Η αγριελιά (Olea europaea var. sylvestris) είναι η άγρια μορφή της γνωστής καλλιεργούμενης ελιάς. Πρόκειται για ένα φυτό με τεράστια ιστορική, οικολογική και οικονομική σημασία που απαντάται κυρίως στη Μεσόγειο αλλά και σε άλλες εύκρατες περιοχές. Οι ρίζες της αγριελιάς στην Ελλάδα φτάνουν μέχρι τη Νεολιθική εποχή, γεγονός που αποδεικνύει τη σημαντική σχέση της με την καλλιέργεια ελιάς.
Η αγριελιά είναι ανθεκτική και προσαρμοσμένη σε δύσκολες εδαφοκλιματικές συνθήκες, αποτελώντας ιδανική βάση για το κέντρωμα (εμβολιασμό) προκειμένου να δημιουργηθούν παραγωγικές ελιές με ανθεκτικότητα και καλύτερη απόδοση. Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται ευρέως στην Ελλάδα και το εξωτερικό για τη βελτίωση των ελαιώνων.
Το κέντρωμα της αγριελιάς στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, το κέντρωμα της αγριελιάς αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ελαιοκαλλιέργειας, ιδιαίτερα σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Λακωνία, η Μεσσηνία και τα νησιά του Αιγαίου. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται για να αξιοποιηθούν οι ανθεκτικές ρίζες της αγριελιάς και να δημιουργηθούν αποδοτικές ποικιλίες ελιάς για ελαιοπαραγωγή ή βρώσιμη χρήση.
2.1. Εδαφικές και κλιματολογικές συνθήκες
Το κέντρωμα της αγριελιάς μπορεί να εφαρμοστεί σε ποικίλα εδάφη, αλλά τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται σε:
Ασβεστολιθικά και αμμώδη εδάφη: Προσφέρουν καλή αποστράγγιση και ευνοούν την ανάπτυξη των ριζών.
Ξηροθερμικές συνθήκες: Η αγριελιά είναι εξαιρετικά ανθεκτική στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, γεγονός που την καθιστά ιδανική για καλλιέργεια σε περιοχές με περιορισμένους υδάτινους πόρους.
Υψόμετρο: Από το επίπεδο της θάλασσας έως και τα 800 μέτρα υψόμετρο.
2.2. Τεχνικές κεντρώματος
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές κεντρώματος της αγριελιάς που εφαρμόζονται ανάλογα με την ηλικία και τη διάμετρο του κορμού:
Κέντρωμα με “μάτι” (ενοφθαλμισμός): Ιδανικό για νεαρά φυτά και εφαρμόζεται την άνοιξη ή το φθινόπωρο.
Κέντρωμα με σχισμή (σχιστοειδές): Κατάλληλο για μεγαλύτερης διαμέτρου κορμούς. Πραγματοποιείται κυρίως τον Φεβρουάριο-Μάρτιο πριν την έναρξη της βλαστικής περιόδου.
Κέντρωμα με “καπάκι” (εγκεντρισμός): Χρησιμοποιείται σε ήδη ανεπτυγμένα δέντρα ή σε περιπτώσεις ανανέωσης ποικιλιών ελαιώνων.
2.3. Χρονική στιγμή εφαρμογής
Το κέντρωμα της αγριελιάς πρέπει να πραγματοποιείται σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους για καλύτερη επιτυχία:
Άνοιξη (Μάρτιος-Απρίλιος): Ιδανική περίοδος για τον εμβολιασμό, καθώς η κυκλοφορία των χυμών είναι έντονη και προάγει τη συγκόλληση του εμβολίου.
Φθινόπωρο (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος): Εφαρμόζεται κυρίως σε περιοχές με ήπιο κλίμα.
- Το κέντρωμα της αγριελιάς στο εξωτερικό
Το κέντρωμα της αγριελιάς εφαρμόζεται εκτεταμένα και σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Τυνησία, καθώς και σε περιοχές της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Οι μέθοδοι εμβολιασμού είναι παρόμοιες με αυτές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα, με μικρές παραλλαγές ανάλογα με τις τοπικές κλιματολογικές συνθήκες και τις παραδοσιακές πρακτικές.
3.1. Μεσογειακές Χώρες
Ισπανία: Η Ισπανία αξιοποιεί την αγριελιά κυρίως για την ανάπτυξη νέων ποικιλιών ελιάς ανθεκτικών στις ασθένειες και τις κλιματικές αλλαγές.
Ιταλία: Στην Ιταλία, το κέντρωμα εφαρμόζεται για την ανανέωση παλαιών ελαιώνων και τη βελτίωση της παραγωγικότητας.
Τυνησία και Μαρόκο: Οι χώρες αυτές χρησιμοποιούν την αγριελιά ως βάση για ανθεκτικές ποικιλίες που αντέχουν σε συνθήκες ξηρασίας.
3.2. Διεθνείς τάσεις και καινοτομίες
Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται έντονο ενδιαφέρον για τη χρήση της αγριελιάς ως «ανθεκτικό υποκείμενο» σε πειραματικές καλλιέργειες ελιάς που προορίζονται για βιολογική γεωργία και αγροδασικά συστήματα. Η χρήση τεχνολογιών όπως το μοριακό κέντρωμα και οι γενετικές βελτιώσεις ενισχύουν την απόδοση και ανθεκτικότητα των δέντρων.
- Οδηγίες για παραγωγούς
Για τους παραγωγούς που επιθυμούν να εφαρμόσουν το κέντρωμα της αγριελιάς, παρατίθενται πρακτικές οδηγίες:
Επιλογή υποκειμένων: Χρησιμοποιήστε υγιή και ανθεκτικά άγρια φυτά αγριελιάς.
Επιλογή εμβολίων: Προτιμήστε ποικιλίες που είναι κατάλληλες για την περιοχή και τις ανάγκες σας (ελαιοποιήσιμες ή βρώσιμες).
Προετοιμασία εδάφους: Φροντίστε για καλή αποστράγγιση και βελτίωση του εδάφους με οργανική ύλη.
Κατάλληλη περίοδος: Εκτελέστε το κέντρωμα την άνοιξη ή το φθινόπωρο, αποφεύγοντας ακραίες θερμοκρασίες.
Εργαλεία και υγιεινή: Χρησιμοποιήστε αποστειρωμένα εργαλεία για την αποφυγή μολύνσεων.
Περιποίηση μετά το κέντρωμα: Προστατέψτε το σημείο του εμβολιασμού με ειδικό υλικό και ποτίστε κατάλληλα για ενίσχυση της ανάπτυξης.
Πηγή: agronewsbomb.gr
