλματώδη προαγωγή
- Έλλειψη αγαπημένου προσώπου και απολαβή ουρανίου θησαυρού.
«ὁ νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι μετ’ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου» μας εγγυήθηκε ο Χριστός!
Αναστάσιμη η σημερινή ημέρα. Είναι Κυριακή. Αυτή την πασχάλια και αγία ημέρα, κάλεσε ο Κύριος τον Νεκτάριο στους ακυμάντους κόλπους της θείας ευφροσύνης! Για να δει και να απολαύσει, όχι συμβολικά, αλλά πραγματικά, εκείνα που είδε εν οράματι ο Ιωάννης της Αποκαλύψεως «ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ» (Αποκ. 1,10). Βλέπει τώρα «αὐτοψεί» εκείνα, που ο Παύλος λέγει, ότι θα δουν «πρόσωπον πρός πρόσωπον» (Α΄Κορ. 13,12) όσοι εκδημήσουν «ἐκ τοῦ σώματος» και ενδημήσουν «πρός τόν Κύριον». Σε όλους τους πιστούς επιφυλάσσεται το δώρο της αφθαρσίας. Πολύ περισσότερο όμως σε όσους ετρώθηκαν μεν από τους αικισμούς της ασθενείας αλλά δεν πληγώθηκαν από τα βέλη της αμαρτίας…
Η σημερινή λαμπρή μεταχώρηση συνιστά την πιο πανηγυρική προαγωγή.
- Ένα πεντακάθαρο παιδί πορεύεται από τον πόνο στον Θρόνο.
- Από το άλγος στο θάμβος.
- Από τον αναστεναγμό στον κουφισμό
- Από το κρεββάτι της εντατικής νοσηλείας, στο παλάτι της παρασχεθείσης συμβασιλείας.
- Από το στάδιο της μαρτυρικής υπομονής, στο πεδίο της πανένδοξης απολαβής.
- Από ισόβιος οδίτης στην κοιλάδα του Κλαυθμώνος, επιφανέστατος πολίτης του αλήκτου αιώνος.
- Από επίγειος τραυματίας λόγω κλονισμένης υγείας, εστεμμένος άρχοντας της φωταυγούς πολιτείας.
- Από ευωδιαστό λουλούδι του επίκηρου ανθώνος, αμάραντος κρίνος του αφθάρτου λειμμώνος.
Πολλοί, μάλλον όλοι, θα ποθήσουν, όταν θα τον αντικρύσουν ξανά, έστω ένα μικρό μέρος της ανείπωτης δόξας του. Γιατί, υπέφερε, ενώ δεν μολύνθηκε. Βασανίστηκε, ενώ δεν εκάκιωσε. Πολυώδυνο τραύμα η βιοτή του ελογίσθη, ενώ από εφάμαρτο καύμα η ψυχή του δεν εφλογίσθη. Πάλευκος και χαριτωμένος γιατί η λόγχη της αμαρτίας δεν επλήγωσε τα ροδοπέταλα της αγνότητάς του, όπως είναι σημαδεμένη η δική μου και η δική σας ευτελής ύπαρξη.
Ό Όσιος Παΐσιος ο Αγιορείτης αναφέρει, ότι οι Άγιοι της κάθε ημέρας, υποδέχονται στους ουρανίους θαλάμους τις ψυχές που φθάνουν εκεί και διαθέτουν προϋποθέσεις σωτηρίας.
Χθες που έφυγε ο μικρός Νεκτάριος εόρταζε ο Άγιος Στυλιανός. Παιδί στην αγνή του ψυχή ο Άγιος αυτός, άνοιξε κάποτε τα φτερά της αγάπης του και σκέπασε τα νεογνά και τα νήπια της εποχής του, που κάποια λοιμική ασθένεια τα αποδεκάτιζε και τα έστελνε πρόωρα στον τάφο! Έκτοτε, αναγνωρίσθηκε δικαιωματικά, ως ο προστάτης Άγιος των βρεφών και των παίδων.
Ο Νεκταρούλης, με τα αθώα ματάκια, το άδολο χαμόγελο και την πεντακάθαρη καρδούλα αποτελεί προσωποποιημένη έκδοση της αγιότητος! Μπορεί να φεύγει ηλικιακά ωριμότερος, αλλά το διαβατήριο της εξόδου του είναι θεωρημένο με την σφραγίδα της παιδικότητος. Και πραγματώνει υπαρξιακά τον λόγο του Κυρίου: «ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν».
Σ’ αυτόν ο Άγιος Στυλιανός, μπορεί να μην του εξασφάλισε την πολυπόθητη θεραπεία αλλά τον προικοδότησε με κάτι ασυγκρίτως ανώτερο. Τον υπεδέχθη πανηγυρικά στην ουράνια βασιλεία! Τον εισήγαγε στην διαστρωμάτωση των Αγγελοειδών Ταγμάτων, στην βαθμίδα των παιδικών σκηνωμάτων, που είναι ιεραρχικά η ανώτερη μέσα στις ένδοξες διαβαθμίσεις του ουρανίου πολιτεύματος.
Στην πρώτη Εκκλησία, σε τάφους των κατακομβών υπήρχε η επιγραφή: «Απέθανε εν τοις λευκοίς». Πέθανε δηλαδή, ενώ ακόμη ήταν ντυμένος την λευκή στολή, τον κάτασπρο χιτώνα του βαπτίσματος. Και ο μικρός μας Νεκτάριος πέθανε ντυμένος στα λευκά. Χιονάτη, κάτασπρη η ψυχή του. Η βρωμιά του κόσμου δεν μπόρεσε να την αμαυρώσει. Η λάσπη της αμαρτίας δεν κατόρθωσε να σπιλώσει την πρωτογενή καθαρότητά της. Ακεραιότατο περιστεράκι ο Νεκτάριος, πέταξε από την μολυσμένη ατμόσφαιρα της γης. Φτερούγισε στους γαλανούς ουρανούς. Έφτασε κι αντίκρυσε στα λευκά φτερά των Αγγέλων. Έπεσε στην αγκαλιά του αμώμου και ασπίλου Ιησού Χριστού.
Την εικόνα του κάτασπρου πουλιού, που ορμά ψηλά και καταφεύγει στην παραδεισένια φωλιά, την ακούμε σε ένα από τα τροπάρια της ειδικής για τα παιδιά νεκρωσίμου ακολουθίας, που αν και δεν ακούστηκε για τον Νεκτάριο, ισχύει όμως απόλυτα καί γι’ αυτόν: «ὥσπερ στρουθίον ταχύ επέτασας καί πρός τόν Κύριον πάντων κατέφυγες». Σαν πουλί έφυγε από την μητρική και πατρική αγκαλιά και φτερούγισε στο θεϊκό καταφύγιο, ανέγγιχτο για πάντα από τις ταλαιπωρίες της ασθένειας και απυρόβλητο από τα βέλη του πονηρού.
Κοντόφθαλμοι εμείς θρηνούμε και κλαίμε. Αν βλέπαμε, θα ζηλεύαμε… Ξέρεις τί σημαίνει να καταθέτεις ένα ευρώ στην Τράπεζα και να κερδίζεις ως τόκο ένα δισεκατομμύριο; Τα λίγα χρόνια της παρούσης ζωής τα κατέθεσε ο Νεκτάριος στην Τράπεζα της υπομονής και της ελπίδος και εισέπραξε ως τόκο, όχι επίγεια μακροβιότητα, αλλά αρχοντική μετοχή στην άπειρη αιωνιότητα.
Σαν παραδεισένιο κρινολούλουδο έβλεπαν οι γονείς και τα αδέλφια του τον μικρό Νεκτάριο. Μοσχοβολούσε η αθωότητά του και στόλιζε τον σεμνό οικογενειακό τους κήπο. Το περιποιήθηκαν θυσιαστικά χέρια αφοσίωσης και αγάπης. Δεν το άγγιξε καθόλου η λοίμη της κακοήθειας. Δεν το γκρέμισαν δυνατοί αγέρες. Δεν το τσαλαπάτησε η αγριότητα της ζωής. Και σήμερα ήρθε η ώρα της θεϊκής μεταφύτευσης, από το ανθοκήπιο του πατρικού του οίκου, στο αμάραντο περιβόλι του παραδείσου. Τώρα την ευωδία του Πνεύματος που θα σκορπά, θα την απολαμβάνουν μυστικά οι πάντες και ιδιαίτατα όσοι θα μπαίνουν προσευχητικά στην νέα συχνότητα της ύπαρξής του.
Η αείμνηστη Γερόντισσα Γαλακτία, που ταύτισε χαρισματικά την ζωή της με τα σωματικά ανήμπορα παιδιά, συνήθιζε να λέει: «Αν το κράτος μέσα στις τόσες αδυναμίες του, αποζημιώνει και βραβεύει τους τραυματίες πολέμου, η κυβέρνηση του Θεού, τί δεν θα κάνει γι’ αυτούς που ήρθαν τραυματισμένοι στον κόσμο! Τί πρωτοκαθεδρίες, τί στέφανα, τί λαμπερά παράσημα θα κερδίσουν!».
Την ίδια αλήθεια εκφράζει παραστατικότατα και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Αν, λέγει, σ’ εμάς τους εργάτες της αμαρτίας, ενώ δεν μας οφείλει τίποτα, εν τούτοις μας παρέχει άφεση και σωτηρία, σε όσους οφείλει τί δεν θα δώσει; Και με πόσες δεν θα τους περιβάλλει τιμές; «Εἰ τοίνυν οἷς κόλασιν ὤφειλε, τούτοις βασιλείαν ἔδωκεν·οἷς ζωὴν αἰώνιον ὀφείλει, τί οὐ δώσει;καὶ πόσαις αὐτοὺς οὐ τιµήσει τιµαῖς;».
Στις τάξεις των Αγίων υπάρχει πολυμορφία προσώπων, όπως σε ένα κήπο ευδοκιμεί ποικιλία λουλουδιών. Έχουμε όλων των κατηγοριών ανθρώπους, όπως για παράδειγμα, και στρατιώτες του ορθοδόξου μαχητισμού αλλά και παλαίμαχους του τιμίου βιοπορισμού. Πιο πολύ, όμως, έχουμε παιδιά. Σ’ αυτά πρωτίστως ανήκει η θεία βασιλεία «διά τό απλοῦν καί ἄδολον καί ἄτυφον τῆς καρδίας» όπως σημειώνει ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης. Και σε όσους έχουν παιδική καρδιά μέσα σε εύθραυστο σώμα. Σαν του Νεκταρίου. Αυτοί απολαμβάνουν τα πρωτοτόκια της θείας υιοθεσίας.. Τώρα, καταθέτει η ψυχή το ρούχο της, το κατάστικτο και βασανισμένο σώμα στο «εργαστήριο» της γης. Θα το λάβει, όμως, και πάλι, δομικά αρτιότατο και αφάνταστα ωραϊσμένο, όταν θα σημάνει η ώρα της παλιγγενεσίας. Της κοινής αναστάσεως που ομολογούμε και προσδοκούμε. « Ὥσπερ γάρ ἱμάτιον τό σῶμα τῇ ψυχῇ περίκειται. Καί τοῦτο (το σώμα) πρός βραχύ διά τῆς τελευτῆς ἀποθέμενοι λαμπρότερον ἀποληψόμεθα πάλιν» τονίζει ο κήρυκας της αναστάσεως Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Το βεβαιώνει ο Κύριος που με την Ταφή και την Ανάστασή Του, φανερώνει αυτή την αλλαγή ως μεταστοιχείωση. Γι’ αυτό το Πάσχα παλαιότερα βάζαμε καινούργια ρούχα. Συμβολίζει η βαθειά θεολογική αυτή πράξη της λαϊκής ευσέβειας, την λαμπρή περιβολή που πρόκειται να πάρει η ψυχή μας τότε από τα «υφαντήρια» της ανάστασης. Τότε που θα ανοίξουν οι τάφοι και σώματα απείρως ωραιότερα θα εμφανισθούν με αύξηση καταπληκτική. Γι’ αυτό με έμφαση σαλπίζει η φωνή του Κυρίου με το στόμα του Παύλου, ότι «καθὼς ἐφορέσαμεν τὴν εἰκόνα τοῦ χοϊκοῦ, φορέσομεν καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ ἐπουρανίου». (Α΄Κορ. 15,49) Θα είναι η ημέρα της αποκαταστάσεως, πάντων των λευκανθέντων ψυχικά «ἐν τῷ αἵματι τοῦ ἀρνίου», καθώς τα στίγματα του πόνου, θα μεταβληθούν σε δικαιώματα θρόνου! Και τί θρόνου! Συμπάρεδρης θέσης, στην αχειροποίητη «καθέδρα» του Παμβασιλέως Χριστού!
Προσπάθησα, με όσα σας είπα, να ρίξω τον προβολέα του φτωχού μου λόγου και να φανερώσω ένα διαμάντι της επίγειας σκηνής, που τώρα λαμπυρίζει στα παλάτια της αφθάρτου βιοτής.
Και τώρα το ακροτελεύτιο της πενιχρής αναφοράς μου: «Άξιον καί δίκαιον» να επαινέσουμε ως πρότυπη την ευλογημένη οικογένεια που είχε αυτό το παιδί. Ήταν η αρχή και το τέλος όλων των ενδιαφερόντων τους και των καθημερινών προγραμματισμών τους. Τί θυσιαστική αγάπη! Τί τρυφερή στοργή! Τί ανύστακτη μέριμνα! Τί χαρούμενη διακονία! Τί επιμελής περιποίηση! Τί ολοκληρωτικό δόσιμο! Τί ολόθερμη θαλπωρή! Και εκείνο, άνοιγε τα χεράκια του και τους αγκάλιαζε όλους, αποδίδοντας σιωπηλά τα αγαπητικά του σκιρτήματα και τα ευγνώμονα αισθήματά του. Η περιποιητική αγάπη και η καρδιακή ευφορία που του δημιουργούσαν οι γονείς και τα αδέλφια του, συνέβαλλε καθοριστικά στην επίγεια παράταση της ζωής του.
Αυτή η μάνα ηρωίδα. Μέσα στον τεχνητό νεφρό συνέπασχε και παρακολουθούσε. Φρυκτωρούσε σαν άγρυπνος φύλακας, μην αισθανθεί δυσφορία, μη πέσει η πίεση, μην λιγοστέψουν ή αντίθετα αυξηθούν οι καρδιακοί παλμοί. Δεν μπορούσε να βοηθήσει τον εαυτό του σε περίπτωση ανάγκης και επιτηρούσε εκείνη την κατάστασή του, με την διαρκή προσήλωση και το στοργικό χάδι της… Μέσα στην μονάδα τεχνητού νεφρού στο Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου, έδωσε ανεπανάληπτα δείγματα εκλεπτυσμένου ήθους και σιωπηλής αρχοντιάς ο Νεκτάριος. Το «λάτρεψαν» κυριολεκτικά οι υπεύθυνοι του τομέα. Ιατροί και νοσηλευτές. Ενώ άλλοι ασθενείς έβριζαν, αδημονούσαν, ένοιωθαν την ανατριχίλα του θανάτου να διαπερνά το κορμί τους και ήταν βουλιαγμένοι ψυχικά, ο Νεκτάριος, ειρηνικός, γαλήνιος, σιωπηλός, πράος, αισθητοποιούσε μυστικά την ανάσα του Εσταυρωμένου και Αναστημένου, μέσα σε εκείνο τον χώρο της δοκιμασίας και του πόνου. Αυτό γινόταν ήρεμα αλλά δυνατά. Η δική του ψυχή «πετούσε» και ευφορούσε. Ήταν προφανές ότι σαν πανίσχυρος πνευματικός μαγνήτης, ήλκυε στο πεδίο εκείνο του μαρτυρίου και της προσφοράς, την ασίγαστη παροχή της θεϊκής δωρεάς…
Αυτή η μάνα, εξαδέλφη μου εκ των μητέρων μας, υπήρξε συν-εσταυρωμένη με το παιδί της αλλά και ψυχικά θαλερή, αφοσιωμένη στο καθήκον και υποδειγματική χριστιανή, όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια της ασθένειας του παιδιού της. Αγόγγυστη, υπομονετική, θυσιαστική, δεν μεμψιμοίρησε, δεν γόγγυσε, δεν στράφηκε κατά του Θεού. Απεναντίας, μόνο λόγια ευχαριστίας και δοξολογίας έβγαζαν τα χείλη της. Δεν άφηνε από τίποτα το παιδί της, και εύρισκε χρόνο, εγειρόμενη «νυκτός ἔτι οὔσης»για να ανταποκριθεί με σχολαστική ακρίβεια στις ανάγκες του Νεκταρούλη, και πριν ακόμη σημάνει ο Ιερέας την έναρξη του συμποσίου της πίστεως, ευρίσκετο εκείνη στο κατώφλι της Εκκλησίας, προκειμένου να διαβάσει με ευλάβεια τον εξάψαλμο και να μετέχει στην υμνωδία της Θείας Λατρείας. Υπόδειγμα αφοσίωσης στο Θεό, όταν πλείστοι όσοι συνηθίζουμε να επιστρατεύουμε ανύπαρκτους στην ουσία λόγους, για να δικαιολογήσουμε την πνευματική μας αδράνεια και την λειτουργική μας αποχή… Τώρα ο Νεκτάριος θα γίνει πλουσιοπάροχος δωρεοδότης σε όλους τους, ουράνια δροσοσταλίδα που θα γλυκαίνει την ζωή τους, επιστηριγμός εν καιρώ γήρως και εντεταλμένος υποδοχής την στιγμή της επανασυνάντησης.
Αγαπητό μας παιδί με τα δάκρυα της κατ’ άνθρωπον λύπης αλλά και της αναστάσιμης χαράς σε προπέμπουμε σήμερα. Σε αναδέχεται η μεγάλη οικογένεια του Χριστού, με Οικοδέσποινα και Τροφοδότρια την Παναγία. Θα χορτάσεις κοντά Της, την τρυφερή της αγάπη, την θεομητορική στοργή Της, τον γλυκό Της λόγο, την παρθενική Της ακτινοβολία, το πνευματικό Της χάδι και την μητρόθεη χάρη. Αυτή θα αναπληρώσει με τον καλύτερο τρόπο την μάνα σου, η οποία ήσυχη πρέπει να ειρηνεύει και να χαίρει για την Παναγιοσκέπαστη νέα ζωή σου. Κοντά και οι δικοί σου, ειδικά η αγνή ψυχή της γιαγιάς σου της Φωτεινής, που θα πανηγυρίζει για τον δοξασμό σου και θα έχει καμάρι τον υψηλότατο αναβαθμό σου.
Σε κατοπτεύουμε νοερά, έκθαμβο να θεάσαι τις επουράνιες Αγγελικές Ταξιαρχίες και τις χορείες των Αγίων καθώς διακοσμούνται από την Άκτιστη Θεία Φωτοχυσία και μαζί μ’ αυτούς σε διακρίνουμε να πλέεις κι εσύ, μέσα σ’ αυτές τις εκφαντορικές λάμψεις της Τρισηλίου Θεότητος. Εύχου και για μας, να σε συναντήσουμε κάποτε,ως εύχεται και το Χρυσοστόμειο ρήμα, «ἐπί τόν εὔδιον τοῦ Σωτῆρος λιμένα καί τήν ἀτάραχον ἐκείνην ζωήν».
Γένοιτο! Αμήν!
