Γράφει η Κλαίρη Κανελλοπούλου*
Ποιος είπε ότι είναι εύκολη η διδασκαλία της Ιστορίας Γ΄Δημοτικού και πόσο μάλλον η εκμάθησή της από τους μικρούς μαθητές; Μπορεί ένα παιδί οχτώ ή εννιά χρονών που πρώτη φορά έρχεται σε επαφή με το γνωστικό αντικείμενο της Ιστορίας να κατανοήσει εύκολα την Μυθολογία και τα Αρχαία Χρόνια;
Η απάντηση είναι ότι η πλειοψηφία των παιδιών αντιμετωπίζει αρκετή δυσκολία. Παρατηρώ ότι μαθητές με ευχέρεια στην ανάγνωση και στην κατανόηση κειμένων της Γλώσσας μπορούν πιο εύκολα να ανταποκριθούν στην Ιστορία. Όμως όσο περνάει ο καιρός κι αυτοί κουράζονται και απομένουν πολλοί λίγοι οι οποίοι συνεχίζουν να θυμούνται ή και να μαθαίνουν το μάθημα στο σπίτι.
Δεν είναι εύκολο το μάθημα, είναι αλήθεια. Για πρώτη φορά καλούνται οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με μια ιστορία που πρέπει έπειτα να την διηγηθούν και να απαντήσουν σε ερωτήσεις που απαιτούν μνημονικές τεχνικές για ανάκληση πληροφοριών και κατανόηση. Τα περισσότερα παιδιά δεν έχουν ακόμα στρατηγικές μάθησης για να διαχειριστούν αυτό το νέο μάθημα. Ακόμα, άγνωστες λέξεις, μεγάλα σε έκταση κείμενα και πολλά ονόματα (ανθρώπων, θεών, πόλεων, βουνών κ.ά) δυσχεραίνουν την κατάσταση. Επίσης, η παλαιότητα των ιστοριών και των γεγονότων μπερδεύει τους μαθητές να αντιληφθούν της διαφορές σε συνήθειες του αρχαίου κόσμου με το σήμερα ενώ μερικούς τους αφήνει αδιάφορους.
Ένας τρόπος προσέγγισης των μαθητών, μετά της διήγησή του από τον δάσκαλο ή τον γονέα μπορεί να είναι η δραματοποίησή του. Κεφάλαια του βιβλίου από τον Ηρακλή και τον Οδυσσέα μπορούν να μαθευτούν με αυτοσχεδιασμούς στην τάξη. Βέβαια, αυτό δεν αντικαθιστά την επανάληψη της ανάγνωσης του κάθε κεφαλαίου που πρέπει να γίνει στο σχολείο και στο σπίτι.
Ο δάσκαλος σαν σκηνοθέτης και καμιά φορά σαν σεναριογράφος καλεί τους μαθητές να βρουν λόγια σε ρόλο που τους αναθέτει. Βέβαια το μοίρασμα των ρόλων είναι μια δύσκολη υπόθεση. Οι πιο πολλοί μαθητές θέλουν πχ να παίξουν τον πρωταγωνιστή π.χ. να είναι ο Ηρακλής. Ένας γρήγορος τρόπος να διαλέξει ο δάσκαλος τον βασικό χαρακτήρα είναι να ζητήσει από τους μαθητές να γράψουν τον λόγο γισ τον οποίο θέλουν να είναι ο Ηρακλής π.χ. ή να ζητήσει να γράψουν λίγα λόγια για αυτούς σαν βιογραφικό και με βάση τα λεγόμενα και τις ικανότητες που αναφέρουν να δικαιολογήσει την επιλογή. Ένας ακόμα τρόπος αν και χρονοβόρος, είναι να δοκιμάσει τους μαθητές σε κάθε ρόλο και να αποφασίσει ο ίδιος. Διαφορετικά μπορούν και οι μαθητές να ψηφίσουν τον καλύτερο για κάθε ρόλο.
Όταν ο δάσκαλος βρει τους ρόλους βοηθά τα παιδιά με το σενάριο, με τα λόγια τους δηλαδή και μπορεί να τα αφήσει να διαλέξουν τα ίδια τι θα πουν εάν τα ρωτήσει τι θα έλεγαν εκείνα ή ο ήρωας αν γινόταν το τάδε κτλ. Μπορεί ακόμα να τους δώσει τα λόγια του κάθε ήρωα ανακατεμένα σε μικρά χαρτάκια και να αποφασίσουν οι μαθητές σε ποιον ήρωα ταιριάζουν και έπειτα να προσπαθήσουν να τα μάθουν ή να τα συμπληρώσουν.
Ένα καλό παράδειγμα για αυτοσχεδιασμό βρίσκεται σε παράθεμα του βιβλίου και είναι εκείνο με την Αρετή και την Κακία. Τα παιδιά μπαίνουν σε παιχνίδι ρόλων και καλούνται να αποφασίσουν όταν υποδύονται τον Ηρακλή για ένα ηθικό δίλημμα. Θέλουν τον δρόμο της Αρετής δηλαδή της σκληρής δουλειάς και της προσφοράς στους ανθρώπους, που δεν είναι και εύκολος ή αυτόν της Κακίας, δηλαδή έναν δρόμο εύκολο με απολαύσεις αλλά χωρίς την χαρά της προσφοράς;
Άλλα μαθήματα και ρόλοι για αυτοσχεδιαμό μπορεί να είναι ενδεικτικά:
Ουρανός- Κρόνος- Ρέα
Ο μύθος της Ευρώπης (παράθεμα)
Δήμητρα και Περσεφώνη (παράθεμα)
Προμηθέας – Δίας- άνθρωποι
Η Αρετή και η Κακία (παράθεμα)
Ευρυσθέας – Ηρακλής- Λερναία Ύδρα- Ιόλαος
Εσπερίδες- Ευρυσθέας- Ηρακλής- Άτλαντας
Μίνωας- Αριάδνης – Θησεάς κτλ.
* Η Κλαίρη Κανελλοπούλου είναι αναπληρώτρια Δασκάλα
