Η Παναγιά η Πολέμισσα στον Κρουσώνα, τόπος πολεμικών συμβουλίων στις επαναστάσεις
Σε αγροτική τοποθεσία του Κρουσώνα, ανάμεσα σε ελαιόδεντρα βρίσκεται το ξωκλήσι της Παναγιάς της Πολέμισσας.
Πρόκειται για ένα μονόχωρο ναό που χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, ο οποίος ανακαινίσθηκε πλήρως το 2002 καθώς μέχρι τότε στέκονταν στο σημείο σε κακή κατάσταση.
Η θέση όπου είναι κτισμένος ο ναός είναι ξεχωριστή καθώς ουσιαστικά είναι κρυμμένος από το ανθρώπινο μάτι κι αυτό συνετέλεσε ώστε να αποτελέσει σημείο συνάντησης πολεμιστών σε διάφορες περιόδους της κρητικής ιστορίας. Μάλιστα λέγεται πως εκεί έδιναν και τον όρκο τους να αγωνιστούν υπέρ της πατρίδας και να θυσιαστούν γι αυτήν.
Στην Επανάσταση του 1866 ο ναός αυτός, μαζί με εκείνους του Χριστού, του Αγίου Χαραλάμπου, της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου στον Κρουσώνα, γνώρισαν την τουρκική βαρβαρότητα σε όλο της το μεγαλείο. Οι Τούρκοι βεβήλωσαν αυτούς τους ναούς, έσπασαν τις εικόνες τους και άρπαξαν τα ιερά σκεύη που βρήκαν στο εσωτερικό τους.
Οι κάτοικοι του Κρουσώνα διηγούνται πως στο εκκλησάκι αυτό συνέβη και κάτι παράδοξο. Την περίοδο της γερμανικής Κατοχής, 1941-1942, και ενώ λειτουργούσε σε αυτό η Ηγουμένη της μονής της Αγίας Ειρήνης με τον ιερέα Γ. Βεργετάκη, το δισκοπότηρο με το οποίο μετέφερε ο ιερέας τα Άχραντα Μυστήρια για να το τοποθετήσει πάνω στην Αγία Τράπεζα, αναποδογύρισε, χωρίς αιτία και αφορμή, και το περιεχόμενο του χύθηκε, και πήρε ένα έντονο λευκό χρώμα ενώ ταυτόχρονα άρχισε να σπινθιρίζει, πάνω στην Αγία Τράπεζα.
Σε σημείο στην κόγχη του Ιερού και αλλού μέσα στο ναό υπάρχουν χριστογράμματα, δηλαδή μονογράμματα του Χριστού από μελισσοκέρι, μύρο και λιβάνι, με τα οποία καθαγιάστηκε ο χώρος κατά τα εγκαίνια του.
Έξω από το ναό μπορεί να θαυμάσει κανείς αιωνόβιες ελιές ενώ λίγο πιο πάνω βρίσκεται ένα μικρό σπήλαιο με λαξεύσεις και πλούσια θαλάσσια απολιθώματα!
