Ο Πλάτανος είναι χωριό του δήμου Αμαρίου. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο Πλάτανος έχει 501 κατοίκους και είναι το δεύτερο πολυπληθέστερο χωριό του δήμου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 580 μέτρων, στις νότιες πλαγιές του Ψηλορείτη. Ιστορικά, ανήκει στα χωριά της Αμπαδιάς.
Σύμφωνα με την παράδοση, το όνομα οφείλεται σε ένα πλάτανο στις ρίζες του οποίου βρέθηκαν ερείπια της εκκλησίας της Υπαπαντής.
Το 1690, ο Σύριος γενίτσαρος έκοψε τον πλάτανο και προσπάθησε να κτίσει ανεπιτυχώς μιναρέ για το τζαμί.
Ο μιναρές γκρεμιζόταν και έτσι τον έχτισε σε άλλο σημείο.
Σε εκείνη τη θέση χτίστηκε το 1964 ο τρίκλιτος ναός της Υπαπαντής, του Ευαγγελισμού και της Γέννησης του Χριστού.
Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, το χωριό πήρε το όνομά του από πλάτανο ο οποίος βρισκόταν κοντά στη βρύση του χωριού.
Δυστυχώς τα καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ημερών ξερίζωσαν το γέρο – Πλάτανο, που φέρεται να είχε φυτευτεί από το Νικηφόρο Φωκά, άρα μετρούσε πάνω από 1.000 χρόνια ζωής.
Ο Πλατανιανός στην καταγωγή Λιμενικός Αντώνης Κωνσταντάκης, έγραψε πριν από λίγο για το «γέρο – Πλάτανο»:
ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΕ ΠΛΑΤΑΝΕ…
Επάλεψες μα έπεσες, Γέρο Αντρειωμένος,
Πλάτανε ορφάνεψες και σύ, κι είσαι ξεριζωμένος;
Ο Ψηλορείτης έχασε, το Πρωτοπαλικάρι,
Που τ΄ όνομά του έδωσε, στον Πλάτανο στ΄Αμάρι..!
Εκεί και οι δυο τις Ρίζες μας, αφήσαμε στο χώμα
Πλατανιανοί πως είμαστε, να μαρτυρούν αιώνια..!
Αν είχες πόδια σαν κι εμέ, θα φευγες σ άλλο τόπο,
Για να ριζώσεις εκεί που ανθεί, η Αγάπη των Ανθρώπω..!
Την σκέψη μου σαν το πουλί, θα πέμπω στα κλαδιά σου,
Να κελαηδεί όσα ζησα, κοπέλι στη σκιά σου..!
Επέσανε τα Σύμβολα, ο Βαπτιστής του τόπου,
Οργή θεού ξεσήκωσε, η αδικιά τ΄ Ανθρώπου..!
Ω Παναγιά Πλατανιανή, εκειά σε εσύ ακόμα;
Ή μήπως έφυγες και συ, και θα ρημάξει αιώνια;
Ξεριζωμένε Πλάτανε, τον πόνο σου τον ξέρω,
γιατί πρώτος τον ένιωσα, κι ακόμη υποφέρω..!
Ξεριζωμένε Πλάτανε, η μνήμη σου αιώνια
Θα μείνει μέσα στην καρδιά, ως κι αν περνούν τα χρόνια..!
