Αρχιμ. Αντωνίου Φραγκάκη
Ιεροκήρυκος Ιεράς Μητροπόλεως Γορτύνης και Αρκαδίας
Αυτές τις ημέρες, συμπληρώθηκαν τριάντα συναπτά έτη από την οσιακή τελείωση ενός μεγάλου Ιεράρχου. Του μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανού. Παρέλκει να αναφερθώ στην αγιοπατερική φυσιογνωμία του, παρ’ όλο πού τα πνευματικά του παιδιά ήταν οι στενοί μου φίλοι στα χρόνια των θεολογικών μου σπουδών και ο ίδιος σφράγισε ανεξίτηλα την φοιτητική μου ζωή και την μέχρι τώρα πορεία μου. Έχουν γραφεί πάμπολλα καί επάξια για την ουρανομήκη όντως προσωπικότητά του την παριππεύσασα τριακονταετία, που ο δικός μου πενιχρός λόγος δεν είναι ικανός να προσθέσει κάτι περισσότερο στην εγκωμιαστική αναφορά εκείνων που τον έζησαν στενότερα και με επιδέξιο χρωστήρα λόγου επακριβώς τον εξεικόνισαν. Θέλω μόνο να παρουσιάσω τον τρόπο της αρχικής γνωριμίας μας και την επεξήγηση τού Αγίου Πορφυρίου για όσα καταλυτικά και ανεύφθορα βιώματα μου δημιουργήθηκαν, όταν πρωτοσυναντήθηκα μαζί του.
Ήταν Φθινόπωρο του 1988 όταν βρέθηκα πρώτη φορά στον Πειραιά και στην Αθήνα. Επαρχιωτόπαιδο, χωρίς εμπειρίες από την ζωή της πόλης, δίχως ιδιαίτερες εκκλησιαστικές γνωριμίες, μέσα σε πρωτόγνωρες συνθήκες ζωής… Είχα συνδεθεί από πολύ μικρός με τον αείμνηστο και άγιο κατ’ εμέ Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Τιμόθεο και το περιβάλλον της Ιεράς Μονής Παναγίας Καλυβιανής. Στα πρώτα φοιτητικά μου βήματα, έστειλε ο Θεός, εκεί στο Κλεινόν Άστυ των Αθηνών, φύλακα άγγελό μου και αχώριστο συμπαραστάτη και καθοδηγητή μου τον τότε Ιωάννη Γιαννουδάκο απόφοιτο εκκλησιαστικού λυκείου και σημερινό μοναχό π. Ιερόθεο τον παγκοίνως γνωστό και αγαπητό.
Διαμέναμε αμφότεροι στον Πειραιά. Πάντα μαζί εκκλησιαζόμασταν. Κάποια Κυριακή βρεθήκαμε στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου. Λειτουργός ο αείμνηστος Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης Σεβαστιανός. Ήταν συνοδικός την περίοδο εκείνη. Συμπροσευχόμενος ο οσίας μνήμης και μεγίστου πνευματικού κύρους Μητροπολίτης Σιδηροκάστρου αείμνηστος Ιωάννης Παπάλης. Ομολογώ ότι εκείνη η λειτουργία σφράγισε ανεξίτηλα την ζωή μου… Κατέβασε αισθητά τον ουρανό στη γη! Τα βιώματα δεν λέγονται, δεν γράφονται, δεν περιγράφονται… Υπάρχει και ο αδιόρατος κόσμος της καρδιάς, που όσα προσλαμβάνει και αποθησαυρίζει, δεν σημειολογούνται με λεκτικά σχήματα, ούτε και καταστρώνονται σε απόδοση γραφική… Ένας επίσκοπος πού έλαμπε εμφανώς, ευσταλής και αρχοντικός, ηδύμολπος και κατανυκτικός, ασκητικός και δοτικός, άτυφος και ιλαρός, σεμνός και συμμετρικός σε κάθε κίνηση και παρουσία, γλυκύς αλλά και εσωστρεφής (<ήταν εαυτώ και Θεώ συστρεφόμενος> κατά τον Γρηγόριο τον Θεολόγο), σύννους και επικοινωνιακός, ρωμαλέος και ταπεινός, όντως ταπεινός, γέμιζε με την παρουσία του της Εκκλησιάς εκείνης την ευμεγέθη συγκρότηση και πλούσια χωρητικότητα. Ήταν μια διαφορετική έκδοση αρχιερατικής φυσιογνωμίας απ’ όσες είχαμε συναντήσει μέχρι τότε… Κανένα ψευδεπίγραφο χαρακτηριστικό δεν υπήρχε πάνω του, ούτε ακροθιγώς καιροσκόπος στο φρόνημα και απολυταρχικός στη συμπεριφορά, ξένος με την εκμετάλλευση της περίστασης και το στητό παράστημα πάνω στο βάθρο της εξουσίας… Προπαντός δεν ήταν χρυσοφορεμένη μαριονέτα με επιδέξιες θεατρίστικες πιρουέτες στην Ωραία Πύλη όπως πλειστάκις συμβαίνει… Ζωντάνευε αμεσότατα με κάθε κίνηση και λόγο του, το αρχαίο εκκλησιαστικό ήθος και το μαρτυρικό φρόνημα των πρώτων αιώνων…
Γνήσιο αντίτυπο των Πατέρων και υπεύθυνος διαχειριστής της κληρονομιάς που του ενεχείρησαν, τον είδαμε να σκύβει στο ιερό θυσιαστήριο συγκλονισμένος. Να καταθέτει την δική του αφοσίωση και να εκζητεί επιμόνως το Θεϊκό έλεος. Ίχνος έπαρσης δεν ανέβαινε στο πρόσωπό του. Ανάγλυφη στη μορφή του η ψυχική αρτιότητα και η βιωματική ταπεινοφροσύνη. Στην ιερή στιγμή του καθαγιασμού του πληρώματος της Εκκλησίας, ξεκολλούσε από τα μύχια της καρδιάς του με πραότητα και συγκλονισμό μία μία τις λέξεις της ικεσίας: «Κύριε Κύριε επίβλεψον εξ ουρανού καί ίδε…» Αργότερα πληροφορήθηκα από τον Μητροπολίτη Ναυπάκτου Ιερόθεο πού χρημάτισε άμεσο πνευματικό τέκνο του αειμνήστου Ιεράρχου, ότι ο μακαριστός π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος του έλεγε αστειευόμενος: «Είσαι μάγος όταν λειτουργείς»!
Μετά από λίγες ημέρες, μου λέει και πάλι ο Γιάννης (νυν π. Ιερόθεος). Πάμε να γνωρίσεις έναν άγιο άνθρωπο. Με πήγε στον Άγιο Πορφύριο. Ουδέποτε μου απεκάλυψε την στενή σχέση πού είχε μαζί του. Δεν είχα ακούσει μέχρι τότε κάτι περί Αγίου Πορφυρίου. Όταν πήγαμε, τον βρήκαμε ξαπλωμένο, μια σταλιά γεροντάκι, σκεπασμένο με ένα κατάλευκο σινδόνι. Τον κοίταζα φαίνεται εταστικά… Ο Γιάννης μιλούσε έξω από το δωμάτιο με την ανηψιά του… Ο Άγιος, μου έκανε κάποιο χαριτωμένο σχόλιο για τον Γιάννη… Έπειτα με ξάφνιασε πολύ με αυτό πού μου είπε: «Αυτός ο δεσπότης που είδες (ο Σεβαστιανός) είναι Άγιος! Γι’ αυτό σου έκανε μεγάλη εντύπωση! Τον έκαναν όμως με το ζόρι δεσπότη! Τον απείλησε ο τότε Αρχιεπίσκοπος με καθαίρεση αν δεν δεχόταν… Ούτε είχε ιδέα… Όλοι εκείνης της περιόδου σπρώχθηκαν πολύ για να γίνουν Επίσκοποι… Πιο πολύ όμως ετούτος πού είδες (ο Σεβαστιανός) και ο Μητροπολίτης του χωριού μου (ο Καρυστίας). Γι’ αυτό έχουν μεγάλη ευλογία από τον Θεό… Να θυμάσαι πάντα, κατέληξε. Οι άγιοι Επίσκοποι επιστρατεύονται…»! Ήταν ικανή η αγιόλεκτη αυτή σύσταση να με ωθήσει πιο κοντά στον τρισμακάριο Σεβαστιανό.
Ήταν ένα από τα καλύτερα «σχολεία» πού πλημμελώς φοίτησα… Δεν είχα την απαιτούμενη έμπνευση δυστυχώς προκειμένου να αποκομίσω πολλά… Τον ακολουθούσα όμως, όσο μπορούσα, σε κάθε βήμα του… Θαύμαζα και χαιρόμουν… Και εκείνος άλλοτε πείραζε με το λεπτό εκείνο εξιδιασμένο χιούμορ του και άλλοτε ταπεινωνόταν στον έσχατο δυνατό βαθμό, ζητώντας μας να τον συγχωρήσουμε και να ευχόμαστε να εύρει έλεος παρά Κυρίου… «Νά ασπασθείς την δεξιά του Αρχιεπισκόπου Τιμοθέου εκ μέρους μου» έλεγε πάντα… Βαθεία η εκτίμηση του ενός προς τον άλλον. Και αμοιβαίος ο σεβασμός και η αναγνώριση…
Κάποτε στα γραφεία της ΣΦΕΒΑ στην Αθήνα, επανάλαβε σε ελαφρά παράφραση τα λόγια τού Αγίου Γρηγορίου τού Θεολόγου, με βαθύ αναστεναγμό, κοινοποιώντας αίσθηση εκκλησιαστικής μοναξιάς και ανθρωπίνης αναζητήσεως: «Καλλίνικον ουκ έχω, νυν δεν και Επιφάνιον, τους σύμψυχους αδελφούς και συλλειτουργούς»! Εννοούσε τον Άγιο Καλλίνικο Μητροπολίτη Εδέσσης καί τον Μεγάλο σύγχρονο Πατέρα της Εκκλησίας Αρχιμ. Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο πού τις ημέρες εκείνες είχε κοιμηθεί…
Γιά να μην μακρηγορήσω, επαναλαμβάνοντας γεγονότα πανθομολογούμενα και γνωστά, καταλήγω επισημαίνοντας ότι τον Σεβαστιανό όλοι τον γνωρίζουν από τους ανυπόστολους ηρωικούς αγώνες του για την Βόρειο Ήπειρο. Αν και είναι μια υπερθαύμαστη πτυχή της πολύπλευρης και επίμοχθης διακονίας του, νομίζω ότι αδικείται η Χριστοειδής προσωπικότητά του, αν απομονώσουμε τους εθνικούς αγώνες του, από τα ουρανόφρονα σκιρτήματα της αναγεννημένης καρδιάς του… Ήταν θερμουργός και ακαμάχητος αγωνιστής, γιατί πρώτα υπήρξε Χριστοτερπής και οσίαθλος ασκητής. Το τονίζω αυτό, γιατί αυτή η γενεσιουργός δύναμη κάθε άλλης επιδόσεως και επιτυχίας του, ήκιστα αναφέρεται στις αξιόλογες, κατά τα άλλα, αναφορές που γίνονται για την ιλιγγιώδους ύψους προσωπικότητά του…
Συνέλαβε με τον πιο εκλεπτυσμένο και ευαίσθητο τρόπο το δράμα και το κλάμα, (όπως το έλεγε), των Βορειοηπειρωτών αδελφών, γιατί ενσάρκωνε πρωτίστως ήθος Χριστοειδές καί ταυτίζονταν υπαρξιακά με τον πόνο των άλλων… Ήταν απόσταγμα της εσωτερικής του αναγέννησης, το άθλημα της απελευθέρωσης των υποδούλων παιδιών του…
Η κηδεία του μεγαλειώδης! Χιλιάδες ο κόσμος! «Ήταν κηδεία Μεγάλου Βασιλείου» ομολόγησε συγκλονισμένος, ο φίλος του Μητροπολίτης Κίτρους και Κατερίνης Αγαθόνικος! Ο Αγαθόνικος πού έφυγε και εκείνος πρόσφατα για την όντως Ζωή, ήταν ένας άλλος άγιος Ιεράρχης πού γνώρισα. Θα ασχοληθώ αργότερα με την εκπληκτική προσωπικότητα και εκείνου. Θυμάμαι τους αγίους Ιεράρχες Καστορίας Γρηγόριο τον Γ’ και Κίτρους Αγαθόνικο, να σκύβουν ευλαβικά και να ασπάζονται το χέρι του μαρτυρικού Μητροπολίτου Λαρίσης Θεολόγου μέσα στο ιερό βήμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού Κονίτσης και να τού λένε: «Φεύγουν τα διαμάντια της Ιεραρχίας μας»!
Στον επικήδειο λόγο του ο τότε γραμματεύς των συνοδικών δικαστηρίων Αρχιμ. Σεραφείμ Μεντζελόπουλος νυν Μητροπολίτης Πειραιώς, εγκωμίασε τον αείμνηστο Ιεράρχη με λόγο ακριβοδίκαιο, παρρησιασμένο, γλαφυρότατο και τολμώ να πω επαναστατικό. Ήταν έκπληξη για τα εκκλησιαστικά δεδομένα της εποχής εκείνης και τα τυχόν οδυνηρά αποτελέσματα πού θα ακολουθούσαν, η σθεναρή εκείνη ομολογία τού Σεραφείμ… Ανάμεσα στ’ άλλα τόνισε:
«Εισέρχεται εν τω Θεώ ο <μισήσας τα έργα των Νικολαϊτών> (Αποκ.Β’,6)…Ο πανυπερτέλειος και καθαρός Θεός δεν αποδέχεται τον συμβιβασμόν με τα έργα της φαυλότητας και ασφαλώς δεν θεωρεί γνησίαν την επισκοπικήν διακονίαν που με το πρόσχημα της ειρηνεύσεως ή της ταπεινώσεως ανοίγει τον δίαυλον εις την πρακτικήν της σεσηπυΐας χοϊκότητος αδιαφορούσα διά την επέκεινα προοπτικήν και αξιοπρέπειαν τού τιμιωτάτου ανθρωπίνου προσώπου… Ο αποιχόμενος όμως τιμιώτατος καί καθαρότατος Επίσκοπος, ο μεγαλοφυώς υπερβάς τας αντινομίας του χοϊκού ημών περιβλήματος και του δερματίνου χιτώνος, ανεδείχθη <πιστός άχρι θανάτου>(Αποκ. Β’,10) καί ανένδοτος καί ασυμβίβαστος τηρητής τού αρχαίου ημών κάλλους καί <της αγάπης της πρώτης> (Αποκ. Β’,4)». Αυτή η εύστοχη και βαρυσήμαντη επισήμανση αποκρυπτογραφεί ολοσχερώς την ενδοκρύφια νόσο εκείνης της εποχής και ανατέμνει εναργώς την ομοιοπαθή κατάστασή του σήμερα, επικινδύνως γιγαντωθείσα και απροκαλύπτως κομπάζουσα…
Σ’αυτά αξιζει να προστεθεί καί η μαρτυρία του Αρχιμ. Αρσενίου Κατερέλου καθηγουμένου της Ι.Μ. Αγίου Νικολάου Δίβρης Φθιώτιδος (αυταδέλφου του Μητροπολίτου Κρήνης Κυρίλλου), για την κατάθεση τού Αγίου Παϊσίου του Αγιορείτου, όπως την διέσωσε: «Δεσποτάδες υπάρχουν πολλοί, αλλά Σεβαστιανός κανένας»!
Τα χρόνια πέρασαν. Έκλεισε πρόσφατα ολόκληρη τριακονταετία από την οσιοπρεπή μεταχώρησή του στα επουράνια. Η μορφή του, όμως, ζωντανή και ανεξίτηλη βρίσκεται πάντα συνοδός του πανδαμάτορα χρόνου, νοηματίζει το παρόν και διαμορφώνει ευοίωνες προοπτικές για το μέλλον. Ακτινοβόλος και ηλιοπερίχυτος ο τρισμακάριος Ιεράρχης, θα εννοιολογεί πάντα την Εκκλησία ως εργαστήριο αγιότητας και εφαλτήριο εμπνευσμένων αγώνων για την δόξα του Χριστού και την εύκλεια του Γένους. Και ευελπιστούμε να τον ξαναπολαύσουμε και πάλι, με θεοϋφαντη στολή ιερουργούντα στο Υπερουράνιο Θυσιαστήριο, αφού πρώτα αξιωθούμε να τον εγκωμιάσουμε ως Άγιο της Εκκλησίας, στην χειροποίητη σκηνή της επίγειας Θείας Μυσταγωγίας. Εκζητούμε τις προς Θεόν πρεσβείες του. Αμήν.
