Κείμενο – φωτογραφία: Γεώργιος Χουστουλάκης
Λίγοι είναι πλέον αυτοί που γνωρίζουν τις κουδουμαλιές των ορεινών της Κρήτης, και ακόμα λιγότεροι, εκείνοι που έχουν γευτεί τον νοστιμότατο εξωτικό καρπό τους τα κίτρινα θεϊκά κουδούμαλα!
Μπορεί οι εξωτερικά κουδουμαλιές να μοιάζουν πολύ με τις άγριες αχλαδιές, αλλά διαφέρουν ως προς τον καρπό, που της κουδουμαλιάς είναι μικρότερος και κατακίτρινος, όταν ωριμάσει!
Διαφορές έχουν και ως προς το φύλλωμα, διότι τα φύλλα της αχλαδιάς είναι μικρά και λογχοειδή, ενώ της κουδουμαλιάς, το κάθε ένα φύλλο, έχει τρείς απολήξεις.
Το φρούτο της αγριαχλαδιάς ή αγκορτσάς κατ’ άλλους είναι το γνωστό σε όλους άγριο αχλάδι, που όταν ωριμάζει από πράσινο και κίτρινο, στο τέλος παίρνει καφετί σκούρο χρώμα.
Το κουδούμαλο όμως γίνεται κίτρινο, και έχει με μια ιδιαίτερη γλυκιά γεύση.
Υπάρχουν ποικιλίες του φυτού ανά περιοχές, με άλλες ονομασίες.
Στο Χελμό τα λένε “τρικόκκια”, και έχουν κόκκινο χρώμα!
Τα κουδούμαλα ήταν πάνα περιζήτητα απ’ όλους, και κυρίως αυτοί που τα λάτρευαν τα κυνηγούσαν από τα παιδικά τους χρόνια!
Συνήθιζαν τα παιδιά, στα ορεινά μέρη που πηγαίνανε «στα έχνη», δηλαδή τα αιγοπρόβατα για βοσκή, τέλη Σεπτέμβρη με αρχές Οκτώβρη, να αναζητούν και να επισκέπτονται τα μέρη που υπήρχαν μεγάλες κουδουμαλιές!
Τα μεγάλα δένδρα έκαναν και μεγαλύτερους καρπούς.
Μαζί τους πολλές φορές τα παιδιά, όταν υπήρχε αφθονία του φρούτου αυτού, έπαιρναν και μαζί τους γεμίζοντας τις τσέπες τους, κράταγαν και τη βούρια για πάνε και στο σπίτι να φάνε και οι άλλοι!
Είχαν αγκάθια τα δένδρα και δεν μπορούσε κάποιος να ανέβει πάνω, έτσι όσα έφταναν με τα χέρια, η κοπάνιζαν τα κλαδιά με ένα ξύλο κι όσα να έπεφταν χάμω τα μάζευαν.
Υπήρχαν κουδουμαλιές που έκαναν μικρά ασθενή φρούτα και δεν είχαν μέσα ψίχα, παρά τον καρπό και το φλούδι το απέξω, αλλά ήταν και αρκετές κι εκείνες, που έκαναν μεγάλα και ζουμερά μέσα, σκέτη απόλαυση!
Η νοστιμιά βέβαια δεν περιγράφεται! Μονάχα όσοι τα έχουν δοκιμάσει μπορούν να έχουν στο μυαλό τους την εικόνα αυτή!
Όσο πιο μεγάλο το κουδούμαλο, τόσο πιο θεϊκό!
Οι κουδουμαλιές ωστόσο είναι δένδρα αυτοφυή φυλλοβόλα, θέλουν κάποιο υψόμετρο τουλάχιστον εκατό μέτρων, και εν αντιθέσει με την αγριαχλαδιά φύεται παντού, ακόμα και στον κάμπο!
Κάποιοι έχουν επιχειρήσει να μεταφυτεύσουν κουδουμαλιές στην αυλή τους, αλλά δεν τα κατάφεραν!
Αξιοσημείωτο πάντως είναι, πως για μια εικοσαετία, είχαν χαθεί τελείως τα κουδούμαλα, προφανώς λόγω κλιματιστικών συνθηκών, ελάχιστες βροχές, τσέρνομπιλ κλπ.
Οι έντονες όμως βροχοπτώσεις του 2014 και μετά αρκετές του ’15 έκαναν την επανεμφάνιση τους, πολλά είδη του φυτικού βασιλείου.
Έτσι είδαμε και πάλι αμυγδαλιές, ποικιλίας « αθάλια», να ξανακάνουν καρπό!
Αυτές οι αλλαγές των κλιματολογικών συνθηκών, βοήθησαν να ξαναδούμε και πάλι εξαιρετικό αυτό ξωτικό φρούτο!
