Ο Άγιος Θεόδωρος Γορτύνης έλαβε μέρος στήν Ε´ Οἰκουμενική Σύνοδο τῆς Κων/πόλεως τό 553 μ.Χ. μόνος ἀπό τήν Κρήτη καί μόνος ἀπό τούς Μητροπολίτες τοῦ ᾿Ανατολικοῦ ᾿Ιλλυρικοῦ. Σ’ αὐτήν ἔγινε ἡ καταδίκη «τῶν τριῶν κεφαλαίων».
῾Ο ἴδιος εἶχε λάβει μέρος καί στήν ᾿Ενδημοῦσα Σύνοδο Κων/πόλεως τό 536 μ.Χ. Συνοδευόταν ἀπό ἕνα «᾿Αρχιμανδρίτη Μονῆς τῶν Κρητικῶν» μέ τό ὄνομα Πολυχρόνιος, ὁ ὁποῖος συνυπέγραψε τίς πράξεις τῆς ᾿Ενδημούσας Συνόδου. Τό ὄνομα τοῦ Θεοδώρου βρέθηκε μέ τόν τίτλο τοῦ ᾿Αρχιεπισκόπου σέ ἐγχάρακτη γραφή ἐπιστυλίου τῆς Γόρτυνας, ἀλλά καί πρόσφατα σέ ψηφιδωτό τῆς μεγάλης Παλαιοχριστιανικῆς Βασιλικῆς στό χωριό «Μητρόπολις» νοτίως τῆς Γόρτυνας, πού τυχαῖα ἀποκαλύφθηκε τό 1978 οἱ δέ ἀνασκαφές ἄρχισαν τό 1991.
Αὐτή ἡ μεγάλη Βασιλική ἦταν κατά τίς ἐκτιμήσεις τοῦ ᾿Επιτίμου ᾿Εφόρου Βυζαντινῶν ᾿Αρχαιοτήτων κ. ᾿Εμμ. Μπορμπουδάκη ὁ Μητροπολιτικός Ναός τοῦ ῾Αγίου Τίτου. ῞Ολα τά ἀρχαιολογικά στοιχεῖα σ’ αὐτό συνηγοροῦν.
Οἱ Πατέρες τῆς Ε´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 165 τόν ἀριθμόν, ἑορτάζουν 25 ᾿Ιουλίου.
Πηγή: Ἀπό τό βιβλίο «Μελετήματα ἁγιολογικά – ἱστορικά»2008 τοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Χρυσοστόμου Παπαδάκη, Πρωτοσυγκέλου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας
