Ανησυχία για πυροδότηση ενός νέου, μαζικού προσφυγικού – μεταναστευτικού κύματος προκαλούν στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και το γεγονός ότι δεν είναι ορατή η προοπτική άμεσης αποκλιμάκωσης. Η απόφαση της Αθήνας να στείλει πλοία του Πολεμικού Ναυτικού στη θαλάσσια περιοχή στα όρια των χωρικών υδάτων της Λιβύης υπαγορεύεται από μια σειρά δεδομένων του τελευταίου διαστήματος, που συνηγορούν στην εκτίμηση ότι απαιτείται ενίσχυση των μέτρων αποτροπής.
Το πρώτο, άμεσο και ορατό δεδομένο είναι η κατακόρυφη αύξηση των αφίξεων στα νότια παράλια της Κρήτης και στη Γαύδο. Η νέα διαδρομή των οργανωμένων κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών έχει αφετηρία τις ακτές της Λιβύης, ιδιαίτερα στα ανατολικά στην περιοχή του Τομπρούκ, και προορισμό την Κρήτη.
Μέσω αυτού του διαδρόμου δέχεται πλέον τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση η χώρα μας και είναι ορατός ο κίνδυνος, δεδομένων των εξελίξεων στην ευρύτερη περιοχή, να εξελιχθεί η Κρήτη σε μια νέα κύρια πύλη εισόδου στην Ευρώπη, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για να αποτραπεί αυτό το ενδεχόμενο.
Η δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη χθες κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα, είναι ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης. Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε ότι πλοία του Πολεμικού Ναυτικού θα βρίσκονται προληπτικά στα όρια των χωρικών υδάτων της Λιβύης. «Δεν θα κάνουν κουμάντο οι διακινητές για το ποιος μπαίνει στη χώρα», πρόσθεσε.
Όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, το θέμα της αύξησης των μεταναστευτικών ροών από τις ακτές της Λιβύης απασχόλησε τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ το απόγευμα της Κυριακής. Εκεί επισημάνθηκε ότι διαμορφώνεται εικόνα παγίωσης της κατάστασης και ότι δεν πρόκειται προφανώς για κάποια συγκυριακή ή πρόσκαιρη έξαρση, αλλά για αναβάθμιση της συγκεκριμένης μεταναστευτικής οδού, που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα.
Μητσοτάκης για μεταναστευτικό: Πλοία του Πολεμικού Ναυτικού έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης
Ετσι, αυτό που αποφασίστηκε είναι να αναπτυχθούν στη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κρήτης μέχρι τα όρια των χωρικών υδάτων της Λιβύης δύο φρεγάτες και ένα πλοίο γενικής υποστήριξης. Οπως αναφέρεται, η ευθύνη αντιμετώπισης των παράνομων ροών παραμένει στο Λιμενικό και οι δυνάμεις του Πολεμικού Ναυτικού αναπτύσσονται «προς διευκόλυνση του Λιμενικού», τονίζει πηγή με γνώση του επιχειρησιακού σχεδιασμού, αλλά και «για να συνδράμουμε τις λιβυκές Αρχές», όπως προσθέτει.
Επί της ουσίας, η απόφαση για συμμετοχή του Πολεμικού Ναυτικού στη συγκεκριμένη επιχείρηση ελήφθη διότι, όπως επισημαίνεται, οι φρεγάτες έχουν μεγαλύτερες δυνατότητες κατόπτευσης πεδίου και υπό αυτή την έννοια μπορούν πιο έγκαιρα να εντοπίζονται πλοία διακινητών και να είναι πιο άμεση η παρέμβαση του Λιμενικού για την αντιμετώπισή τους.
Επίσης, εκτιμάται ότι η παρουσία των φρεγατών στην περιοχή θα λειτουργήσει αποτρεπτικά και θα αποθαρρύνει τους διακινητές. Στην ευρύτερη περιοχή πλέει μία ακόμη φρεγάτα του Πολεμικού Ναυτικού, η οποία, όμως, όπως αναφέρεται, συμμετέχει στη διεθνή αποστολή για τον έλεγχο παράνομης διακίνησης όπλων και δεν θα εμπλακεί στη νέα επιχείρηση για την παράνομη μετανάστευση.
Στο πεδίο της διπλωματίας
Παράλληλα με την ανάπτυξη των δυνάμεων του Πολεμικού Ναυτικού, η Αθήνα κινείται και στο πεδίο της διπλωματίας, επιδιώκοντας να ενισχυθούν οι δίαυλοι συνεννόησης και συνεργασίας με τη Λιβύη για την ανάσχεση της δράσης των κυκλωμάτων διακίνησης μεταναστών. Και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, άλλωστε, έχει καταστεί σαφές ότι η Λιβύη είναι κρίσιμος κρίκος στην προσπάθεια να ελεγχθούν οι ροές.
Περισσότεροι από 700 μετανάστες σε 24 ώρες
Το μεταναστευτικό είναι ένα από τα σημαντικά θέματα της επίσκεψης που θα πραγματοποιήσει στη Λιβύη ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, πιθανότατα στις αρχές Ιουλίου. Από την πλευρά του, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Μάκης Βορίδης έχει κατ’ επανάληψη επισημάνει ότι είναι κρίσιμο να επιτευχθεί συμφωνία με τη Λιβύη και να αποτυπωθεί αυτή το συντομότερο δυνατό.
Η Αθήνα έχει διαμηνύσει ότι είναι έτοιμη να παράσχει στις λιβυκές αρχές συνδρομή σε μέσα, όπως λέμβοι, ραντάρ και drones, που θα δώσουν τη δυνατότητα για καλύτερη και πιο αποτελεσματική επιτήρηση της ακτογραμμής και άμεσο εντοπισμό και επιστροφή των πλοιαρίων που θα επιχειρούν να αποπλεύσουν με προορισμό τα ελληνικά νησιά.
«Το ζήτημα είναι ευθύνη και της Ε.Ε.»
Ανησυχία επικρατεί στις Βρυξέλλες (και) για πιθανή αύξηση των μεταναστευτικών ροών, λόγω της κλιμακούμενης κρίσης στη Μέση Ανατολή. Το ζήτημα έθεσε ευθέως ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης στη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών στις Βρυξέλλες, με επίκεντρο τις τελευταίες εξελίξεις στη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν, δύο ημέρες μετά τη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ.
«Τα ζητήματα που συνδέονται με τη Μέση Ανατολή αφορούν επίσης τη Συρία, αφορούν τη Λιβύη, όπου παρατηρούνται αυξημένες μεταναστευτικές ροές», τόνισε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, ενώ πρόσθεσε ότι «είναι ευθύνη και της Ευρωπαϊκής Ενωσης να μπορέσει να ελέγξει αυτές τις παράτυπες μεταναστευτικές ροές με οποιονδήποτε τρόπο».
Το κρίσιμο θέμα αναμένεται να φέρει και ο πρωθυπουργός στο επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την ερχόμενη Πέμπτη. Στις Βρυξέλλες, πάντως, ήδη επιβεβαιώνουν τις ανησυχίες της Αθήνας, με την πρόεδρο της Κομισιόν να έχει μάλιστα ζητήσει από τον αρμόδιο επίτροπο Μάγκνους Μπρούνερ να επισκεφθεί τη Λιβύη. «Η επίσκεψη θα γίνει το συντομότερο», επισημαίνει στην «Κ» αρμόδια πηγή.
Μέση Ανατολή: Εντονη ανησυχία στο Μαξίμου
Σε χθεσινή επιστολή της, άλλωστε, προς τους Ευρωπαίους ηγέτες –ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου– η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αν και αναφέρει ότι στο πρώτο μισό του 2025 καταγράφεται γενικότερη μείωση 25% των παράτυπων εισόδων στην Ε.Ε. σε σύγκριση με το 2024, εντούτοις παραδέχεται ότι «η κατάσταση είναι διαφορετική στην κεντρική Μεσόγειο». «Με τις αναχωρήσεις από τη Λιβύη να αντιπροσωπεύουν το 93% των παράνομων συνοριακών διελεύσεων, παρατηρούμε αύξηση 7% στη διαδρομή της κεντρικής Μεσογείου και 173% των αφίξεων στην Ελλάδα από την Ανατολική Λιβύη», σημειώνει.
Δεν είναι πάντως μόνο η Ελλάδα που ανησυχεί για την αύξηση των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη, αλλά και η Ιταλία, που έθιξε το ζήτημα στη χθεσινή συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών, όπως και της ενισχυμένης παρουσίας της Ρωσίας, μετά την απόσυρση των δυνάμεών της από τη Συρία. Αρκετά κράτη-μέλη έχουν προειδοποιήσει και για ενδεχόμενη «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού από τη Μόσχα εναντίον της Ευρώπης.
Αναγνωρίζοντας την ιδιαίτερη πολιτική κατάσταση και τα ζητήματα ασφαλείας στη Λιβύη, η Φον ντερ Λάιεν σημειώνει στην επιστολή της την αναγκαιότητα διατήρησης της στενής συνεργασίας και παροχής οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα, ενώ ο επίτροπος Μετανάστευσης θα έχει συναντήσεις «με τις Αρχές στη Δυτική και την Ανατολική πλευρά της χώρας», χωρίς όμως δυνατότητα υπογραφής συμφωνιών, όπως με την Τουρκία ή την Αίγυπτο.
Σε ό,τι αφορά την Αίγυπτο, η πρόεδρος της Κομισιόν επισημαίνει ότι συζητούν «συγκεκριμένες δράσεις που σχετίζονται με τη μετανάστευση» και τη διάθεση 200 εκατ. ευρώ έως το 2027, ενώ με την Τουρκία, που ενισχύεται επιπλέον με 220 εκατ. ευρώ, θα διεξαχθεί νέος υψηλού επιπέδου διάλογος για τη μετανάστευση και την ασφάλεια στις 2 Ιουλίου στις Βρυξέλλες.
Εκρηξη των ροών από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο
Aπροετοίμαστη βρήκαν την Κρήτη οι αυξημένες μεταναστευτικές ροές των τελευταίων ημερών, εφόσον δεν υπάρχει οργανωμένη δομή υποδοχής σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο. Μάλιστα, η μεταφορά από τις Αρχές μεταναστών, που διασώθηκαν, στο γήπεδο του Τσεσμέ στο Ρέθυμνο το βράδυ του προηγούμενου Σαββάτου προκάλεσε αντιδράσεις από ανθρώπους οι οποίοι, σύμφωνα με μαρτυρίες, είναι ακροδεξιοί και έχουν προκαλέσει και άλλες φορές επεισόδια.
Σε όλο το νησί μόνο στα Χανιά εδώ και περίπου ένα χρόνο έχει στηθεί από τον δήμο σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, στο πρώην εκθεσιακό κέντρο της Αγυιάς, ένας πρόχειρος χώρος φιλοξενίας, όπου όμως και πάλι οι συνθήκες διαμονής είναι δύσκολες. Πηγές του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου αναφέρουν ότι είχαν βρεθεί δύο χώροι για τη δημιουργία προσωρινής δομής φιλοξενίας, ωστόσο από την πλευρά της τοπικής αυτοδιοίκησης υπήρξαν έντονες αντιδράσεις με αποτέλεσμα να ναυαγήσει το σχέδιο.
Ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης τονίζει στην «Κ» ότι η χωροθέτηση των χώρων υποδοχής πρέπει να γίνει από το υπουργείο Μετανάστευσης. «Υπάρχουν εγκαταλελειμμένα στρατόπεδα στο νησί που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν. Είναι φανερό όμως ότι οι δήμαρχοι του νησιού δεν μπορούν να αναλάβουν ούτε την πρωτοβουλία ούτε την ευθύνη», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Νέα μεταναστευτική οδός
Τα στοιχεία δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος, καθώς η νέα νότια μεταναστευτική οδός από τη Λιβύη προς την Κρήτη και τη Γαύδο γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. Από την αρχή του χρόνου έχουν σημειωθεί 133 περιστατικά εντοπισμού σκαφών, με τα οποία μεταφέρθηκαν περίπου 7.300 άτομα. Πέρυσι το ίδιο χρονικό διάστημα είχαν σημειωθεί 43 περιστατικά, με τα οποία είχαν φθάσει στο νησί 2.079 άτομα συνολικά. Μόνο από τις αρχές Ιουνίου συνολικά έχουν φθάσει 2.550 άτομα στην Κρήτη και στους τρεις νομούς, Χανιά, Ηράκλειο και Ρέθυμνο. Οι περισσότεροι αφιχθέντες είναι από την Αίγυπτο, το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και το Σουδάν, κυρίως άνδρες νεαρής ηλικίας έως 25 ετών.
Οπως αναφέρουν τα στατιστικά στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, 95% των μεταναστών που έφθασαν τους τελευταίους μήνες είναι άνδρες και μόνο 5% γυναίκες και παιδιά. Αν και οι ροές έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες, από την προηγούμενη Πέμπτη έως και το πρωί της Κυριακής ήταν η πρώτη φορά που έφθασαν στην Κρήτη πάνω από 1.000 άτομα μέσα σε χρονικό διάστημα λίγων ημερών. Το βράδυ του προηγούμενου Σαββάτου, 501 άτομα διασώθηκαν από σκάφος το οποίο εντοπίστηκε ανοιχτά, στα νότια της Κρήτης.
Οι περισσότεροι ήταν άνδρες, ωστόσο ανάμεσα στους διασωθέντες βρίσκονταν και δύο γυναίκες και επτά παιδιά. Οι μετανάστες μεταφέρθηκαν στο γήπεδο του Τσεσμέ, όπου στήθηκαν σκηνές και μεταφέρθηκαν κάποια στρώματα. Η περιοχή είναι πυκνοκατοικημένη και βρίσκεται σε τμήμα της πόλης με πολλά ξενοδοχεία, γεγονός που προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση. Παράλληλα, βέβαια, πρόκειται για ένα χώρο που δεν έχει καμία υποδομή.
Το χρονοδιάγραμμα
Από χθες το απόγευμα, πάντως, αποφασίσθηκε η σταδιακή μεταφορά των μεταναστών στον Λατζιμά σε ένα ιδιωτικό κτίριο, όπου ο δήμος και η περιφέρεια μετέφεραν κρεβάτια και στρώματα. Σύμφωνα με τον κ. Αρναουτάκη, οι μετανάστες θα παραμείνουν 4-5 ημέρες και σε συνεννόηση με το υπουργείο Μετανάστευσης υπάρχει χρονοδιάγραμμα για τη μεταφορά τους στην Αθήνα.
Νωρίτερα, την προηγούμενη Πέμπτη αλλά και την Παρασκευή σε τρία περιστατικά διασώθηκαν 459 μετανάστες, οι οποίοι μεταφέρθηκαν στην Αγυιά, στα Χανιά. Στον ίδιο χώρο έφθασαν και 74 άτομα από τη Γαύδο, οπότε η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι ασφυκτική. Στελέχη της περιφέρειας αναφέρουν ότι η διαχείριση όλου αυτού του κόσμου εν μέσω τουριστικής περιόδου για το νησί είναι εξαιρετικά δύσκολη.
Πηγή: kathimerini.gr
