Mounira Al Solh, Ίρια Βρεττού, Huniti Goldox, Ερμίρα Γκόρο, Λητώ Κάττου, Πέτρος Μώρης, Άννα Παπαθανασίου & Inga Galinytė, Εύα Παπαμαργαρίτη, Πάνος Προφήτης, Ελένη Τωμαδάκη, Enrico Floriddia & Fredj Moussa
Επιμέλεια: Αγγελική Τζωρτζακάκη, Πάνος Γιαννικόπουλος
Η γη σείεται. Τα συστήματα σκέψης έχουν καταρρεύσει και δεν υπάρχουν πια ευθείες διαδρομές. Συνεχείς πλημμύρες, εκρήξεις, σεισμοί, πυρκαγιές. Σήμερα, ο κόσμος είναι απρόβλεπτος και σε έναν τέτοιο κόσμο, η ουτοπία είναι απαραίτητη. Αλλά η ουτοπία χρειάζεται τρεμάμενη σκέψη: δεν μπορούμε να συζητάμε για την ουτοπία με παγιωμένες ιδέες. – Εντουάρ Γκλισάν
Η συγγραφέας, ποιήτρια και ζωγράφος Ετέλ Αντνάν «έγραφε σε μια ξένη γλώσσα» για τη ζωή της υπό το άκουσμα των αραβικών, των γαλλικών, των αγγλικών, των ελληνικών και των τουρκικών αλλά και για τα ταξίδια της στη Μεσόγειο. Οι γλώσσες που συγκρούονταν μεταξύ τους γίνονται ένα δοχείο αφήγησης όχι μόνο για στο συγκεκριμένο δοκίμιο αλλά και σε ολόκληρο το έργο της, όπου η τριβή και η σύγκρουση βρίσκονται στο επίκεντρο. Είτε πρόκειται για τη γλώσσα, είτε για το φύλο, είτε για τη γεωπολιτική διάσταση που συχνά πλαισιώνει τα παραπάνω, η τριβή και η ένταση προϋποθέτουν την ύπαρξη μιας επιτελεστικής ζώνης επαφής ή αγγίγματος. Μέσα σε αυτή τη ζώνη, η ένταση εκδηλώνεται όχι μόνο στην επαφή, αλλά και στην κίνηση. Η επέκταση της παραπάνω παρατήρησης και η ανάγνωσή της μέσα από μια γεωλογική σκοπιά ανοίγει ένα πεδίο για την κατανόηση νοημάτων που υπερβαίνουν την ανθρώπινη και τη γήινη επιφάνεια, επεκτείνει τις καθιερωμένες γραμμικές χρονικότητες και επιστημολογικές υποδείξεις, ενώ παράλληλα προσφέρει χώρο για αφηγήσεις που κοιτούν και αξιολογούν πιο μακριά και πιο βαθιά.
Με σημείο εκκίνησης το ρίζωμα και την υπέρβαση των γλωσσών μέσω της διασύνδεσής τους, την εξορία από και σε αυτές, οι εικαστικές και παραστατικές δράσεις υπό τον τίτλο Touching Faultlines / Ρήγματα σε Επαφή καταλαμβάνουν το Ρωμαϊκό Ωδείο στην Αρχαία Γόρτυνα στο Ηράκλειο της Κρήτης. Η τοποθεσία δημιουργεί σημεία επαφής μεταξύ του κοινού και της πολύχρονης ιστορίας της τέχνης και του πολιτισμού που αναπόφευκτα βρίσκονται σε κίνηση και ταυτόχρονα σε διάλογο με το ρήγμα των τεκτονικων πλακών της Ευρασίας και της Αφρικής που εντοπίζονται μόλις λίγα χιλιόμετρα μακριά.
Στο παρόν πρόγραμμα δράσεων, η γλώσσα που χρησιμοποιείται για την περιγραφή των γεωλογικών συνθηκών και των αρχαιολογικών ερευνών διατηρεί βαρύνουσα σημασία καθώς ορίζει και ένα προκαθορισμένο πολιτικό πλαίσιο δράσης που γλιστράει μέσα στο πεδίο της «επιστήμης» και της «τεκμηριωμένης» γνώσης. Η καλλιτεχνική παραγωγή εμφανίζεται ως μέσο αμφισβήτησης των δεδομένων που αναπλαισιώνει μέσα από διαδικασίες αισθητηριακής ανασάλευσης.
Ιστορικοί σεισμοί και ηφαιστειακές εκρήξεις έχουν διανοίξει τον μανδύα της γης επανειλημμένα ανά τους αιώνες, καθιστώντας τη λεκάνη της Μεσογείου μια περιοχή συνεχούς τρικυμίας.
Ζώνες επαφής. Χρησιμοποιώ αυτόν τον όρο για να αναφερθώ σε κοινωνικούς χώρους όπου οι πολιτισμοί συναντιούνται, συγκρούονται και παλεύουν μεταξύ τους, συχνά σε πλαίσια εξαιρετικά ασύμμετρων σχέσεων εξουσίας, όπως η αποικιοκρατία, η δουλεία ή τα επακόλουθά τους, όπως αυτά βιώνονται σε πολλά μέρη του κόσμου σήμερα αναφέρει η Μαίρη Λουίζ Πρατ . Αν τα σημεία σύγκρουσης θεωρηθούν επιφάνειες επαφής, τι μπορούμε να μάθουμε γι’αυτήν την επαφή παρατηρώντας τα γεωλογικά σώματα και τις μετακινήσεις τους ακολουθώντας τις γραμμές του ρήγματος της Μεσογείου; Η τριβή μέσω της γεωλογικής κίνησης και η χρονικότητα προσθέτουν ένα ακόμα στοιχείο στη διασύνδεση που συχνά παραβλέπεται στις δυτικές κοινωνίες, ενώ αναδεικνύει μετατοπίσεις στην πολιτιστική κληρονομιά της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Έχοντας ως αφετηρία γεωεπιστημονικές οντότητες και δομές το πρόγραμμα καλλιτεχνικών δράσεων Τouching Faultlines / Ρήγματα σε Επαφή στοχεύει να θέσει υπό αμφισβήτηση τις διχοτομήσεις μεταξύ φύσης και πολιτισμού, σώματος και νου, επιφάνειας και εσωτερικού χώρου, επιστήμης και μυθολογίας.
Μέσα από τον χορό, τη γλυπτική, τη ζωγραφική, εγκαταστάσεις, ηχητικές παρεμβάσεις, βίντεο και περφόρμανς με καλλιτέχνιδες/ες από την Ελλάδα, την Κύπρο, την Αλβανία, τον Λίβανο, την Τυνησία και την Ιταλία, το πρόγραμμα δράσεων Touching Faultlines / Ρήγματα σε Επαφή μελετά την τριβή και πραγματεύεται ιστορικές αφηγήσεις, πολιτισμικά υπόβαθρα και κληρονομημένα τραύματα. Σε διάλογο με το γεωλογικό υπόστρωμα και τις αέναες κινήσεις των τεκτονικών πλακών που συχνά οδηγούν σε ιστορικές εκτονώσεις, τα έργα προτείνουν νέες πολιτικές και πολιτισμικές αναγνώσεις πάνω στις έννοιες της έντασης, της επούλωσης και της αναδόμησης.
Η ζώνη επαφής στην οποία αναφέρεται η Μαίρη Λουίζ Πρατ αλλά και η αρχιπελαγική σκέψη του Εντουάρ Γκλισάν , ενσαρκώνουν τα περιθώρια των τεκτονικών πλακών, κοιτώντας τα σώματα σε συνεχή κίνηση και διαβάζοντας τη μεταξύ τους τριβή ως ένα βήμα προς την κατανόηση της διαφοροποίησης και του μετασχηματισμού.
Το πρόγραμμα φέρνει σε διάλογο τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή με το αρχαιολογικό πλαίσιο παρουσίασης, δημιουργώντας πολλαπλές συνδέσεις και αναγνώσεις. Η υλικότητα του τόπου εμπλέκεται με προσωπικές αφηγήσεις, τις έννοιες της θεσιακότητας, της συμβίωσης, της αλληλεπικάλυψης αλλά και τις δυνατότητες αλλαγής παραδείγματος και συνδιαλλαγής. Η μυθολογία τέμνεται από την ανάμνηση και την επιστημονική φαντασία για ένα (γεωλογικό) μέλλον που δεν είναι ακόμη εδώ.
Πρόγραμμα
23 Αυγούστου, Εγκαίνια 17.30 – 21.00
Περφόρμανς:
18:00 Άννα Παπαθανασίου & Inga Galinytė, Empathetic Bodies (με την Αντωνία Οικονόμου)
19:00 Ερμίρα Γκόρο, Faultlines (με τον Σπύρο Ντόγκα και τη Σοφία Πουχτού)
Προβολή:
20:30 Huniti Goldox, The Dido Problem
24 Αυγούστου 8.00 – 20.30
Περφόρμανς:
19:00 Ερμίρα Γκόρο, Faultlines (με τον Σπύρο Ντόγκα και τη Σοφία Πουχτού)
Προβολή:
20:30 Huniti Goldox, The Dido Problem
Ώρες επισκεψιμότητας έκθεσης:
Παρασκευή 23 Αυγούστου: 08.00 – 21.00
Σάββατο 24 Αυγούστου: 08.00 – 21.00
Κυριακή 25 Αυγούστου: 08.00 – 20.00
Συντελεστές
Επιμέλεια: Αγγελική Τζωρτζακάκη, Πάνος Γιαννικόπουλος
Παραγωγή: Φοίβος Πετρόπουλος & WILD REEDS
Γραφιστικά και οπτική ταυτότητα: Bend
Το Touching Faultlines πραγματοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος 2024 του θεσμού του Υπουργείου Πολιτισμού «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός».
www.allofgreeceoneculture.gr
Η εκδήλωση προσφέρεται δωρεάν από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Καταβάλλεται μόνο το αντίτιμο εισόδου του αρχαιολογικού χώρου.
Με την Υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης
Χορηγός Επικοινωνίας:
ΕΡΤ Ηρακλείου
Χορηγός μετακίνησης:
Minoan Lines
Χορηγοί εγκαινίων:
Amargiotakis Winery, Aloni Cretan Cuisine
ENG
Touching Faultlines
Ρήγματα σε επαφή
23 – 25 August 2024, Roman Odeon of Gortys, Crete
Mounira Al Solh, Enrico Floriddia & Fredj Moussa, Huniti Goldox,
Ermira Goro, Lito Kattou, Petros Moris, Eva Papamargariti,
Anna Papathanasiou & Inga Galinytė, Panos Profitis, Eleni Tomadaki, Iria Vrettou
Curated by Angeliki Tzortzakaki and Panos Giannikopoulos
The earth is trembling. Systems of thought have been demolished, and there are no more straight paths. There are endless floods, eruptions, earthquakes, fires. Today, the world is unpredictable and in such a world, utopia is necessary. But utopia needs trembling thinking: we cannot discuss utopia with fixed ideas. – Édouard Glissant
The writer, poet and painter Etel Adnan was “writing in a foreign language” about her experience of a life led between Arabic, French, English, Greek and Turkish and her travels in the Mediterranean. Those languages clashing with each other become a narrative vessel not only for the homonymous essay but for Adnan’s entire oeuvre, where friction and conflict are widely discussed.
Whether it is language, gender, or the geopolitical dimension of this multilingual experience, friction and conflict presuppose the existence of a zone of contact or touch. Within this zone, tension manifests itself not only where there is contact, but also where there is movement.
Starting from the notions of (up)rooting and transcendence that occurs once languages come into contact with each other, as well as the idea of being exiled from, and immigrating into, a certain language, the exhibition and performance programme Touching Faultlines will take place at the Roman Theatre in Ancient Gortys, Crete. The site brings us into contact with a long history of an inevitably shifting art and culture that – inevitably – moves and is in dialogue with the faultines in relation to the Eurasian and African tectonic plates meeting just a few nautical miles away.
At the same time, Crete, the carrier of multiple cultures that have travelled via its neighbouring ports throughout the centuries, is perhaps one of the quintessential melting pots of the Eastern Mediterranean region, as it is here where Southwest Asia (the Middle East) meets North Africa and Southeastern Europe.
The language used to describe geological phenomena and archaeological investigations is also used to propose a type of geopolitical framework that often slips into the realm of “science” and “evidence-based” knowledge. Artistic production appears here as a means of questioning epistemological foundations, reframing them through the embodied notion of trembling. Throughout the centuries, historical earthquakes3 and volcanic eruptions have repeatedly pierced through the mantle of the earth across the Mediterranean basin, turning the region into a zone of constant turbulence.
“Contact zones. I use this term to refer to social spaces where cultures meet, clash, and grapple with each other, often in contexts of highly asymmetrical relations of power, such as colonialism, slavery, or their aftermaths as they are lived out in many parts of the world today”. If one follows Mary Louise Pratt’s line of thought, to view points of collision as contact zones, what can we learn about such zones through the observation of geological bodies and their movements along the Mediterranean fault lines? The friction produced through geological movement is yet another testament of the type of interconnectedness that is so prominent in the Mediterranean heritage, and present but often overlooked in Western societies. Taking geoscientific entities and structures as its starting point, Touching Faultlines aims to challenge the friction of supposed dichotomies such as nature and culture, body and mind, surface and interior, science and mythology.
Through dance, sculpture, painting, installations, sound interventions, video and performances developed by artists from Greece, Cyprus, Albania, Lebanon, Tunisia and Italy, Touching Faultlines studies friction and negotiates historical narratives, cultural backgrounds and inherited traumas. Remaining in continuous conversation with the geological underpinnings and perpetual plate movements that have so often led to historical deflections, the works included in the exhibition propose new political and cultural readings on notions of tension, deflation, healing and reconstruction.
The contact zone referred to by Mary Louise Pratt and the archipelagic thinking of Édouard Glissant embody the margins of tectonic plates, looking at bodies in constant motion and understanding the friction between them as a step towards understanding difference and transformation.
Touching Faultlines brings contemporary artistic production into dialogue with the archaeological context of presentation, creating multiple connections and readings. The materiality of the site is intertwined with personal narratives, notions of situatedness, symbiosis, overlap and the possibilities of paradigm shift and interchange. Mythology intersects with memory and speculative fiction towards a (geological) future that is not yet here.
Programme
23 August, Opening reception 17.30 – 21.00
Performances:
18:00 Anna Papathanasiou & Inga Galinytė, Empathetic Bodies 19:00 Ermira Goro, Faultlines
Screening:
20:30 Huniti Goldox, The Dido Problem
24 August, 8.00 – 21.00
Performances:
19:00 Ermira Goro, Faultlines
Screening:
20:30 Huniti Goldox, The Dido Problem
Exhibition opening hours:
Friday 23 August: 08.00 – 21.00 Saturday 24 August: 08.00 – 21.00 Sunday 25 August: 08.00 – 20.00
Curation: Angeliki Tzortzakaki, Panos Giannikopoulos
Production: Foivos Petropoulos & WILD REEDS
Graphic Design and Visual Identity: Bend.gr
Touching Faultlines is part of the 2024 programme All of Greece, One Culture funded by the Greek Ministry of Culture.
www.allofgreeceoneculture.gr
Supported by Crete Region
Transportation sponsor: Minoan Lines
Inauguration sponsors: Aloni Cretan Cuisine, Amargiotakis Winery
