Ίντα κοντό γυρεύουνε μ’ έτσα φονιά την όψη,τάξε πως είναι ο χάροντας κι ήρθε ζωή να κόψει.
Πείτε μανάδες μιάν ευχή τσι γιούς να συντροφεύει,αφήτε γέροι τσ’ αρμηνιές μα η λογική μισεύει.
Αφήτε νιές το πέταλο και του σεβντά τη στράτα,τη γή μου μαυροντύνουνε των Γερμανών φουσάτα,
κι εσείς οι γριές αφήσετε τση ρόκας το μεράκι κι οι νιές μανάδες των παιδιών το τρυφερό κανάκι.
Άστε βοσκοί την αρμεγά, γραμματικοί την πένα κι εσείς αρχοντοπούλες μου τη διαμαντένια χτένα.
Όλοι ζωστείτε τ’ άρματα γέροι μικροί μεγάλοι, μπείτε μπροστάρηδες εσείς κι ο Θιός να δώσει πάλι,
καίνε μωρέ το Μάλεμε κι εμπήκανε στο Κάστρο,πατήσανε το Ρέθεμνος, τσ΄αρχοντοσύνης τ’ άστρο.
Μην το δεχτείτε Ανωγειανοί κι όλα τα θάρρητά μου απάνω σας τ’ απόθεκα λιοντόκορμα παιδιά μου.
Ρεθεμνιανοί που τ’ Αρκαδιού η φλόγα σας ε φτάνει,να παραδειγματίζεστε, θεριά να σας ε κάνει.
Πιάστε μπαρούτι Σφακιανοί, Χανιώτες τα μαχαίρια,Λασσιθιανοί και Καστρινοί μονιάσετε τα χέρια,
κείνο τον όρκο τον βαρύ δώσετε πάλι γιοί μου γή λευτεριά γή θάνατο μέσα στη μαύρη γή μου.
Κι ανε παντήξετε σκλαβιά και ‘ ρθούνε μαύροι χρόνοι εσείς με το ριζίτικο την πίστη και το βόλι
αντάρτες πάνω στσι κορφές τα μετερίζα βρείτε πότε να κάμει ξαστεριά πάλι να καρτερείτε.”
8 το πρωί, 20 Μαΐου 1941. Η ώρα που οι Ναζί εξαπολύουν επίθεση σε δυο μέτωπα με ρίψη αλεξιπτωτιστών. Πρώτο μέτωπο στο αεροδρόμιο Μάλεμε και δεύτερο στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων. Στις 4 το απόγευμα ένα νέο κύμα αλεξιπτωτιστών έπεσε στο Ρέθυμνο και μετά από μια ώρα στο Ηράκλειο, δημιουργώντας τέσσερα ανοιχτά μέτωπα, στην πρώτη από τις 12 ημέρες που είχε διάρκεια η Μάχη της Κρήτης, η επονομαζόμενη και “νεκροταφείο των Γερμανών αλεξιπτωτιστών”(οι απώλειες των ναζιστών ξεπέρασαν τις 16.000).
Η αεραπόβαση των Γερμανών είχε το συνθηματικό όνομα «Unternehmen Merkur» (Επιχείρηση Ερμής). Επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων ήταν ο πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ, 51 ετών, βετεράνος πιλότος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου με 1.190 αεροπλάνα στη διάθεσή του και 29.000 αλεξιπτωτιστές και πεζικάριους. Οι Ιταλοί προσέφεραν 3.000 στρατιώτες στο σχέδιο. Όσοι Έλληνες, Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιωτικοί βρισκόταν στο νησί ήταν υπό το γενικό πρόσταγμα του 52χρονου Νεοζηλανδού στρατηγού Μπέρναρντ Φράιμπεργκ, επίσης βετεράνου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι ελλιπώς εξοπλισμένοι υπερασπιστές της Κρήτης ήταν περίπου 40.000 – μα στο πλευρό τους βρέθηκαν χιλιάδες ακόμα άμαχοι κάτοικοι του νησιού, κάτι που δεν είχαν προβλέψει οι επικεφαλής των ναζιστικών δυνάμεων.
Μετά την κατάληψη της Κρήτης στις 1 Ιουνίου 1941, στον Νομό Λασιθίου αποβιβάστηκε ένα Σύνταγμα Ιταλών και σε λίγες μέρες έφθασε η Μεραρχία της Σιένας που απλώθηκε σε ολόκληρο τον Νομό, καθώς και στα Δωδεκάνησα. Στην υπόλοιπη Κρήτη απλώθηκαν οι Γερμανοί.
Τα αντίποινα των αδίστακτων φασιστών για την αντίσταση των Κρητικών:
Η Σφαγή στο Κοντομαρί στις 2 Ιουνίου 1941 αφορά στην εκτέλεση των αρρένων χωρικών από απόσπασμα Γερμανών αλεξιπτωτιστών, που είχε δημιουργηθεί για αυτόν το σκοπό.
Στις 3 Ιουνίου 1941 το χωριό Κάνδανος ισοπεδώθηκε, για να μη ξαναχτιστεί πια ποτέ. Όσοι από τους κατοίκους της έπεσαν στα χέρια τους εξετελέσθηκαν επί τόπου και μερικοί, μάλιστα, ρίχτηκαν ζωντανοί στην πυρά και απανθρακώθηκαν. Ένα, ένα τα σπίτια της ανατινάχτηκαν με δυναμίτιδα στον αέρα». Σε μια μαρμάρινη επιγραφή είχε χαραχθεί η επιγραφή: “Εδώ υπήρχε η Κάνδανος”».
Μετά την καταστροφή της Κανδάνου τα αιμοβόρα κτήνη βάδισαν στην Παλιόχωρα στις 3η Ιουνίου την πυρπόλησαν και εκτέλεσαν –με άγριο τρόπο– 23 κατοίκους της, που για διαφόρους λόγους υγείας, γηρατειών κλπ. είχαν παραμείνει στα σπίτια τους. Τους επόμενους μήνες ακολούθησαν αντίποινα που επεκτάθηκαν σε όλο το νησί.
Η σκοτεινή περίοδος της γερμανικής κατοχής μόλις ξεκινά. Το ίδιο όμως και η φωτεινή σελίδα της αντίστασης του κρητικού λαού αλλά και όλων των Ελλήνων εναντίον του κατακτητή, που θα οδηγήσει στην τελική νίκη.
-Το ποίημα είναι απόσπασμα από το “Κάλεσμα” του Ανωγειανού ποιητή Κωστή Μανουρά (Προσφύρη)
Πηγή: anogi.gr
