Του Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα
Ο όσιος Αρσένιος ο μέγας γεννήθηκε στην παλαιά Ρώμη.
Αργότερα, προσκεκλημένος από τον αυτοκράτορα, όπως θα δούμε παρακάτω, μετέβη στην νέα Ρώμη, δηλαδή στην Κωνσταντινούπολη και τέλος κατέληξε στην έρημο της Αλεξάνδρειας, όπου και ετελείωσε την επίγεια ζωή του.
Ο άγιος Αρσένιος ήταν άνθρωπος σοφός και “κατά Θεόν” και “κατά άνθρωπον”.
Από την πολύ νεαρή του ηλικία ακόμη εσπούδασε την ανθρώπινη γνώση και σοφία. Αλλά με την προσευχή, την λατρευτική ζωή, την μελέτη και την τήρηση των θείων εντολών εβίωσε και έμαθε και την “άγνωστον γνώσιν”.
Την γνώση που δεν μπορεί να γίνη κατανοητή με το ανθρώπινο μυαλό, αλλά αποκαλύπτεται από τον Θεό στην κεκαθαρμένη καρδιά.
Με άλλα λόγια, εντρύφησε με την μελέτη και τον τρόπο της ζωής του στα μυστήρια της βασιλείας του Θεού και ανεδείχθη σοφός διδάσκαλος και άριστος παιδαγωγός.
Η φήμη του ως σοφού παιδαγωγού και διδασκάλου είχε ξεπεράσει τα όρια της ιδιαίτερής του πατρίδος και ήταν τόσο μεγάλη, που ανάγκασε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο τον μέγα να παραβλέψη όλους τους μεγάλους παιδαγωγούς της Βασιλεύουσας και να τον προσκαλέση στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου να αναλάβη την διαπαιδαγώγηση των δύο παιδιών του, του Ονωρίου και του Αρκαδίου.
Μάλιστα, για να επιτύχη τον σκοπό του ο Θεοδόσιος, χρειάσθηκε να παρακαλέση τον βασιλέα Γρατιανό, και ακόμη να καταφύγη στην συνδρομή του πάπα Ιννοκεντίου, ο οποίος πάπας, εννοείται ότι ήταν τότε Ορθόδοξος.
Ο αυτοκράτορας τιμούσε και σεβόταν τον Όσιο, οι δε άρχοντες της βασιλικής Συγκλήτου τον θεωρούσαν ως μέγα θησαυρό και κειμήλιον.
Εκείνος όμως, που δεν αγάπησε ποτέ την ανθρώπινη δόξα, ήθελε να φύγη στην έρημο και εκεί να αφοσιωθή στην προσευχή.
Προς τον σκοπό αυτό παρακαλούσε μέρα – νύκτα τον Θεό να του αποκαλύψη το θέλημά Του και έλαβε την απάντηση “Αρσένιε φεύγε και σώζου”.
Τότε χωρίς να χάση καιρό άλλαξε τα ρούχα του με άλλα πιο ευτελή και ανεχώρησε για την Σκήτη της Αλεξάνδρειας.
Εκεί έλαβε την πληροφορία από τον Θεό να ασκηθή περισσότερο στην σιωπή και την ησυχία.
Κάποτε τον επισκέφθηκε ο Αχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας Θεόφιλος μαζί με μερικούς άλλους και τον παρακάλεσε να τους πη κάποιο λόγο για να ωφεληθούν πνευματικά. Τότε ο μέγας Αρσένιος τους ρώτησε.
“Εάν σάς πω κάποιο λόγο θα τον εφαρμόσετε;”
Και όταν εκείνοι απάντησαν ναί, τους αποκρίθηκε. “Όπου ακούετε ότι ευρίσκεται ο Αρσένιος μη πλησιάσετε σε αυτόν”.
Το περιστατικό αυτό δείχνει την μεγάλη του ταπείνωση. Βίωνε στην καθημερινή του ζωή τον λόγο “όσο μέγας εί, τοσούτον ταπείνου σεαυτόν”.
Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης περιγράφει και την εξωτερική του όψη και λέγει ότι ο όσιος Αρσένιος ήταν “ξηρός το σώμα και μακρύς εις το μέγεθος, είχε τα γένεια μακριά έως την κοιλίαν, το είδος του προσώπου του ήτο αγγελικόν και σεβάσμιον, ως το του Πατριάρχου Ιακώβ”. Εκοιμήθη σε βαθύ γήρας, περίπου εκατόν χρόνων.
Όταν πλησίαζε η ώρα της εξόδου του από την πρόσκαιρη αυτή ζωή, τον ρώτησαν οι μαθητές του, σε ποιόν τόπο και πώς θα ήθελε να τον ενταφιάσουν και εκείνος ο μακάριος τους αποκρίθηκε: “Ω τέκνα μου, να δέσετε σχοινίον εις τους πόδας μου και να με σύρετε εις το βουνόν”.
Είναι και αυτή η απάντηση ενδεικτική της μεγάλης του ταπείνωσης, που τον οδηγούσε στο σημείο να μη έχη καμίαν απολύτως εκτίμηση στον εαυτό του.
Όμως ο δίκαιος Κριτής, ο οποίος χαριτώνει και δοξάζει τους ταπεινούς, τον ύψωσε τόσον πολύ και τον ανέδειξε μέγαν.
Αξιοσημείωτα είναι τα τρία αποφθέγματα τα οποία μας άφησε ο όσιος Αρσένιος.
Πρώτον, η υπενθύμιση, που συνήθιζε να κάνη στον εαυτό του “Αρσένιε, δι’ ό εξήλθες”, δηλαδή προέτρεπε τον εαυτό του να μη ξεχάση ποτέ τον λόγο για τον οποίο ζούσε και για τον οποίο πήγε στην έρημο.
Και ο λόγος αυτός δεν είναι άλλος από την θέωση, που είναι και ο σκοπός της ζωής όλων μας.
Αυτό δεν πρέπει να το λησμονούμε και αυτός πρέπει να είναι ο στόχος μας και ο προσανατολισμός μας.
Δεύτερον, το “ο Θεός μου, μη εγκαταλείπης με, ότι ουδέν εποίησα αγαθόν ενώπιόν σου, αλλά δός μοι δια την αγαθότητά σου βαλείν αρχήν”.
Δηλαδή, ο όσιος Αρσένιος θεωρούσε τον εαυτό του πολύ αμαρτωλό, αισθανόταν ότι δεν έχει κάνει κανένα καλό στην ζωή του και παρακαλούσε τον Θεό να μη τον εγκαταλείψη, αλλά να τον αξιώση να βάλη αρχή μετανοίας.
Αυτό συμβαίνει με όλους τους Αγίους. Δηλαδή, όσο περισσότερο πλησιάζουν τον Θεό, τόσο ελεεινολογούν τον εαυτό τους και τον θεωρούν ως τον χειρότερον αμαρτωλό.
Τρίτον, η συμβουλή “πάσαν σου την σπουδήν ποίησον, ίνα η ένδον σου εργασία κατά Θεόν ή, και νικήσης τα έξω πάθη”.
Δηλαδή, μας προτρέπει ο Άγιος – όπως ερμηνεύει ο όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης – ότι “όλην την σπουδήν μας πρέπει να έχωμεν εις το να γίνεται η εσωτερική εργασία της ιεράς προσευχής και νήψεως καθαρά και δια μόνον τον Θεόν, διότι εάν αύτη ενεργείται καθαρά ευκόλως θέλομεν νικήσει τα εξωτερικά πάθη του σώματος”.
Αξίζει να σημειωθή ότι την παραπάνω συμβουλή του οσίου Αρσενίου την αναφέρει πολλές φορές στους λόγους του ο μεγάλος Πατήρ και Διδάσκαλος της Εκκλησίας μας, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Να κρατήσουμε τις προτροπές αυτές του οσίου Αρσενίου και να προσπαθήσουμε να τις εφαρμόσουμε και εμείς στην δική μας ζωή, επικαλούμενοι ταυτόχρονα τις θεοπειθείς πρεσβείες του.
