Μεγάλη και ιστορική ημέρα για την Ιερά Μονή του Αγίου Πνεύματος Κισσού Ρεθύμνου η 15η Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε όπισθεν του Ιερού βήματος του Καθολικού της Μονής από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων κ.κ. Ειρηναίο νεκρώσιμο τρισάγιο κατά την
εκκλησιαστική τάξη και έπειτα η ανακομιδή των Ιερών λειψάνων των Αγίων Πέντε Μαρτύρων της Μονής όπου εσφαγιάσθησαν από τους Τούρκους κατά την 15η Ιουνίου 1821 καίγοντας κατόπιν και ολοσχερώς την Μονή λόγο της απελευθερωτικής, πατριωτικής, εθνικής, αγαθόθυμης και αντιστασιακής δράσης της, μιας και ήταν σχολείο αλλά και κέντρο περιθάλψεως και καταφυγής φυγόδικων αλλά και επαναστατών Κρητών όπου εκρύπτοντο από τους μανιώδεις Αγαρηνούς στο παραπλήσιο όρος του Κέντρους.
Οι άγιοι νέο- ιερομάρτυρες τιμώνται από πενταετίας πλέον με νυχτερινή Θεία Λειτουργία την 14η προς 15η Ιουνίου ημέρα και του μαρτυρίου τους, αφότου προηγήθηκε και η συνοδική πράξη της αγιοκατατάξεως και αναγνωρίσεως από το Οικουμενικό Πατριαρχείο κατά την 22α Σεπτεμβρίου του 2000.
Ο μαθητής και κατόπιν Διδάσκαλος στην Ιερά σχολή του Αγίου Πνεύματος Ιωάννης Β. Αλεξανδράκης αναφέρει χαρακτηριστικά στην πραγματεία του περί της Ιεράς Μονής και Σχολής του Αγίου Πνεύματος τα ακόλουθα: “Ο ηγούμενος και οι καλόγηροι της Ιεράς Μονής του Αγ. Πνεύματος ήσαν ηναγκασμένοι να
παίζωσι κατά τα έτη της Τουρκικής Σκλαβιάς ένα εθνικόν ρόλον συνεχή, διότι φυγόδικοι, καταδιωκόμενοι, Τουρκομάχοι, όλοι κατέφευγον εκεί και όσοι ακόμη ήθελον και απεφάσιζον να μάθουν ανάγνωσιν και γραφήν εις το αλφαβητάριον, την οκτόηχον, και το Ψαλτήρι, δηλαδή του Θεού τα πράματα.
Εις όλους αυτούς, εδίδετο τροφή, ενδυμασία και υπόδησις, οσάκις είχον ανάγκην και πάντοτε είχον. (. . .) Του έδιδε λοιπόν, και τροφήν, και του γέμιζε και το “βουργιάλι” του και έφευγε, ή και διενυκτέρευον εκεί πολλαίς φοραίς, στηριζόμενοι εις το απόκεντρον, το αδιάβατο ν και την στρατηγικήν θέσιν της και ασφαλής. (. . .) Έβγαλε λοιπόν ο Σουλτάνος ένα «φιρμάνιον», η λέξις είναι Τουρκική και θα πη διαταγή.
Το φιρμάνιον έλεγεν ότι, «Διατάσσεται ο ηγούμενος του Αγίου Πνεύματος να υπακούση, καθ΄ ότι θα επιβάλη την εσχάτην των ποινών (θάνατον) εις πάντα πολίτην, ο οποίος θα τολμίση να προσταεύση ή να υπερασπισθή τον Ηγούμενον αυτόν». Η διαταγή αυτή του Σουλτάνου εστάλη από το Πατριαρχείον εις τον Επίσκοπον Μεθόδιον κι αυτός έκαμεν αυτήν γνωστήν εις τον δυστυχή Ηγούμενον, αλλά τούτον έγινεν γνωστόν και εις το κοινόν, όχι μόνο Ελληνικόν, παρά και εις τους Τούρκους. Εγράψαμεν ότι και οι Τούρκοι έμαθαν την διαταγήν «το φιρμάνιον» του Σουλτάνου. Δεν γνωρίζομεν τι συνέβη μεταξύ του ηγουμένου και του Επισκόπου, γνωρίοζμεν όμως ότι ταύτα έγιναν χρονολογικώς πλησίον της επαναστάσεως του γένους του 1821. Λοιπόν η επανάστασις εξερράγη και μόλις έγινεν γνωστή, έσπευσαν οι «Έσπέχηδες» Τούρκοι των περιχώρων και πήγαν στην Μονήν του Αγίου Πνεύματος, στηριζόμενοι εις το “φιρμάνιον” του Σουλτάνου, και τις είδε σε ποίας πληροφορίας ακόμη προδοτικάς, με φανατικόν ισλαμισμόν. Εκεί ευρήκαν μόνον τον ηγούμενον και τέσσαρας καλογήρους. Όλους αυτούς τους έσφαξαν σαν τα αρνιά και αν τύχενε να ευρεθώσι και πολίται, όσοι και αν ήσαν θα τους έσφαζαν με την δικαιολογίαν ότι ήσαν αντάρταl. Ευτυχώς όμως ότι δεν ευρέθησαν. Κατόπιν από την σφαγήν αυτήν έβαλαν φωτιά εις την Μονήν και τον Ναόν ακόμη και παν ό, τι ήτο δυνατόν να καή εκάη, και έμειναν μόνον οι τοίχοι. Ένεκα του λόγου τούτου ουδέν μαρτύριο θετικόν υπάρχει, το οποίον να μας λέγει, ούτε ποιος
ίδρυσε την Μονήν, ούτε πότε ακριβώς, ούτε ποίος ήτο ο ηγούμενος και οι καλόγηροι κατ όνομα και πόθεν κατήγοντο. Οι Τούρκοι “εσπέχηδες” απεμακρύνθησαν κατόπιν από την Μονήν, και οι χριστιανοί
του Κισσού τρομοκρατημένοι μετέβησαν εις το Άγιον Πνεύμα και έσκαψαν ένα πρόχειρον τάφον εις την αυλήν της Μονής, εις απόστασιν δύο μέτρων ανατολικώς του Αγ. Βήματος και τους έθαψαν ομού.
Κατόπιν έσυραν τα χώματα και ισοπεδόθη το μέρος, ώστε ουδέν σημείον εφανέρωνεν ότι υπάρχει εκεί τάφος, αλλά χωράφι με χόρτα, και ο τάφος αυτός ελησμονήθη από τους μεταγενεστέρους.
Ημέραν τινά ενώ εσκάπτομεν τα χώματα ανατολικά του Αγ. Βήματος του Ιερού Ναού, εις απόστασιν δύο περίπου μέτρων ευρήκαμεν ένα τάφον άτεχνον μόνον με σειράν πέτρες χονδρές, χωρίς τεχνίτην κτίστην και εντός εκείνου του τάφου πέντε σκελετούς με πέντε κεφαλάς. Τα οστά δεν ήσαν μεν κατεστραμμένα
ακόμη, αλλά εν μέρει είχον αρχίσει …. είχον παρέλθει τότε 74 έτη!
Τα Ιερά Λείψανα µετά της δεούσης καθάρσεως και εκπλύσεως, εναποτέθηκαν στο Ιερό Βήµα του Καθολικού έως ότου τοποθετηθούν εντός ικανών λειψανοθηκών προς προσκύνηση και αγιασµό των πιστών!
Πηγή: amen.gr