Γράφει ο Δρ. Στυλιανός Ψυχαράκης Μ.D. Ph.D.
Το πόσο μπορεί να παρεκτραπεί ένας άνθρωπος που ζει με συγκεκριμένο διαιτολόγιο τις ημέρες των μεγάλων εορτών είναι κάτι που απασχολεί όλους τους ασθενείς, αλλά ιδιαίτερα τους καρδιοπαθείς, τους υπερτασικούς και τους διαβητικούς. Το Πάσχα είναι μια περίοδος νηστείας, που συνοδεύεται από 1-2 ημέρες υπερφαγίας, με αρκετές «διατροφικές αμαρτίες», αλλά και έντονα γαστρεντερικά και καρδιαγγειακά προβλήματα.
Λόγω της συνύπαρξης του υγιεινού αλλά και του «ανθυγιεινού» τρόπου διατροφής μέσα σε λίγες ημέρες, πρέπει να είμαστε πολύ προσεχτικοί με το τι, πότε και πώς θα φάμε αυτή την εβδομάδα. Τα εμφράγματα στην Ελλάδα έχουν δεκαπλασιαστεί τα τελευταία 40 χρόνια και στα δύο φύλα και ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου γι’ αυτά είναι η υψηλή χοληστερίνη, η οποία απειλεί εξίσου και τα δύο φύλα, σε αντίθεση με τις θεωρίες του παρελθόντος.
Αμέσως μετά την Ανάσταση, η μαγειρίτσα αποτελεί το μεταβατικό διατροφικό στάδιο ανάμεσα στη νηστεία και τα φαγητά του Πάσχα. Μία μερίδα μαγειρίτσας μπορεί να μας δώσει μέχρι και 580 θερμίδες, αλλά με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη.
Το παραδοσιακό τραπέζι του ελληνικού Πάσχα περιλαμβάνει αρνί ή κατσίκι, που αποτελούν πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας. Τα 100 γραμμάρια άψητου κρέατος (αρνιού ή κατσικιού) δίνουν περίπου 370 θερμίδες, με μεγάλη όμως συμμετοχή σε αυτές από λίπος. Παράλληλα τα συγκεκριμένα γεύματα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε πουρίνες, από τις οποίες παράγεται σημαντικό ποσοστό ουρικού οξέος.
Το κοκορέτσι με ή χωρίς το λίπος του ζώου, είναι μια διατροφική λιχουδιά στην οποία κάποιοι δεν μπορούν να αντισταθούν. Όμως πρέπει να γνωρίζουμε ότι τυπικά η κατανάλωση του είναι απαγορευμένη ενώ η ενεργειακή του αξία υπερβαίνει τις 300 θερμίδες.
Το πασχαλινό τσουρέκι έχει κατά μέσο όρο 180-200 θερμίδες ανά 50γρ. τροφίμου και μπορεί να γίνει πιο υγιεινό αντικαθιστώντας τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα της συνταγής με ημίπαχα και χρησιμοποιώντας λιγότερα αυγά.
Όσον αφορά τα κόκκινα πασχαλινά αυγά, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι κάθε αυγό μέτριου μεγέθους μας δίνει περίπου 75-80 θερμίδες, 6 γραμμάρια πρωτεΐνης, 5 γραμμάρια λίπους και κυρίως 215-230 mg χοληστερίνης. Όμως σύμφωνα με όλα τα νεότερα στοιχεία η χοληστερίνη αυτή δεν είναι εκείνη που θα ανεβάσει απαραίτητα και τις δικές μας τιμές.
Παχύσαρκα άτομα, καθώς και άτομα που πάσχουν από καρδιοπάθειες, σακχαρώδη διαβήτη, υψηλή χοληστερίνη ή άλλες διαταραχές των λιπιδίων του αίματος, καλό είναι να περιορίσουν και τα παραπάνω εδέσματα καθώς οι υψηλές τιμές χοληστερόλης είναι υπαίτιες για νοσήματα όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και η υπέρταση.
Γενικότερα, η δυσπεψία και η υπεργλυκαιμία είναι δύο από τα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να αποφύγουμε ώστε οι εορταστικές ημέρες να μη διαταράξουν την υγεία μας και τη γλυκαιμική ρύθμιση, ιδίως αν έχουμε σακχαρώδη διαβήτη.
Ακόμη, ενοχλήσεις της χολής είναι επίσης πιθανές, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό λιθίασης, χολοκυστίτιδας και παγκρεατίτιδας. Η μεγάλη συσσώρευση λίπους και κυρίως η παρουσία ποσοτήτων κορεσμένων λιπών και χοληστερόλης μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της χολής.
Οι ακόλουθες συμβουλές θα σας βοηθήσουν να επανέλθετε στα φυσιολογικά όρια μετά την πασχαλινή διατροφική παρεκτροπή:
- Κρίνεται απαραίτητος ο περιορισμός των τροφίμων που είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος, όπως λιπαρά κρέατα (αρνί, χοιρινό), ζαμπόν, μπέικον, λιπαρά τυριά, βούτυρο, μαργαρίνες, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, κρέμα σαντιγί, αβοκάντο, ξηροί καρποί, κύβοι ζωμού κότας, βοδινού και λαχανικών.
- Συμπεριλάβετε στο διαιτολόγιό σας άπαχα ή ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, γιαούρτι), άπαχα τυριά (μυζήθρα, ανθότυρο), όσπρια, ψωμί και δημητριακά ολικής αλέσεως, καθώς και φρούτα και λαχανικά.
- Αφαιρέστε το ορατό λίπος από το κρέας και αποφύγετε τα τηγανητά. Χρησιμοποιείτε σάλτσες και γαρνιτούρες με ελάχιστο λίπος.
- Χρησιμοποιείτε μόνο ελαιόλαδο στο μαγείρεμα και σε μικρές ποσότητες.
- Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.
- Από το σύνολο των ημερησίων θερμίδων, οι πρωτεΐνες πρέπει να αποτελούν το 15% του συνόλου, το λίπος 30% και οι υδατάνθρακες το υπόλοιπο (πάνω από 50% των ημερήσιων θερμίδων).
- Να κάνετε άσκηση περίπου μισή έως μία ώρα την ημέρα τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας (όχι λιγότερες από τρεις). Να προτιμάτε το γρήγορα περπάτημα, το ποδήλατο, την κολύμβηση. Η συστηματική σωματική άσκηση βοηθά σημαντικά μειώνοντας την “κακή” LDL-χοληστερίνη και κυρίως αυξάνοντας την “καλή” HDL-χοληστερίνη.
- Υπάρχουν επίσης τροφές εμπλουτισμένες με φυτικές στερόλες (γάλα, γιαούρτι, μαργαρίνη) που μπορούν να μειώσουν έως 10% την κακή LDL χοληστερίνη.
- Κοιμηθείτε δύο ώρες περίπου μετά το δείπνο και όχι αμέσως μετά.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονίσουμε ότι άτομα με προβλήματα υγείας, καρδιοπαθείς και διαβητικοί είναι απαραίτητο να συμβουλεύονται το γιατρό τους ώστε να αποφύγουν δυσάρεστες διαταραχές της υγείας τους κατά τη διάρκεια των εορτών του Πάσχα.
* Ο Δρ. Στυλιανός Ψυχαράκης Μ.D. Ph.D. είναι ΕΙΔΙΚΟΣ ΙΑΤΡΟΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ – ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ
