Στην αίθουσα εκδηλώσεων της “Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης”, στο Ηράκλειο, πραγματοποιήθηκε η επίσημη πρώτη παρουσίαση του πίνακα του γνωστού Μεσαρίτη ζωγράφου Αριστόδημου για τους εκτελεσθέντες 62 Μάρτυρες από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής το 1942.
Στον χαιρετισμό του ο Δήμαρχος Ηρακλείου, κ. Βασίλης Λαμπρινός ανέφερε:
“Η εκτέλεση από τους Γερμανούς κατακτητές των 62 συμπατριωτών μας στην περιοχή Ξηροποτάμου του Γαζίου, τον Ιούνιο του 1942, αποτελεί ορόσημο της συλλογικής μας μνήμης. Η Κρήτη πλήρωνε ακριβά, για μια ακόμη φορά, ως αντίποινα, το τίμημα της ηρωικής της αντίστασης στα στρατεύματα των εισβολέων. Οι 62 Εθνομάρτυρες –ανάμεσα στους οποίους και ο Μηνάς Γεωργιάδης, Δήμαρχος Ηρακλείου από το 1934 έως το 1940– αντιμετώπισαν με υπερηφάνεια το ναζιστικό εκτελεστικό απόσπασμα. Η θυσία, το θάρρος τους, γιγάντωσαν το αντιστασιακό πνεύμα στην Κρήτη.
Η απεικόνιση από τον ζωγράφο Αριστόδημο Παπαδάκη, των μορφών των 62 εκτελεσθέντων –μια πρόταση του αειμνήστου Δημάρχου Μανόλη Καρέλλη από την δεκαετία του 1980– απαθανατίζει μέσω της Τέχνης, με λαϊκότροπο ύφος, το μεγάλο γεγονός. Τα πρόσωπα των Μαρτύρων θα ατενίζουν εφεξής τον χρόνο, με την επίγνωση ότι επιτέλεσαν το ύψιστο Χρέος προς την πατρίδα και προς το ιδανικό της Ελευθερίας. Ιδιαίτερη μνεία στην σημερινή παρουσίαση του πίνακα πρέπει να γίνει στην προσφορά της κυρίας Ανωγειανάκη, κόρης ενός εκ των εκτελεσθέντων, που προσέφερε στον κ. Αριστόδημο Παπαδάκη τις περισσότερες φωτογραφίες των 62 Μαρτύρων.
Οι αποτρόπαιες πράξεις των κατακτητών, δεν μπόρεσαν να εκμηδενίσουν από την συνείδηση των Κρητών, εκείνους που έδωσαν νόημα με την ίδια την ζωή τους στο ύψιστο καθήκον προς την πατρίδα. Η θυσία των 62 μαρτύρων στα ζοφερά κατοχικά χρόνια, παραμένει πάντα ζωντανή στον ιστορικό μας ορίζοντα. Φωτεινό παράδειγμα και στους σημερινούς δύσκολους καιρούς”.
(Φωτογραφίες Ανδρέας Λενακάκης)
ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΒΙΚΕΛΑΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΑΒΒΑ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΙΝΑΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ 62 ΜΑΡΤΥΡΕΣ
«Κατόπιν διαταγής του φρουρίου Κρήτης απηγορεύθη αυστηρότατα πάσα μετακίνησις προσώπων από χωρίον εις χωρίον και από της πόλεως εις χωρίον και τ’ανάπαλιν, μετά την δύσιν του ηλίου. Οι παραβάται θα υφίστανται σοβαρότατας ποινάς κινδυνεύοντες να πυροβοληθούν από των σκοπών.»
«Δια διαταγής του κ.Διοικητού του φρουρίου Κρήτης απαγορεύεται απολύτως η χρήσις πάσης φύσεως πυρών εις την ύπαιθρον χώραν κατά την νύκτα, καθώς και η χρησιμοποίησις οιουδήποτε φωτός εν υπαίθρω. Εάν τις παραβή την ως άνω απαγόρευσιν θα ληφθώσι μέτρα ομαδικής τιμωρίας ολοκλήρου της κοινότητας».
Με τις δύο παραπάνω διαταγές η παγκρήτια πρωινή εφημερίδα «Κρητικός Κήρυξ» του Σαββάτου 20ης Ιουνίου 1942, προσπαθεί να ενημερώσει, να προφυλάξει, ίσως και να τρομοκρατήσει, απειλώντας τους Καστρινούς, αλλά και όλους τους κατοίκους των γύρω περιοχών. Όμως τίποτα από όλα αυτά δε συνέβη τελικά, αφού η ψυχή κάποιων! Έμεινε «στητή και ολόρθη» κατά τον ποιητή!
Και είχαν τέτοια ψυχή, προβάλλοντας το ανάστημά τους ο 62 εκλεκτοί συμπολίτες μας, γνήσιοι πατριώτες και πραγματικοί ήρωες, έχοντας επικεφαλής τον Δήμαρχό τους τον αείμνηστο Μηνά Γεωργιάδη.
Ιούνης! Αυτός ο τόσο γλυκός μήνας που μας φέρνει το καλοκαίρι, κατέληξε να γίνει ο πιο μισητός και πιο δραματικός μήνας κατά την μαύρη περίοδο της γερμανικής κατοχής.
Ο ναζιστικός κλοιός γίνεται ολοένα και πιο δυσβάστακτος για το μαρτυρικό νησί μας. Ένα συνεχές γκρίζο πέπλο της πικρής και ασήκωτης σκλαβιάς και ένα ακόμα πιο μεγάλο κύμα μιας πρωτόγνωρης τρομοκρατικής συμπεριφοράς σκεπάζει την ιστορική πολιτεία του Μεγάλου Κάστρου. Συλλήψεις, περιπολίες, άγρια βλέμματα, βίαιες κινήσεις, άγριες φωνές. Όλα αυτά ανήκουν στην καθημερινότητα. Μαζί και οι επιβαλλόμενες αγγαρείες, οι στερήσεις και γενικά ο ευτελισμός. Με μία εντελώς απλή ανακοίνωση, η προαναφερόμενη εφημερίδα, έχουσα ημερομηνία 16η Ιουνίου 1942, μας ενημερώνει: «Εξαιτίας σοβαράς ενεργείας σαμποτάζ, ήτις έλαβεν χώραν κατά την νύκτα της 13ης προς 14ην Ιουνίου 1942 και εις την οποίαν ενέργειαν συμμετείχεν εμμέσως και μέρος του πληθυσμού, ετυφεκίσθησαν κατά την 14ην Ιουνίου εις το Ηράκλειον 50 όμηροι. Ο Διοικητής φρουρίου Κρήτης»
Συμπληρώνοντας μ’αυτόν τον τρόπο τον αριθμό 62, αφού στις 3 Ιουνίου 1942 προηγήθη η εκτέλεση των 12 συμπολιτών μας, με πρώτον τον Δήμαρχο της πόλης μας, τον Μηνά Γεωργιάδη.
Τα λόγια εδώ είναι περιττά, μπροστά στο παράδειγμα και στη θυσία Εκείνων! Εκείνων των ηρώων, που δεν λογάριασαν τη ζωή τους, Εκείνων που οραματίσθηκαν μια πατρίδα διαφορετική, ακηδεμόνευτη, αδέσμευτη, ανεξάρτητη και υπερήφανη. Μία πατρίδα ελεύθερη, που να μην διασύρεται, ούτε να ευτελίζεται από τους δήθεν ισχυρούς, που με κάθε τρόπο επιθυμούν να την ταπεινώσουν.
Θυσιάστηκαν για μια πατρίδα που θέλει και πρέπει να κρατήσει κοντά τους νέους μας, σ’αυτούς άλλωστε ελπίζει, μ’αυτούς ατενίζει το μέλλον της.
Οραματίστηκαν μια κοινωνία δίκαιου, με αξίες, ήθος και αρετές, με κοινωνική δικαιοσύνη. Μία κοινωνία ήρεμη, δημοκρατική και ειρηνική, χωρίς υποκρισία και διαφθορά.
Σήμερα θυμόμαστε, τιμούμε και κοιτάζουμε κατάματα τους αθάνατους 62 συμπολίτες μας, δίνοντάς τους τη μεγάλη υπόσχεση απέναντι στο βαρύ χρέος, που αναλογεί στον καθένα μας.
Ο πίνακας αυτός, που με αρτιότητα και μεράκι φιλοτέχνησε ο γνωστός μας ζωγράφος, φίλος και συνεργάτης της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αριστόδημος Παπαδάκης, τον οποίο και ευχαριστούμε θερμότατα, αποτελεί επινόηση και πρόταση του αείμνηστου Δημάρχου Μανόλη Καρέλλη από την περίοδο της δημαρχιακής του θητείας στο Δήμο Ηρακλείου. Τον συγκεκριμένο πίνακα θα εντάξει ο Δήμος μας στο πλούσιο περιεχόμενο της Δημοτικής Πινακοθήκης του.
