Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγήτριας βρίσκεται πάνω στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Ορέων στα νότια του νομού Ηρακλείου, που αποτελούν το «Αγιον Όρος» της Κρήτης. Τα Αστερούσια υπήρξαν η κοιτίδα του Χριστιανισμού και αναπτύχθηκε σε αυτά πλούσια μοναστική και ασκητική παράδοση με κέντρο το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο.
Ιδρύθηκε το 14ον αιώνα και σχετίζεται με την οικογένεια των Καλλέργηδων στους οποίους ανήκε. Θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα μοναστήρια της Κρήτης αφού αναφέρεται σε έγγραφο του Δουκικού Αρχείου του Χάνδακα (Ηράκλειο) το 1393. Στην Μονή υπάγονται και πλήθος ερημητηρίων, αλλά και εξωκκλησιών με αξιόλογες τοιχογραφίες.
Σ` αυτή τη Μονή υπάγεται και το προγενέστερο αυτής μοναστικό κέντρο των Αγίων Ευτυχιανών, όπου κατά την παράδοση ετάφησαν οι Άγιοι Ευτύχιος, Ευτυχιανός και Κασσιανή οι αυτάδελφοι. Αδελφοί της Μονής υπήρξαν και οι Άγιοι αυτάδελφοι Παρθένιος και Ευμένιος, οι κτήτορες της Ιεράς Μονής Κουδουμά.
Η εθνική αντιστασιακή ιστορία της Μονής αρχίζει ήδη από το 17ο αιώνα επί ηγουμενίας Ιωσήφ, όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι στην Κρήτη. Πριν από την επανάσταση του 1821, η Μονή ήταν καταφύγιο των Χαΐνηδων. Μάλιστα ο γνωστός Ξωπατέρας ήταν χαινης αδελφός της Μονής με το όνομα Ιωάσαφ.
Το 1884 γίνεται με Πατριαρχικό Σιγίλλιο Σταυροπηγιακή Μονή. Το 1866 κατά την επανάσταση και επί ηγουμενίας Γερασίμου Μανιδάκη η Μονή ανέπτυξε μεγάλη εθνική δραστηριότητα. Η δραστηριότητα αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να εξαγριώσει τους Τούρκους οι οποίοι προέβησαν σε εκτεταμένες καταστροφές και βιαιότητες.
Τα χρόνια της Γερμανικής κατοχής το μοναστήρι αντιμετώπισε ξανά την έχθρα των κατακτητών λόγω της δραστηριότητας του αφού περιέθαλπε και φρόντιζε αντάρτες.
Στη Ι.Μ. Οδηγήτριας εγκαταβιούν σήμερα έξι μοναχοί: ο Ιερομόναχος και Ηγούμενος της Μονής Παρθένιος Βουλγαράκης ο οποίος κατάγεται από τον Πύργο Μονοφατσίου, ο Ιερομόναχος Ευτυχιανός Σηφάκης ο οποίος κατάγεται από το χωριό Λίσταρος,ο Μοναχός Ευμένειος Βαρελίδης ο οποίος κατάγεται από τη Θεσσαλονίκη, ο Μοναχός Ιερόθεος Καπαρουνάκης ο οποίος κατάγεται από το Θραψανό, ο μοναχός Παϊσιος Χριστοφοράκης ο οποίος κατάγεται από τις Δαφνές, και ο Μοναχός Μακάριος ο οποίος κατάγεται από το Ηράκλειο.
