Τα Καπετανιανά είναι χτισμένα σε μια πραγματικά προνομιούχα θέση, σε ένα φυσικό «μπαλκόνι» με απέραντη θέα στο Λιβυκό πέλαγος και στην ιερή κορυφή του Κόφινα. Εδώ που ο ορίζοντας συναντά τη θάλασσα και τον πέτρινο όγκο των Αστερουσίων, συναντιέται και η ιστορία με τον μύθο και η πνευματικότητα με τη σύγχρονη κρητική φιλοξενία.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή των Καπετανιανών από τα μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα. Στην περιοχή κατέφυγαν οι λεγόμενοι «Ετεοκρήτες», οι γνήσιοι Κρήτες, μετά την κάθοδο των Δωριέων, ενώ η κατοίκηση συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια των γεωμετρικών, αρχαϊκών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.
Στα χριστιανικά χρόνια, η περιοχή θα προσελκύσει αναχωρητές και ασκητές και γίνεται σημαντικό κέντρο πνευματικότητας . Στη θέση του σημερινού οικισμού ιδρύθηκε η Μονή του Βαθμού που θα δώσει στη συνέχεια τη θέση της στην «Παναγία του Κύριε Ελέησον». Σταδιακά, το μοναστήρι μετατρέπεται σε χωριό με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας, αλλά ερημώνεται το 1744 μετά από αλλεπάλληλες επιδημίες πανούκλας και υπό τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν επί Τουρκοκρατίας.
Αυτή την εποχή τα Καπετανιανά φαντάζουν πανέμορφα μέσα στο πράσινο των Αστερουσίων και στο άγριο, αλλά εντυπωσιακό τοπίο, όπως του παρουσιάζει στο βίντεο που ακολουθεί ο Γιώργος Ψιμουλάκης.
(Με στοιχεία από το thalori.com)
