Γράφει η Μαρία Μαυρουδή
Διάφορες προφητείες και αρκετές διηγήσεις ζωντανεύουν στις μνήμες μας τα σχετικά με το θρύλο του μαρμαρωμένου βασιλιά ο οποίος θεωρείται ότι είναι ο Άγιος Ιωάννης Βατάτζης! Ξετυλίγοντας το κουβάρι του θαυμαστού βίου του διαπιστώνεται ότι
ο ευσεβής βασιλέας Ιωάννης ο Βατάτζης, είχε θέσει βασικό σκοπό της ζωής του την ελεημοσύνη!
Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες φυσιογνωμίες που λάμπρυναν όχι μόνο την Εκκλησία αλλά και την χριστιανική αυτοκρατορία. Για τις μεγάλες ελεημοσύνες που έκανε ο Άγιος Βασιλέας Ιωάννης ο 3ος, Δούκας Βατάτζης έλαβε την προσωνυμία Ελεήμων. Γεννήθηκε στα 1193 στο Διδυμότειχο. Στα 1222, ο Ιωάννης Δούκας Βατάτζης διαδέχθηκε στο θρόνο της Νίκαιας τον θείο του Θεόδωρο Λάσκαρη.
Ο ευσεβής ηγέτης της Νίκαιας Ιωάννης είχε ήρεμο χαρακτήρα, απλό και φιλήσυχο. Όλοι μπορούσαν να τον πλησιάζουν αναζητώντας σε εκείνον στήριξη και κατανόηση. Ήταν ένθερμος προστάτης των αδικημένων και κυρίως των αγροτών οι οποίοι καταπιέζονταν από τους μεγάλους γαιοκτήμονες.
Στις 4 Νοεμβρίου του 1254 ο ευσεβής αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης ο 3ος ο Βατάτζης παρέδωσε εν ειρήνη την ψυχή του στα χέρια του Θεού. Το τίμιο λείψανό του ενταφιάσθηκε στο Μοναστήρι του Σωτήρος Χριστού, που είχε κτίσει ο ίδιος στο Νυμφαίο της Βιθυνίας. Μέσα στα επόμενα χρόνια και μέσα από μία αποκάλυψη την οποία έκανε ο ίδιος ο Ιωάννης ζήτησε να μεταφερθεί το λείψανό του στη Μαγνησία της Μικράς Ασίας. Όταν μετά από 7 χρόνια άνοιξαν τον τάφο του, μία γλυκειά ευωδία απλώθηκε σε ολόκληρο το χώρο. Όλοι διαπίστωσαν με έκπληξη ότι και το σώμα του ήταν άφθαρτο, και τα ρούχα του είχαν διατηρηθεί άφθορα.Με λίγα λόγια έμοιαζε σαν έναν Μαρμαρωμένο Βασιλιά. Ύστερα από αυτό το γεγονός και παράλληλα με τα θαύματα που έκανε
αναγνωρίστηκε ως Άγιος και η μνήμη του ορίστηκε να τιμάται στις 4 Νοεμβρίου. Το άφθαρτο λείψανό του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη που είχε ήδη ελευθερωθεί από τους Φράγκους και σταδιακά άρχισε να τον τυλίγει ο θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά. Κατά την άλωση της Πόλης από τους Τούρκους το λείψανο κρύφτηκε σε κάποια κατακόμβη. Κι από τότε καρτερεί με υπομονή την απελευθέρωση της Βασιλεύουσας. Ακόμη ο θρύλος αναφέρει ότι μαζί του ο Άγιος Βασιλέας έχει το σπαθί του μέσα στο θηκάρι του και ότι κάθε χρόνο η λεπίδα του σπαθιού ξεπροβάλλει μερικά χιλιοστά, μέχρι που να φθάσει η στιγμή να ξεπροβάλλει ολόκληρη η σπάθη και τότε θα έρθει και η ώρα που καρτερεί ολόκληρη η ρωμιοσύνη, να πάρει πίσω την Κωνσταντινούπολη. Όλοι αυτοί οι θρύλοι και οι προφητείες ίσως να ηχούν παράξενα στα αυτιά μας. Μοιάζει σαν ένα υπέροχο παραμύθι που διηγείται η γιαγιά στα εγγόνια της και η μητέρα στα παιδιά της , λίγο πριν πέσουν για ύπνο. Και εκείνα ονειρεύονται τον Επιβλητικό Βασιλιά να τριγυρνά στη Βασιλεύουσα και να κάνει ελεημοσύνης. Εκείνα του χαμογελούν και εύχονται να εμφανίσει ολόκληρο το σπαθί του. Ίσως η παιδική ευχή με την αθωώτητα που κρύβει μέσα της να ζωντανέψει τον θρύλο και έτσι να μην αργήσει να φανεί η μέρα όπου η χιλιοτραγουδισμένη Πόλη θα γίνει και πάλι δικιά μας.
Τραγούδι ο μαρμαρωμένος βασιλιάς
