Η Μεσαρά έχει χαρίσει στην Κρήτη – και στην Ελλάδα – ονόματα που σφράγισαν την ιστορία της· ωστόσο λίγοι θυμούνται ότι, δίπλα στον πολυθρύλητο καπετάν Μιχαήλ Κόρακα, μεγάλωσε ένας άλλος Μεσσαρίτης που αφιέρωσε τη ζωή του στην ίδια υπόθεση, μα έμεινε συχνά στη σκιά του πατέρα. Ο Αριστοτέλης Κόρακας από την Πόμπια δεν αρκέστηκε να κουβαλά το βαρύ επώνυμο· γύρισε στο νησί το 1897 «για να τελειώσει τη δουλειά» – να στεριώσει δηλαδή, με πράξη και αίμα, το αίτημα της Ένωσης. Από την κρυφή αποβίβαση στους Καλούς Λιμένες μέχρι την άρνησή του να κανονιοβολήσει το Ηράκλειο, υπηρέτησε το κρητικό ιδανικό με ήθος που τιμά ολόκληρη τη Μεσαρά· κι όμως, το όνομά του δεν απέκτησε την προβολή που του αναλογεί, παρ’ ότι οι σύγχρονοι τον θεωρούσαν «γενναίο διάδοχο» του πατέρα του .
Η μικρή αυτή βιογραφία επιχειρεί να ρίξει το φως που του οφείλουμε: στον Μεσσαρίτη/Πομπιανό στρατηγό που, χωρίς τυμπανοκρουσίες, κράτησε ψηλά τη σημαία της ελευθερίας και άνοιξε τον δρόμο για την Ένωση του 1913.
——
Βιογραφία του Αριστοτέλη Κόρακα (1858 – 1946)
Ο Αριστοτέλης Κόρακας γεννήθηκε το 1858 στην Πόμπια της Μεσαράς· ήταν γιος του θρυλικού καπετάν Μιχαήλ Κόρακα (1797-1882), του αγωνιστή που ηγήθηκε σε διαδοχικές κρητικές επαναστάσεις επί ογδόντα χρόνια.
Με βασιλική υποτροφία φοίτησε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και αποφοίτησε (1880) ως ανθυπολοχαγός Μηχανικού. Η καριέρα του προχωρούσε ομαλά, ώσπου η νέα κρητική εξέγερση (1895-1897) «ξύπνησε» την οικογενειακή παρακαταθήκη. Τον Ιανουάριο 1897 ζήτησε άδεια «για να τελειώσω το έργο του πατέρα μου», παραιτήθηκε και συγκρότησε σώμα 600 Κρητικών και Ελλήνων εθελοντών στην Αθήνα. Η αρχή της αποστολής του ήταν να περάσει στον νότο, εκεί όπου ο συμμαχικός ναυτικός αποκλεισμός δεν έφτανε.
- Η μυστική απόβαση στους Καλούς Λιμένες
Τα χαράματα της 1ης Φεβρουαρίου 1897 δύο ατμόπλοια προσορμίσθηκαν στους Καλούς Λιμένες∙ ο Κόρακας αποβίβασε άνδρες, 1 200 τουφέκια Gras και τόνους πυρομαχικών, έχοντας ως προκάλυψη τους μοναχούς της Μονής Οδηγητρίας. Από τον ερημικό όρμο διέσχισε τα Αστερούσια όρη «σε ενενήντα έξι ώρες» και μπήκε στη Μεσαρά, εμφανιζόμενος κυριολεκτικά στα νώτα των Οθωμανών . Η επιλογή του γνώριμου τόπου καταγωγής αποδείχθηκε στρατηγική: εξασφάλισε ασφαλή ανεφοδιασμό για όλη τη διάρκεια της εκστρατείας.
- Το στρατόπεδο του Αγίου Μύρωνα – αρχή της πολιορκίας
Στις 11 Φεβρουαρίου 1897 συγκάλεσε επαναστατική συνέλευση στον Άγιο Μύρωνα· εκεί οργανώθηκε το μεγαλύτερο κρητικό στρατόπεδο του πολέμου, με δύναμη που έφτασε τις 10 000 λόγχες . Λίγες ημέρες αργότερα, οι δυνάμεις του απέκλεισαν το Ηράκλειο από νότο και ανατολή (γραμμή Γεφυράκια-Καρτερός), ενώ ταυτόχρονα σώματα από τις Αρχάνες κράτησαν τους Τούρκους έξω από τα τείχη . Στις μάχες των Αρχανών (14, 15 και 24 Φεβρουαρίου) και του Μαλεβιζίου (15 Μαρτίου) ο Κόρακας απέκρουσε επανειλημμένες τουρκικές αντεπιθέσεις, μετατρέποντας το Ηράκλειο σε σιδηροφράκτη θύλακα αποκλεισμένο από Κρήτες.
- Η περίφημη άρνηση βομβαρδισμού
Τον Μάρτιο 1897 οι ναύαρχοι των Μεγάλων Δυνάμεων, προσπαθώντας να κάμψουν την επανάσταση, πρότειναν «συνοπτικό κανονιοβολισμό» της πόλης ώστε να παραδοθεί. Ο Κόρακας απάντησε: «Δὲν βάλλω το Ἡράκλειο ἂνευ ρητῶν διαταγῶν τοῦ συνταγματάρχου Βάσσου· ὁ στόχος μου δὲν εἶναι οἱ πολῖται» και διέκοψε τη συνομιλία . Η ηθική αυτή στάση ‒ να προστατευθεί ο άμαχος πληθυσμός έστω κι αν καθυστερούσε η παράδοση του φρουρίου ‒ προκάλεσε θετικά τηλεγραφήματα στον ευρωπαϊκό Τύπο και αύξησε τη διεθνή συμπάθεια προς τον κρητικό αγώνα.
- Αρχηγός των ανατολικών επαρχιών
Με επίσημη διαταγή του Τιμολέοντα Βάσσου (5 Φεβρουαρίου 1897) ο λοχαγός διορίστηκε στρατιωτικός διοικητής των δώδεκα ανατολικών επαρχιών· στην πράξη λειτουργούσε ως υπαρχηγός όλου του κρητικού μετώπου . Οι επιτυχίες του στο Ηράκλειο κράτησαν δεμένες μεγάλες οθωμανικές δυνάμεις, επιτρέποντας στον Βάσσο να κινηθεί ελεύθερα στη δυτική Κρήτη.
- Διπλωματικός ρόλος – ο αγώνας «για την Ένωση»
Παρά τις αλλεπάλληλες πιέσεις των στόλων, ο Κόρακας και η επαναστατική συνέλευση απέρριψαν το σχέδιο απλής αυτονομίας· σε τηλεγραφήματά του προς τις Μεγάλες Δυνάμεις τόνιζε ότι «η μόνη λύσις ἀποδεκτή παρ’ ἡμῖν εἶναι ἡ Ἕνωσις» . Όταν, τελικά, οι Ευρωπαίοι επέβαλαν καθεστώς Κρητικής Πολιτείας (1898), εκείνος χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «στάδιον πρὸς τὴν τελικὴν δικαίωσιν». Και πράγματι ‒ δεκαπέντε χρόνια αργότερα, την 1η Δεκεμβρίου 1913, η ελληνική σημαία υψώθηκε στο Φιρκά· ο ίδιος είχε ζήσει αρκετά για να τη δει.
- Μετέπειτα πορεία στον Ελληνικό Στρατό
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα επανεντάχθηκε στον στρατό. Πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) ως συνταγματάρχης, διοικώντας κρητικά τμήματα στη Μακεδονία και την Ήπειρο· οι επιδόσεις του του χάρισαν προαγωγές μέχρι τον βαθμό του αντιστρατήγου. Αποστρατεύθηκε το 1923 κι εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου αναδείχθηκε σε συμβολική μορφή της κρητικής παροικίας.
- Τελευταία χρόνια – κληρονομιά
Ο Αριστοτέλης Κόρακας απεβίωσε το 1946, στο τέλος μιας ζωής αφιερωμένης στο κρητικό ζήτημα.
Δεν υπάρχει ούτε καν μια προτομή του Αριστοτέλη στην Μεσαρά. Ίσως θα πρέπει να το σκεφτούμε.
Ένα μεγάλο μέρος του παρακάτω άρθρου έχει ανακτηθεί από έγκυρες πηγές μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Πηγή: Βήσσαλα της Μεσσαράς – Ελευθέριος Γουλιελμάκης
