Η φωτογραφία έχει ηλικία πάνω από 100 χρόνων. Τη σκηνή απαθανάτισε μια ημέρα στις αρχές της άνοιξης του 1914 ένας Ελβετός καθηγητής, ο E. Letsch, που περιόδευσε στο νησί τον Μάρτιο και τον Απρίλιο εκείνης της χρονιάς μαζί με άλλους συναδέλφους του από ένα ερευνητικό κέντρο της Ζυρίχης.
Τις εντυπώσεις τους από την περιοδεία αυτή, που αναζητούσε στοιχεία από το κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον του νησιού, που μόλις πριν λίγους μήνες είχε ενωθεί με την Ελλάδα, τις κατέγραψαν σε μια έκδοση που κυκλοφόρησε το 1917, στη γερμανική γλώσσα.
Η ομάδα των επιστημόνων, στο πλαίσιο της δίμηνης αναζήτησής της στις μικρές ακόμη πόλεις, καθώς επίσης στην ύπαιθρο και στα χωριά της Κρήτης, βρέθηκε για λίγες ώρες στις Μοίρες, στις 4 Απριλίου, με το ευρωπαϊκό ημερολόγιο. Άρα, με το παλιό που ίσχυε τότε ακόμη στην Ελλάδα, οι Ελβετοί ερευνητές θα πρέπει να πέρασαν από την κωμόπολη των 250 ακόμη κατοίκων, τότε, την Κυριακή 23 Μαρτίου (τα δύο ημερολόγια είχαν διαφορά ενός 12ημέρου), ημέρα που γινόταν και το μεγάλο παζάρι. Στο βιβλίο που εκδόθηκες το 1917 διαβάζουμε ότι στις Μοίρες έγινε μια ενδιάμεση στάση στη διαδρομή για τη Γόρτυνα και τη Φαιστό, που ήταν ο βασικός προορισμός. Κι εκεί βρέθηκαν στο μεγάλο παζάρι, που συνέρρεαν κάτοικοι απ’ όλη τη Μεσαρά, έχοντας την ευκαιρία να φωτογραφίσουν Κρητικούς των Μοιρών και της ευρύτερης περιοχής. Η φωτογραφία λήφθηκε μπροστά σε ένα ερειπωμένο κτίσμα, για την προηγούμενη χρήση του οποίου δε δίνεται κάποια πληροφορία.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι ανάμεσα στους Κρητικούς που ποζάρουν και φυσικά όλοι φορούν την παραδοσιακή φορεσιά, δεν υπάρχει ούτε μία γυναίκα. Υπάρχουν αγόρια, νέοι και πιο ηλικιωμένοι άνδρες, αλλά ούτε μία γυναίκα. Συγκρίνοντας αυτή τη φωτογραφία με μια άλλη παλιότερη απ’ το παζάρι των Μοιρών, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η έλλειψη γυναικών στη φωτογραφία του Ελβετού καθηγητή Letsch δεν ήταν συγκυριακή. Στη δεύτερη φωτογραφία, που χρονολογείται από το 1903 κι είχε εκδοθεί από τον Αλικιώτη σε επιστολικό δελτάριο, αναζητήσαμε επίσης γυναικεία παρουσία, χωρίς να την εντοπίσουμε. Τα ήθη της εποχής επέτρεπαν περιορισμένες μόνο δημόσιες παρουσίες των γυναικών, και προφανώς όχι στην αγορά, στην οποία μαζευόταν μεγάλο πλήθος από τα γύρω χωριά.
Πηγή: patris.gr – Αλέκος Α. Ανδρικάκης
