Του Σπύρου Μαγκουφάκη
Τα Αστερούσια είναι η Οροσειρά που εκτείνεται στα νότια του Νομού Ηρακλείου, ανάμεσα στην εύφορη πεδιάδα της Μεσαράς και το Λιβυκό πέλαγος.
Είναι η νοτιότερη οροσειρά της Ελλάδας.
Η υψηλότερη κορυφή ο Κόφινας με 1231 μέτρα υψόμετρο. Η οροσειρά πήρε το όνομά της από τον τοπικό Βασιλιά Αστερίωνα που παντρεύτηκε την Πριγκίπισσα Ευρώπη, με εντολή του εραστή της Δία.
Τα Αστερούσια με τις μοναδικές ομορφιές και τοπία, με τα εκπληκτικά μονοπάτια και δρομάκια, με κατά καρούς ποδηλατικούς αγώνες, έχει και τα γνωστά φαράγγια Μάρτσαλο, Αγιοφάραγγο, Τρυπητή.
Στην Οροσειρά είναι και τα ξακουστά Μοναστήρια Οδηγήτριας, Απεζανών και Κουδουμά. Σε σπήλαιο πάνω από το Λέντα πέρασε για αρκετούς μήνες ο Συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης, ενώ στους Καλούς Λιμένες βρήκε καταφύγιο σε ένα μικρό σπήλαιο ο Απόστολος Παύλος.
Το μεγαλύτερο γεωγραφικά κομμάτι των Αστερουσίων είναι χαρακτηρισμένο ΝΑΤΟΥΡΑ. Εδώ και 25 χρόνια έχουν βρει καταφύγιο αρκετοί Γυπαετοί. Γνωστό και το φοινικόδασος του Αγίου Αντωνίου με τους φοίνικες του Θεόφραστου.
Η Οροσειρά “πέφτει” στο Λιβυκό πέλαγος με τις φανταστικές παραλίες σε όλο το μήκος της ακτογραμμής. Γνωστότερες οι παραλίες Αγιοφάραγγου, Καλοί Λιμένες, Πλατειά Περάματα, Λέντας, Λούτρα, η φανταστική παραλία της Τρυπητής, Άγιος Ιωάννης, Τρεις Εκκλησιές, Μαριδάκι, Τσούτσουρα κλπ…
Πολλά από τα χωριά των Αστερουσίων διατηρούν ακόμα κάποια ζωή και δραστηριότητα, κυρίως με τη κτηνοτροφία στα ορεινά, πρώιμα κηπευτικά προς τα παράλια και σχεδόν καθόλου με τον τουρισμό, όπως τα Πηγαϊδάκια, Αντισκάρι, Καπετανιανά, Παράνυμφοι, Εθιά, Αχεντριάς κλπ
