Παρατηρητήριο ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς (15/11/2024)

Για το ότι έχουμε συνθήκες πρωτοφανούς, απότομης πτώσης των τιμών ελαιολάδου, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Οι αριθμοί το αποδεικνύουν όπως και το παρακάτω διαφωτιστικό διάγραμμα.

Η εξέλιξη των τιμών στην Ισπανία από τον Ιανουάριο 2024 (πηγή INFAOLIVA)

Τέσσερα, λοιπόν, είναι τα ερωτήματα: Πρώτον, που βρισκόμαστε σήμερα. Δεύτερον, γιατί και πώς βρεθήκαμε εδώ που βρεθήκαμε. Τρίτον, πόσο θα κρατήσει η πτώση, πού και πότε θα σταματήσει. Και τέταρτον, θα μπορούσε κανείς να προτείνει κάτι, σαν αντίδραση, προκειμένου να επανέλθει η ομαλότητα (και ποιά ομαλότητα;).

Η σημερινή κατάσταση των αγορών

Αν και ο απότομος ρυθμός πτώσης των τιμών έχει ανακοπεί, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι η πτώση σταμάτησε επειδή βρέθηκε νέο επίπεδο ισορροπίας. Όπως έχουμε εξ αρχής επισημάνει, η υποχώρηση των τιμών σάρωσε όλα τα εμπορικά κέντρα απ’ άκρη σ’ άκρη της Μεσογείου.

Ισπανία: Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο PoolRed το έξτρα έχει μέση τιμή 5,20 ευρώ/κιλό αλλά ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών κινείται πολύ χαμηλότερα, έως και το 4,79 ευρώ/κιλό. Το lampante 1° έδειξε τις τελευταίες ημέρες σημάδια αντίστασης στα επίπεδα του 4,70 ευρώ/κιλό.

Ιταλία: Από το 9,20 ευρώ/κιλό της 1/11/2024 υποχωρεί σκαλί-σκαλί και οι τελευταίες πωλήσεις έγιναν στα 7,40 ευρώ/κιλό. Κανείς δεν προεξοφλεί το αύριο και επειδή πολλά γράφτηκαν θα χρειαστεί να δούμε αναλυτικά τα όσα συμβαίνουν, τα οποία επηρεάζουν άμεσα και την ελληνική αγορά. Πάντως ακούγονται σενάρια ακόμη και απεργίας των ελαιοπαραγωγών, να μην συγκομίσουν τις ελιές σαν αντίδραση στην πολύ χαμηλή φετινή παραγωγή σε συνδυασμό με την υποχώρηση των τιμών.

Πορτογαλία, Τυνησία, Τουρκία: Παραμένουν λίγο-πολύ στα επίπεδα της προηγούμενης εβδομάδας χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ομαλότητα στις αγορές.

Ελλάδα: Το αγοραστικό ενδιαφέρον είναι ελάχιστο. Στην πραγματικότητα έγιναν μεμονωμένες πράξεις λίγων βυτίων σε τιμές 5,0-5,25 η Μεσσηνία, στην Κρήτη αγοραστές με πωλητές δύσκολα συνεννοούνται, ενώ η Λακωνία ανεβαίνει στο 6,70-6,80 ευρώ/κιλό, πάντα για ελάχιστες πράξεις (όλες τιμές CIF άφιξη Ιταλία). Καθώς είναι η εποχή που προχωράει η συγκομιδή, ακούγονται σε διάφορα σημεία της Ελλάδας τιμές ακόμη και κάτω από τα 5 ευρώ προφανώς για να εκμεταλλευτούν τις αυξημένες ανάγκες των ελαιοπαραγωγών να καλύψουν τα τρέχοντα έξοδα. Μεγάλες όμως είναι και οι πιέσεις που δέχονται οι ελαιοτριβείς να καλύψουν με πωλήσεις από τις ποσότητες που συγκεντρώνει το «δικαίωμα» ώστε να εξοφλήσουν τα μεγάλα έξοδα και τις υποχρεώσεις της εποχής.

Ποια είναι τα αίτια της απότομης κατάρρευσης των τιμών

Τις προηγούμενες ημέρες και εβδομάδες είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε αναλυτικά τους λόγους της κατάρρευσης των τιμών (βλ. δημοσιεύματα  Οι αγορές ελαιολάδου καταρρέουν – Σύντομη ανάλυση 7/11 και Παρατηρητήριο ελαιολάδου και επιτραπέζιας ελιάς (8/11/2024).

Εν συντομία:

• Επί δύο συνεχόμενες εμπορικές περιόδους (2022/23 και 2023/24) η παγκόσμια παραγωγή ήταν μειωμένη λόγω κυρίως της Ισπανίας και έλλειψαν περίπου 1,5 εκατ. τόνοι. Το πρωτοφανές αυτό γεγονός εκτόξευσε τις τιμές (παραγωγού αρχικά και στη συνέχεια και καταναλωτή) στα ύψη. Αποτέλεσμα της ανόδου των τιμών ήταν η μείωση της κατανάλωσης κατά 30-40%.
• Από τη στιγμή που αρχίσαμε να βλέπουμε και μπορούσαμε να προβλέψουμε ότι η επερχόμενη εσοδεία 2024/25 επανέρχεται σε φυσιολογικούς όγκους παραγωγής (1,4 εκατ. τόνους η Ισπανία και 3,2 η παγκόσμια), είμαστε σε θέση να δώσουμε στη δημοσιότητα το λογικό και αναπόφευκτο αποτέλεσμα: ότι στην παγκόσμια αγορά επανέρχεται η ομαλότητα, άρα οι τιμές (παραγωγού αρχικά και καταναλωτή στη συνέχεια) θα αποκλιμακωθούν και θα υποχωρήσουν. Μάλιστα αναφερθήκαμε σε ένα επίπεδο 5,0-5,5 ευρώ/κιλό για τα συνήθη μέσης ποιότητας έξτρα παρθένα ελαιόλαδα. Προχωρήσαμε και ένα βήμα παραπάνω γράφοντας και προτρέποντας «πούλα και μετάνοιωνε», συμβουλή που απόλυτα δικαιώθηκε από τις κατοπινές εξελίξεις. Το μόνο που πέσαμε έξω ήταν το χρονικό σημείο γιατί είχαμε προβλέψει ήταν Ιανουάριος 2025 ενώ ήρθε πολύ πιο απότομα και σύντομα το Νοέμβριο 2024. (βλέπε Πρώτες εκτιμήσεις της νέας παραγωγής 2024/25 από την Δήμητρα Αλιέως: έρχεται λαδιά!)

Που και πότε θα σταματήσει η πτώση των τιμών

Είναι η ερώτηση του «κάνε με μάγο να σε κάνω πλούσιο». Κανείς λογικός και τίμιος άνθρωπος δεν μπορεί να προβλέψει. Η μεγάλη βιομηχανία (δηλαδή Ισπανία, Ιταλία) θα πιέσει τώρα τις τιμές απέχοντας και ελαχιστοποιώντας τις αγορές που κάνει. «Θα γλύψουν τις δεξαμενές» προκειμένου να αποφύγουν να αγοράσουν την εποχή αυτή όπως κανείς δεν αγοράζει παπούτσια ή ψυγείο τις παραμονές των εκπτώσεων και της Black Friday. Αυτό αποδεικνύεται και από τα πρόσφατα στοιχεία των αποθεμάτων (βλέπε  Άδειες από ελαιόλαδο και οι ιταλικές δεξαμενές, έκθετοι οι συκοφάντες του ελληνικού ελαιολάδου και Ισοζύγιο Ισπανίας Οκτώβριος 2024 : οι δεξαμενές είναι άδειες).

Δυστυχώς, υπάρχουν κάποιοι που είτε από άγνοια είτε από συμφέρον συνεχίζουν να παραπλανούν λέγοντας, γράφοντας, «υποσχόμενοι», ότι οι τιμές θα (ξανα)ανέβουν στα επίπεδα του Σεπτεμβρίου ή και νωρίτερα. Πρό(σ)κληση προς όλους αυτούς: Αν πραγματικά το πιστεύετε και δεν κοροϊδεύετε τον κόσμο του ελαιολάδου, τότε βγείτε σήμερα να αγοράσετε μαζικά σε τιμές που ίσχυαν πριν την κατάρρευση των τιμών, δηλαδή στα 8, 9, 10 ευρώ/κιλό.

Να επαναλάβουμε και να υπογραμμίσουμε ότι από την στιγμή που η προσφορά (η παραγωγή) λίγο-πολύ, έστω με κάποια καθυστέρηση λόγω των βροχών, επανέλθει στα φυσιολογικά της επίπεδα, τότε ο πιο καθοριστικός και αποφασιστικός παράγων είναι η κατανάλωση. Όσο πιο γρήγορα αποκλιμακωθούν οι τιμές στα ράφια της λιανικής και επαναπατριστούν οι καταναλωτές ελαιολάδου που μετανάστευσαν στα σπορέλαια, τόσο γρηγορότερα θα βρούμε ένα νέο επίπεδο ισορροπίας για  όλη την αλυσίδα αξίας, εξασφαλίζοντας ένα δίκαιο εισόδημα του ελαιοπαραγωγού, ένα λογικό κέρδος για επεξεργασία/ εμπορία/ τυποποίηση/ διανομή ώστε να καταλήγει σε μια τιμή που προσελκύει τον καταναλωτή να αγοράσει.

Τι θα μπορούσε κανείς να προτείνει

Όλα όσα επιμέναμε και υπογραμμίζουμε τόσα χρόνια και ιδίως την χρονιά-δώρο, την 2022/23 (με 350.000 τόνους παραγωγή και ανερχόμενες τιμές). Δηλαδή, επενδύσεις με δύο στόχους: άμυνα απέναντι στην κλιματική αλλαγή (βλέπε νερό), επίθεση για αύξηση της κατανάλωσης και ιδίως των εξαγωγών επώνυμου τυποποιημένου. Άρα απαραίτητη προϋπόθεση  συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Ελαιοκομίας κατά τα πρότυπα όχι μόνο του IOC αλλά και όσων ανάλογων φορέων χαράζουν τις τύχες του ελαιολάδου από την Καλιφόρνια μέχρι τα βάθη της Ασίας.

Επιτραπέζια ελιά

Σε εξέλιξη βρίσκεται η συγκομιδή της ελιάς Καλαμών, με την κεντρική τιμή της βασικής κατηγορίας των 200 τεμαχίων ανά κιλό να βρίσκεται στο 1,50 ευρώ το κιλό, όπως έχει γίνει γνωστό από τον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμό Στυλίδας. Όμως οι ψιλές ελιές έχουν πολύ χαμηλότερη τιμή (1 ευρώ το κιλό στην κατηγορία των 281-300 τεμαχίων ανά κιλό).

Πάντως, παρά τη χαμηλή τιμή στην ψιλή ελιά Καλαμών, και δεδομένου ότι το προϊόν έχει πολλές δυνατότητες επεξεργασίας στα εργοστάσια (ροδέλες, πολτός κ.α.), δεν υπάρχει σοβαρή προοπτική να οδηγηθούν μεγάλες ποσότητες προς έκθλιψη στα ελιοτριβεία.

Σημειώνεται ότι με βάση τις εκτιμήσεις της Εθνικής Διεπαγγελματικής Οργάνωσης του κλάδου (ΔΟΕΠΕΛ), η φετινή παραγωγή επιτραπέζιας ελιάς αναμένεται στους 320 χιλιάδες τόνους: η ποικιλία Χαλκιδικής θα ανέλθει σε 185.000 τόνους, της κονσερβολιάς (Αμφίσσης) σε 25.000 τόνους και της Καλαμών σε 110.000 τόνους.

Στατιστικά

Το έλλειμμα οργανωμένης στατιστικής παρακολούθησης της αγοράς, που είναι έντονο στη χώρα μας (στην Ισπανία κυρίως αλλά και στην Ιταλία, είναι οργανωμένη και μεθοδική η παρακολούθηση της αγοράς ελαιολάδου), φιλοδοξεί να καλύψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που ανακοίνωσε ότι δημιουργεί «Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Αγοράς Ελαιολάδου και Επιτραπέζιων Ελιών», ανάλογο με αυτό που υφίσταται για άλλους τομείς της αγροτικής παραγωγής.

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή, παραμένει για τη χώρα μας μια έγκυρη πηγή, την οποία αξιοποιεί το olivenews, στο πλαίσιο της παρούσας, εβδομαδιαίας ανάλυσης του δικού μας «παρατηρητηρίου», το οποίο, ως γνωστόν, προσφέρει σταθερά ενημέρωση για όλες τις εξελίξεις κάθε Παρασκευή.

Τα πλέον πρόσφατα στατιστικά δεδομένα, απλά επιβεβαιώνουν την πτωτική πορεία στις τιμές παραγωγού ήδη από τον Σεπτέμβριο.

Στο γράφημα αποτυπώνεται η εξέλιξη των τιμών που εισπράττει ο παραγωγός ελαιολάδου και φαίνεται ότι από τον Ιανουάριο φέτος, έως και τον Σεπτέμβριο 2024, καταγράφεται πτώση 10%.

Καταναλωτής

Οι τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου, υποχώρησαν την εβδομάδα που πέρασε κατά 3% (μέση τιμή 60 ετικετών έξτρα παρθένου σε πέντε αλυσίδες λιανεμπορίου: Σκλαβενίτης, My Market, ΑΒ Βασιλόπουλος, Μασούτης, Κρητικός, σε συσκευασία ενός λίτρου).

Οι τιμές στις ιδιωτικές ετικέτες των πέντε αλυσίδων έμειναν αμετάβλητες – μόνο το προϊόν του My Market υποχώρησε κατά 10 λεπτά το λίτρο, στα 10,5 ευρώ το λίτρο.

Πηγή: olivenews.gr