Κείμενο – Φωτογραφίες: Πάνος Μαματζάκης
Το χωριό στον ίσκιο των Αστερουσίων με τους οκτώ μονίμους κάτοικους.
Χωρίς λόγια.
(Απλώς μια παρότρυνση να μην τους ξεχνάμε, ένα τηλεφώνημα αρκεί για να φωτιστεί το πρόσωπό τους…)
Η ιστορία του χωριού Ακάμωτος μέσα από τις σελίδες του “e-mesara.gr”
Του Ζαχαρία Καψαλάκη
Ακάμωτος!
Οικισμός του Δ. Δ. Σταβγιών του Γόρτυνας και βρίσκεται σε υψόμετρο 230μ.!
Πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται σε έγγραφο του 1367 (Acamato & Achamato).
Επίσης αναφέρεται το 1577 από τον Fr. Barozzi με την ονομασία Acamato και από τον Καστροφύλακα το 1583 με 119 κατοίκους και με την ίδια ονομασία.
Το Βασιλικάτα το 1630 το αναφέρει ως Acamato.
Στην πρώτη τούρκικη απογραφή τους 1671 αναγράφεται ως Akamato με 17 χαράτσια ( 8 πλουσίων και 9 μεσαίας τάξεως οικογενειών).
Στην απογραφή του ο Χουρμούζης αναφέρει ότι ο Ακάμωτος πριν την επανάσταση του 1821 είχε 5 μουσουλμανικές, ενώ δεν αναφέρονται χριστιανοί κάτοικοι, καθώς και εκκλησίες και ελαιοτριβεία.
Το 1832 το χωριό είχε μόλις 2 μουσουλμανικές οικογένειες.
Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 (Pashley) αναφέρεται ως Akamuto με 4 μουσουλμανικές οικογένειες.
Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας Ι. Μητσοτάκης, ο Ακάματος κατοικείται από 45 μουσουλμάνους κατοίκους (9 οικογένειες) (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, (Φεβρουάριος 2008)
Στην απογραφή Σταυράκη (1881) το χωριό ανήκει στο Δήμο Χάρακα και έχει 946 κατοίκους (22 άρρενες και 24 θήλεις).
Είναι όλοι μουσουλμάνοι και προέρχονται από 13 οικογένειες.
Το 1894 ο οικισμός κατοικείται από 13 Τουρκικές οικογένειες (Νικόστρατου Θ. Καλομενόπουλου, Κρητικά, Εν Αθήναις 1894 και ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, (Φεβρουάριος 2008).
Το 1900 στην πρώτη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, ο Ακάματος συνεχίζει να ανήκει στον ίδιο Δήμο και έχει μόλις 1 μουσουλμάνο (άνδρα) κάτοικο.
Ο Ακάμωτος αναφέρεται στις απογραφές από το 1900 και μετά με τον παρακάτω αριθμό κατοίκων.
| ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ | |
| ΕΤΟΣ | ΠΛΗΘ. |
| 1900 | 1 |
| 1920 | 59 |
| 1928 | 51 |
| 1940 | 63 |
| 1951 | 88 |
| 1961 | 76 |
| 1971 | 76 |
| 1981 | 61 |
| 1991 | 35 |
| 2001 | 17 |
| 2011 | 13 |
Από το 1928 και μετά ο οικισμός ανήκει στην κοινότητα Σταβγίων.
Το 2001 στον καποδιστριακό Δήμο Κόφινα και το 2011 στον καλλικρατικό Δήμο Γόρτυνας.
Στην απογραφή του 1881 αναφέρεται ως Ακάμωτος, αλλά και σε επόμενες απογραφές έχει το ίδιο όνομα…
