Γράφει στο olivenews.gr η Έφη Χριστοπούλου, χημικός εμπειρογνώμονας ΕΕ και Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (ΔΣΕ)
Στις 21 Οκτωβρίου 2024, εκδόθηκε ο εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2024/2707, ο οποίος είναι τροποποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2022/2105.
Σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό, ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2022/2105 τροποποιείται ως εξής:
1) στο άρθρο 4, προστίθεται η ακόλουθη παράγραφος 4: «4. Όταν ένα δείγμα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου δεν συμμορφώνεται με το όριο που έχει καθοριστεί για τη διάμεση τιμή των οργανοληπτικών ελαττωμάτων του πίνακα Α του παραρτήματος I του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104, τα οικεία κράτη μέλη το κοινοποιούν ως μη συμμόρφωση σύμφωνα με το άρθρο 16 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2019/1715, εκτός εάν οι εθνικές αρχές υποπτεύονται εσκεμμένες ενέργειες επιχειρήσεων ή ατόμων με σκοπό την εξαπάτηση των αγοραστών και την απόκτηση αδικαιολόγητου οφέλους από αυτήν.» Δηλαδή, καθορίζεται ότι σε περίπτωση που σε ένα δείγμα με δηλωθείσα κατηγορία εξαιρετικό παρθένο ανιχνευτεί οργανοληπτικό ελάττωμα, τότε τα οικεία κράτη μέλη το κοινοποιούν ως μη συμμόρφωση.
2) στο παράρτημα I του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2105 , που αφορά τις ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΕΛΑΙΟΛΑΔΩΝ, η μέθοδος στη γραμμή αριθ. 7 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο: «COI/T.20/Doc. αριθ. 28 (Προσδιορισμός της περιεκτικότητας σε κηρούς, καθώς και σε αιθυλεστέρες λιπαρών οξέων, με αεριοχρωματογραφία τριχοειδούς στήλης)», δηλαδή γίνεται αλλαγή του ονόματος της μεθόδου, σύμφωνα με την τροποποίηση που έχει γίναι από το ΔΣΕ.
3) στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) 2022/2105 που αφορά την ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ ΠΟΥ ΠΑΡΑΔΙΔΕΤΑΙ ΣΕ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΕΣ, στο σημείο 1.1 (Βασικά δείγματα για συσκευασίες έως 5 λίτρων) στον πίνακα 1 (Το ελάχιστο μέγεθος βασικού δείγματος) όταν η χωρητικότητα της συσκευασίας είναι 750 ml ή μεγαλύτερη, τροποποιούνται οι συσκευασίες που πρέπει να αποτελούν το βασικό δείγμα. Ο νέος Κανονισμός προβλέπει τουλάχιστον σε 1 συσκευασία, αντί 1 συσκευασία, που προέβλεπε ο Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2105.
Οι ανωτέρω τροποποιήσεις έγιναν κυρίως για τη θέσπιση κανόνων σχετικά με τους ελέγχους συμμόρφωσης των προδιαγραφών εμπορίας για το ελαιόλαδο, επειδή πολλά κράτη-μέλη όταν ένα δείγμα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου δεν συμμορφώνεται με το όριο που έχει καθοριστεί για τη διάμεση τιμή των οργανοληπτικών ελαττωμάτων το κοινοποιούν σαν απάτη και όχι ως μη συμμόρφωση.
Αυτό δεν είναι προς όφελος της φήμης του ελαιολάδου, διότι με τις ανωτέρω κοινοποιήσεις, το ελαιόλαδο επιφορτιζόταν ψευδώς με πολλές κοινοποιήσεις σαν απάτη.
Για τον λόγο αυτό, στο σκεπτικό του νέου Κανονισμού, αναφέρεται
«Η διάμεση τιμή των οργανοληπτικών ελαττωμάτων που καθορίζεται στον πίνακα Α του παραρτήματος I του κατ’ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) 2022/2104 είναι μία από τις παραμέτρους που διαχωρίζουν την κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου από την κατηγορία του παρθένου ελαιολάδου. Οργανοληπτικά ελαττώματα μπορεί να εμφανιστούν κατά τη διαδικασία παραγωγής του ελαιολάδου, μπορεί ωστόσο να οφείλονται και σε ακατάλληλες συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης. Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να διευκρινιστεί ο τρόπος κοινοποίησης στα διαφορετικά κράτη μέλη των οργανοληπτικών ελαττωμάτων που εντοπίζονται σε ελαιόλαδο που επισημαίνεται ως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.»
Σχολιάζοντας την τροποποίηση όσον αφορά το οργανοληπτικό ελάττωμα, θα πρέπει να αναφερθεί καταρχήν ότι αποτελεί μια λύση στο πρόβλημα των κοινοποιήσεων, όμως:
- η διατύπωση «Όταν ένα δείγμα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου δεν συμμορφώνεται με το όριο που έχει καθοριστεί για τη διάμεση τιμή των οργανοληπτικών ελαττωμάτων..» δεν είναι σωστή. Για τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα ορίζονται όρια όχι μόνο για το επικρατέστερο ελάττωμα (Me def=0,0), αλλά και για το φρουτώδες (Me fruity>0,0).
- όταν ένα δείγμα δεν συμμορφώνεται με τα όρια οργανοληπτικών χαρακτηριστικών για τη δηλωθείσα κατηγορία, είναι σαφώς μη συμμορφούμενο. Τι άλλο θα μπορούσε να είναι; Εξαπάτηση του καταναλωτή· και ποιος θα επιβεβαιώσει αυτή την άποψη? Ίσως, κάποιοι δεν ξέρουν τι είναι το οργανοληπτικό ελάττωμα.
Σημειώνω ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό (EΕ) 2019/1715:
(21) ‘food fraud notification’ means a non-compliance notification in iRASFF concerning suspected intentional action by businesses or individuals for the purpose of deceiving purchasers and gaining undue advantage therefrom, in violation of the rules referred to in Article 1(2) of Regulation (EU) 2017/625;
Όμως εδώ τίθεται το ερώτημα.
Γιατί παρίσταται η ανάγκη διευκρίνισης του τρόπου κοινοποίησης στα διαφορετικά κράτη μέλη μόνο των οργανοληπτικών ελαττωμάτων που εντοπίζονται σε ελαιόλαδο που επισημαίνεται ως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο?
Κατά τη γνώμη μου, η λύση που δόθηκε στον τρόπο κοινοποίησης δεν είναι σωστή, γιατί υπονομεύει πραγματικά την οργανοληπτική μέθοδο. Διαχωρίζει μόνο το οργανοληπτικό ελάττωμα και αφήνει την υποψία ότι μπορεί να είναι κάτι διαφορετικό από τα άλλα ποιοτικά κριτήρια. Όμως, η οργανοληπτική αξιολόγηση είναι ένα υποχρεωτικό ποιοτικό κριτήριο και ισχύει και γι’ αυτό ότι και για τα άλλα ποιοτικά κριτήρια. Στην περίπτωση που η οξύτητα σε ελαιόλαδο που επισημαίνεται ως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο είναι μεγαλύτερη από 0,8, πώς κοινοποιείται? Σαφώς σαν μη συμμόρφωση. Ίσως, κάποιοι δεν ξέρουν τι είναι οργανοληπτικό ελάττωμα. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αποδεκτό από έναν αναλυτή.
Φαίνεται ότι στη σύσκεψη που αποφασίστηκε αυτή η λύση δεν συμμετείχαν χημικοί-αναλυτές ελαιολάδου ή panel supervisors για να δώσουν τη σωστή διάσταση στο θέμα.
Πιστεύω ότι οι αρμόδιες αρχές που κάνουν τις κοινοποιήσεις πρέπει να σχετίζονται με τις αναλύσεις ελαιολάδου. Δεν μπορούν να υπάρχουν κράτη μέλη που να δίνουν το οργανοληπτικό ελάττωμα ως υπόνοια απάτης. Στον Κανονισμό είναι σαφές ότι υπάρχουν κριτήρια ποιότητας και γνησιότητας. Τα μη συμμορφούμενα με τα όρια των ποιοτικών κριτηρίων πρέπει να δηλώνονται ως μη συμμορφώσεις {εκτός αν έχουν αποδεικτικά στοιχεία (και όχι μόνο υποψία) ότι πρόκειται για απάτη}, ενώ τα μη συμμορφούμενα με τα όρια των κριτηρίων γνησιότητας ως απάτη.
Κατά τη γνώμη μου, η λύση στο πρόβλημα θα μπορούσε να αναφέρεται σε όλα τα ποιοτικά κριτήρια, δηλαδή να είναι ως εξής:
in Article 4, the following paragraph 4 is added: ‘4. When a sample of extra virgin olive oil fails to comply with anyone of the limits for the quality parameters {acidity, peroxide value, K268 or K270, K232, ΔΚ, organoleptic characteristics (median of defect and median of fruity), fatty acid ethyl esters} set in Table A of Annex I to Delegated Regulation (EU) 2022/2104, the Member States concerned shall notify this as a non-compliance in accordance with Article 16 of Implementing Regulation (EU) 2019/1715, unless the national authorities suspect intentional action by businesses or individuals for the purpose of deceiving purchasers and gaining undue advantage therefrom.’;
Πιστεύω ότι με την παραπάνω διατύπωση είναι ξεκάθαρο τι είναι οργανοληπτικό ελάττωμα και ότι το ίδιο ισχύει για όλα τα ποιοτικά κριτήρια. Αυτή η διατύπωση αναφέρεται μόνο στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Θα μπορούσε να είναι γενική για όλα τα παρθένα ελαιόλαδα.
Έφη Χριστοπούλου, χημικός εμπειρογνώμονας ΕΕ και Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (ΔΣΕ),ιδρυτικό μέλος της 4Ε
Πηγή: olivenews.gr
