Κείμενο – Φωτογραφία: ΜανώληςΑφραθιανάκης
Paeonia clusii – Παιώνια του Κλούσιου – Ενδημική παιώνια της Κρήτης και της Καρπάθου.
Όταν οι Θεοί θέλησαν να στολίσουν τον κήπο της κρητικής φύσης με το ομορφότερο αγριολούλουδο, τότε δημιούργησαν την παιώνια.
Ένας θεός της προϊστορικής Κρήτης, ο Παιάων ή Παιήων, της έδωσε τ’ όνομά του. Μύθοι και παραδόσεις συνδέονται με το πανέμορφο αυτό αγριολούλουδο. Τη συναντούμε σαν φάρμακο στα χέρια των αρχαίων θεραπευτών και σαν υλικό μαγγανειών. Συνδέεται με μαγικές τελετές με τους πρωταγωνιστές να στέκονται μπροστά στο ιερό φυτό, να το χαιρετούνμε δέος και να λένε:
«Χαίρε ιερά βοτάνη παιωνία, ότι συ βασιλεύς πασών των βοτάνων».
Στα Σφακιά τη λένε και “ψευθιά”, γιατί τα άνθη της είναι τόσο όμορφα που μοιάζουν σαν ψεύτικα, γι΄ αυτό άλλωστε παλιότερα οι σφακιανοί γαμπροί έβαζαν μια παιώνια στο πέτο τους (Πηγή πληροφορίας: greekflora).
Στην Κρήτη φύεται μόνο στα όρη της Δίκτης και τα Λευκά όρη.
Ο Άρατος (Φαινόμενα 27 ff) αναφέρει:
«Τις παλιές ημέρες που έπαιζε σαν παιδί στην ΕΥΩΔΗ ΔΙΚΤΗ, τον έβαλαν σε μια σπηλιά και τον φρόντισαν για έναν χρόνο, οι Δικταίοι Κουρήτες εξαπατώντας τον Κρόνο».
Το κείμενο αναφέρεται, φυσικά, στο Δία και στα βουνά της Δίκτης, που μοσχοβαλάνε από τα αγριολούλουδα!
