Γράφει η Κατερίνα-Γλαύκη Αποστολοπούλου
Ο πυρηνοτρήτης της ελιάς (Prays oleae) είναι ένα από τα σημαντικότερα έντομα που προσβάλλουν τις ελιές στη χώρα μας. Ανήκει στην οικογένεια των λεπιδόπτερων και εμφανίζει τρεις γενεές (ωό-προνύμφη-νύμφη-ενήλικο) κατά τη διάρκεια του έτους, κάθε μία από τις οποίες προσβάλλει διαφορετικό όργανο του δέντρου.
Βιολογικός κύκλος του πυρηνοτρήτη
- Η φυλλόβια γενιά (χειμερινή – πρώιμη άνοιξη)
- Οι προνύμφες διαχειμάζουν σε στοές στα φύλλα.
- Οι προνύμφες κατατρώγουν την κάτω επιδερμίδα των φύλλων και νυμφώνονται στις κορυφές των βλαστών τις οποίες συνδέουν με μετάξινα νήματα.
- Τα ενήλικα θηλυκά ωοτοκούν στα κλειστά άνθη.
- Η ανθόβια γενιά (άνοιξη)
- Οι προνύμφες τρέφονται από τα άνθη, καταστρέφοντας τα όργανα γονιμοποίησης τους.
- Η κάθε προνύμφη προσβάλει 3-10 άνθη τα οποία επίσης συνδέει με νήματα.
- Η νύμφωση της γίνεται στα τέλη Μαΐου.
- Τα ενήλικα που εμφανίζονται από τα τέλη Μαΐου – Αρχές Ιουνίου ωοτοκούν στους καρπούς.
- Η καρπόβια γενιά (καλοκαίρι – φθινόπωρο)
- Οι προνύμφες εκκολάπτονται και εισέρχονται στον καρπό, καταστρέφοντας τον πυρήνα.
- Ο καρπός παραμένει μικρός και μαυρίζει.
- Προκαλείται σοβαρή καρπόπτωση, τόσο θερινή όσο και φθινοπωρινή, με αποτέλεσμα σημαντικές απώλειες στην παραγωγή. Σε πολλές περιοχές όταν ο καρπός δεν πέφτει ονομάζεται «καλογρί».
- Ωοτοκούν στην επάνω επιφάνεια των φύλων και ο κύκλος ξεκινά και πάλι.
Ζημιές που προκαλεί ο πυρηνοτρήτης
- Μείωση της ανθοφορίας και της καρπόδεσης.
- Καταστροφή νεαρών καρπών λόγω της καρπόβιας γενιάς.
- Θερινή και φθινοπωρινή καρπόπτωση, με αρνητική επίδραση στην ελαιοπαραγωγή.
- Σε ελαιώνες με ιστορικό υψηλών προσβολών, η ζημιά μπορεί να φτάσει σε πολύ σοβαρά επίπεδα.
Τα ενήλικα κάποιας γενιάς (π.χ. της καρπόβιας) δύναται να ωοτοκήσουν σε διαφορετικό όργανο του δένδρου εάν το όργανο που ωοτοκούν δεν είναι διαθέσιμο (π.χ. στα φύλλα), ωστόσο δεν μπορούν να επιβιώσουν. Για αυτό μερικές χρονιές υπάρχουν μειώσεις ή εξάρσεις του πληθυσμού του εντόμου.
Προληπτικά μέτρα
Για την αποφυγή σοβαρών ζημιών, είναι απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση του πληθυσμού του πυρηνοτρήτη με:
- Φερομονικές παγίδες τύπου δέλτα, νωρίς την άνοιξη πριν την εμφάνιση των ενηλίκων της ανθόβιας γενιάς, για την καταγραφή των αρσενικών και τον καθορισμό της πορείας του πληθυσμού.
Η έγκαιρη διάγνωση της παρουσίας του εντόμου αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχή αντιμετώπισή του.
Μέτρα αντιμετώπισης
Η εφαρμογή ψεκασμών για την καταπολέμηση του πυρηνοτρήτη πρέπει να γίνεται την κατάλληλη στιγμή, πριν η προνύμφη εισχωρήσει στον καρπό. Οι ημερομηνίες των ψεκασμών καθορίζονται με βάση τις συλλήψεις των εντόμων στις φερομονικές παγίδες και τις θερμοκρασίες της περιοχής.
Χρόνος ψεκασμού
- Πρώιμες περιοχές (π.χ. πεδινά Άρτας, Πρέβεζας, Θεσπρωτίας, Λευκάδας, Κέρκυρας): 31 Μαΐου – 2 Ιουνίου.
- Όψιμες περιοχές (π.χ. ημιορεινά και ορεινά των ίδιων περιοχών): 7 – 9 Ιουνίου.
Σε περιοχές με έντονο πρόβλημα, συνιστάται επαναληπτικός ψεκασμός μετά από 10 ημέρες.
Εντομοκτόνα που συνιστώνται
Για την αντιμετώπιση του πυρηνοτρήτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν:
- Βάκιλος Θουριγγίας (Bacillus thuringiensis): Βιολογικό σκεύασμα που δρα εναντίον των προνυμφών. Χρησιμοποιείται συνήθως κατά της ανθόβιας γενιάς, πριν την έναρξη της ανθοφορίας, ενώ σε περίπτωση μεγάλης προσβολής και μετά τη λήξη της.
- Φυσικό πύρεθρο: Εξάγεται από φυτά και είναι φιλικό προς το περιβάλλον.
- Θερινός πολτός: Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση αυγών και νεαρών προνυμφών.
- Άλλα σκευάσματα με αποτελεσματική δράση: Οργανοφωσφορικά, ρυθμιστές ανάπτυξης και πυρεθροειδή για ψεκασμούς κυρίως της καρπόβιας και αν είναι αναγκαίο και της ανθόβιας γενιάς.
Η επιλογή του κατάλληλου σκευάσματος εξαρτάται από την ένταση της προσβολής και τη στρατηγική φυτοπροστασίας που εφαρμόζεται σε κάθε ελαιώνα και πρέπει να γίνεται πάντα με συμβουλευτική απο γεωπόνο.
Πηγή: olivenews.gr
