Στις 17 Νοεμβρίου 1962 πεθαίνει στην Αθήνα η Γαλάτεια Αλεξίου, πρώτη σύζυγος του Καζαντζάκη. Γνωρίστηκαν το 1909 και ο έρωτάς τους υπήρξε θυελλώδης, όπως γλαφυρά εκδηλώνεται από τον συγγραφέα σε επιστολή του το 1924.
«Αγαπητή, μια λέξη ακόμα. Δεν ξέρω πώς να Σου πω -που ντρέπομαι- πως ποτέ μου δε Σ’ αγάπησα τόσο βαθιά, τόσο απελπισμένα, όσο τώρα. Μου λες πως νιώθεις πως είμαι τώρα πολύ μακριά Σου. Στον κόσμο εγώ κανένα άλλο δεν αγαπώ από Σένα. Είσαι η μόνη ατομική υπόσταση που με συγκινεί έως θανάτου. Αγαπώ, ως λες, όλους τους ανθρώπους – κι ακόμα ίσα με τους ανθρώπους και για τον ίδιο λόγο, όλα τα ζα, τα δέντρα, τ’ άστρα. Όλα τα νιώθω σα συναθλητές, σαν μια πομπή ιερή, που ξεκινά από ένα σκοτεινό σημείο κι οδεύει σ’ ένα άλλο σκοτεινό σημείο. Και κανένας δεν ξέρει γιατί και τι σημασία έχει όλη τούτη η ταραχή, κι αν η πομπή αυτή είναι ψίκι ή ξόδι.
Μα εγώ κάποτε ανεσηκώνομαι απάνου από τη θάλασσα τούτη της ματαιότητας και ρίχνω μια ματιά σιωπηλή, απελπισμένη στην αόμματη πλημύρα των οργανισμών. Δεν ξεχωρίζω κανένα πρόσωπο – όλα είναι ενωμένα στο κίτρινο φως της ματαιότητας. Δεν ξεχωρίζω πατέρα ή αδερφή, μήτε φίλους, μήτε τον εαυτό μου. Μόνο εσένα ξεχωρίζω και θα ‘θελα να μπορούσα όλη τούτη τη μάταιη, άθλια, ακατανόητη στιγμή να την κάμω αθάνατη. Το πρόσωπό σου θα ‘θελα πάντα να βλέπω, αιώνια να μη χαθεί από τα μάτια μου όλη η δύναμη, η ζωή, ο έρωτας του προσώπου Σου. Είσαι το μόνο στέρεο πρόσωπο μέσα στο χάος του Θεού. Δεν ξέρω πώς να λέω λόγια τρυφερά, δεν ξέρω πώς να Σου μιλήσω για να νιώσεις για μια στιγμή, πόσο Σ’ αγαπώ.»
Επιστολή του ΝΚ προς τη Γαλάτεια Καζαντζάκη, Βιέννη, 1924.
[Σύνθεση της επιστολής (ΕΠΑΡΚ 54) και φωτογραφίας (ΦΑ 154) του ΝΚ και της ΓΑ στην Αθήνα, Μάιος 1919]
Πηγή: ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
