Φτάσαμε ήδη στην 4η εβδομάδα της νέας ελαιοκομικής περιόδου 2024/25 με πολλά ερωτήματα και αβεβαιότητες αλλά και με αρκετές, στέρεες απαντήσεις. Η μεγάλη εικόνα, το γενικότερο πλαίσιο παραμένει και θα παραμείνει αναλλοίωτο τουλάχιστον για τους επόμενους έξι περίπου μήνες, μέχρι το Πάσχα 2025, όπως ακριβώς το περιγράψαμε με 146 λέξεις.
| Ελληνική αγορά.
Με μετριοπαθείς υπολογισμούς, πρόκειται για μια ζημιά που με οικονομικούς όρους κυμαίνεται στα 100 εκατ. ευρώ αν αναλογιστούμε πως πρόκειται για ελαιόλαδα, που από την αρχή του 2024 ζητήθηκαν και μπορούσαν άνετα και νόμιμα να πουληθούν με 9 ευρώ |
Τις αγορές συνεχίζει να τις κυβερνά ο «στρατηγός καιρός». Είτε βρέχει (Ιβηρική χερσόνησος, Τυνησία, Ιταλία), είτε δεν βρέχει (Ελλάδα) κάθε κίνηση στα εμπορικά κέντρα κατά μήκος της λεκάνης της Μεσογείου εξαρτάται από τα τερτίπια και τις διαθέσεις των μετεωρολογικών δελτίων.
Ισπανία-Πορτογαλία
Οι βροχοπτώσεις των τελευταίων ημερών, ναι μεν καθυστερούν την συγκομιδή αλλά βελτιώνουν τις αποδόσεις ελαιοπεριεκτικότητας ενισχύοντας και επιβεβαιώνοντας τις προβλέψεις για παραγωγές που επανέρχονται στα προ ξηρασίας φυσιολογικά επίπεδα, όπως αυτές έχουν αποτυπωθεί στο 108ο τεύχος του «Ελιά & Ελαιόλαδο» (σελίδες 14-15).
Πάντως, και παρά το γεγονός ότι τα αποθέματα στις δεξαμενές έχουν «πιάσει πάτο» οι τιμές στα λίγα, ελάχιστα φρέσκα ελαιόλαδα που πρωτοβγαίνουν κυμαίνονται στα 7,10 με 7,40 για τα έξτρα, δηλαδή οριακά υψηλότερα από τα περσινά.
Τυνησία
Οι βροχές των τελευταίων ημερών ήταν πραγματικό «μάννα εξ ουρανού» σε μια χώρα που οι ελαιώνες της είναι στην έρημο, το ελαιόλαδο αποτελεί τη βασική πλουτοπαραγωγική της πηγή, έχοντας καταφέρει με σταθερή, σκληρή και οργανωμένη προσπάθεια να βρίσκεται στην 2η-3η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, πίσω μόνο από την Ισπανία.
Φέτος η παραγωγή της μάλλον θα ξεπεράσει τους 300 χιλιάδες τόνους κι ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για έξτρα παρθένο ελαιόλαδο με την υψηλότερη αναλογία βιολογικού που μπορεί κανείς να βρει παγκοσμίως.
Ιταλία
Οι βροχές ήρθαν πολύ αργά, πολύ βόρεια, αφήνοντας απ’ έξω της κυρίως ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Puglia και του νότου. Έτσι, λοιπόν, φαίνεται πως η Ιταλία θα παραμείνει στα επίπεδα των απαισιόδοξων προβλέψεων για φετινή παραγωγή περίπου 180 χιλιάδων τόνων. Η συγκομιδή καθυστερεί με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν τιμές για τα φρέσκα και οι τιμές των περσινών να κινούνται στα ίδια επίπεδα των 9,0-9,10 ευρώ το κιλό.
Το (φαινομενικά) περίεργο είναι πως παρά το γεγονός ότι τα ιταλικά αποθέματα είναι σε ιστορικά μίνιμουμ, η βιομηχανία βασίζεται στα όποια αποθέματα διαθέτει η ίδια και δεν δείχνει καμία ιδιαίτερη «πρεμούρα» να αγοράσει χύμα προϊόν και μάλιστα περσινό. Προφανώς έχει την εμπιστοσύνη πως θα προλάβει να αγοράσει σε ικανοποιητικές ποσότητες και ποιότητες τα φρέσκα που χρειάζεται. Δείχνει να κοιτάζει κυρίως προς Ισπανία και Πορτογαλία και πολύ λιγότερο προς Ελλάδα κι αυτό αποτελεί μια πολύ ανησυχητική ένδειξη για τα ελληνικά ελαιόλαδα.
Ελλάδα
Δυστυχώς οι ελληνικοί ελαιώνες – και όχι μόνο – φαίνεται να έχουν πέσει στη δυσμένεια των στοιχείων της φύσης. Πρόπερσι, την 2022/23 είχαμε την αντίστροφη συγκυρία. Η κλιματική αλλαγή σταματούσε στην Αδριατική θάλασσα καταδικάζοντας Ιβηρική χερσόνησο, χώρες Μαγκρέμπ βόρειας Αφρικής και Ιταλία σε χαμηλές παραγωγές. Αντίθετα η Ελλάδα και η Τουρκία ευνοήθηκαν με υψηλές παραγωγές της τάξης των 350.000 τόνων.
Φέτος οι μήνες περνούν, οι ουρανοί δεν φέρνουν βροχή, ενώ και στους ποτιστικούς ελαιώνες το πότισμα γίνεται ολοένα και πιο ασύμφορο. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι η αναθεώρηση προς τα κάτω της προβλεπόμενης παραγωγής από τους 280 χιλ. στους 230 χιλ. τόνους.
Η άλλη μεγάλη διαφορά από το πρόσφατο παρελθόν είναι ότι οι τιμές έχουν χάσει κάθε δυναμική ανόδου, βρίσκονται σε φάση υποχώρησης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο οδηγός των Αγίων Αποστόλων (ζώνη Αθηνολιάς στη νότια Λακωνία). Ξεκίνησαν με την πρώτη δημοπρασία των 10,20 ευρώ, σε αυτή την τιμή έφυγε μια ακόμη ποσότητα, για να ακολουθήσει η άγονη δημοπρασία με υψηλότερη μη αποδεκτή τιμή των 8,10 ευρώ.
Την εβδομάδα αυτή ο Α. Σ. Αγίων Αποστόλων πούλησε μετά από διαπραγμάτευση περί τους 80-100 τόνους στην τιμή των 8,30 ευρώ/κιλό, βελτιώνοντας το 8,10 αλλά μακριά από το 10,20.
Οι Άγιοι Απόστολοι δεν είναι το μόνο παράδειγμα. Και το Μαυρολήσιο στη Χώρα Γαργαλιάνων υποχώρησε στα 7,30 (CIF Ιταλία).
Γενικότερα, η αγορά έχει σήμερα δύο όψεις:
-Τα φρέσκα φετινά δεν έχουν βγει ακόμη παρά σε δοκιμαστικές παρτίδες με πολλά ερωτήματα λόγω της ανομβρίας και απειλή δακοπροσβολών (βλ. και εδώ) καθώς το φθινοπωρινό καλοκαίρι παρατείνεται. Από την πλευρά των παραγωγών θα πρέπει να επιδειχθεί η μέγιστη προσοχή στο ζήτημα των υπολειμμάτων.
-Για τα περσινά ελαιόλαδα δεν υπάρχει αγορά, άρα ούτε και τιμές.
Ερώτημα 1ο: Πόσα είναι αυτά τα περσινά ελαιόλαδα; Στην πραγματικότητα κανείς δεν ξέρει, εκτιμήσεις των ανθρώπων της αγοράς τα υπολογίζουν στους 30 χιλ. τόνους εκ των οποίων οι 12 (;) περίπου χιλιάδες στην Κρήτη.
Ερώτημα 2ο: Τι θα γίνουν αυτά τα ελαιόλαδα; Άγνωστό. Ελάχιστα ίσως διασωθούν σαν έξτρα, αλλά και πάλι με τιμές της εποχής αυτής και των επόμενων εβδομάδων. Τα υπόλοιπα, δυστυχώς, θα καταλήξουν είτε στο οργανωμένο και ελεγχόμενο εμπόριο σαν λαμπάντε (ραφινέ), είτε θα «πατσαλιαστούν» (ανακατευτούν) με φετινά και θα πουληθούν στους ανεξέλεγκτους ανώνυμους 16κιλους τενεκέδες.
Ερώτημα 3ο: Πως προέκυψε αυτή η τεράστια ζημιά; Με μετριοπαθείς υπολογισμούς, πρόκειται για μια ζημιά που με οικονομικούς όρους κυμαίνεται στα 100 εκατ. ευρώ αν αναλογιστούμε πως πρόκειται για ελαιόλαδα που από την αρχή του 2024 ζητήθηκαν και μπορούσαν άνετα και νόμιμα να πουληθούν με 9 ευρώ.
| ΣΧΟΛΙΟ
Δυστυχώς, και θα υπογραμμίσουμε το δυστυχώς, οι ορθολογικές, σωστές και ειλικρινείς αναλύσεις που έγκαιρα υποστήριζαν ότι η Ισπανία και η παγκόσμια παραγωγή επανέρχονται στα φυσιολογικά τους μεγέθη, άρα οι τιμές θα υποχωρήσουν, ότι οι καταναλωτές δεν αντέχουν να πληρώνουν αυτά τα επίπεδα τιμών, άρα «πούλα και μετάνοιωνε ώστε στο τέλος να έχεις έναν καλό μέσο όρο (το μουαγιέν)», αυτές δεν εισακούστηκαν. Αντίθετα, συναντήθηκαν και επικράτησαν δύο μηνύματα. Η αφωνία της έλλειψης οργανωμένων αξιόπιστων θεσμικών (δι)επαγγελματικών φορέων, ήταν το πρώτο. Το δεύτερο ήταν (και είναι) ο εκκωφαντικός καθημερινός θόρυβος μέσω των ΜΜΕ του ανεξέλεγκτου διαδίκτυου. Το μοτίβο ήταν σταθερό: η παραγωγή καταστράφηκε/καταστρέφεται/θα καταστραφεί, άρα μην πουλάτε γιατί οι τιμές ανεβαίνουν και θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν εσαεί. Οι σολίστ της ορχήστρας ήταν γνωστοί μέσω των αλγόριθμων που χαρίζουν επισκέψεις. Ο αγροτοβομβιστής προβοκάτορας, οι διάφοροι που ειρωνευόντουσαν και αμφισβητούσαν τους «ειδικούς», εννοώντας τους σοβαρούς επαγγελματίες που έχουν αφιερώσει δεκαετίες από τη ζωή τους στο ελαιόλαδο, οι αυτοαποκαλούμενοι «επιστημονικοί σύμβουλοι», περί παντός του επιστητού, άνευ επιστημονικής ή επαγγελματικής γνώσης για το αντικείμενο της αγροτικής οικονομίας και της αγοράς, κάποιοι αγροτοσυνδικαλιστές, οι πολλές δεκάδες ιστοσελίδες που πρόθυμα αναπαράγουν οτιδήποτε αρκεί να εντυπωσιάζει φέρνοντας εφήμερες επισκέψεις. Η 2022/23 ήταν η χρυσή ευνοϊκή ευγκυρία. Χάθηκε. Η 2023/24 καταλήγει σε μια ζημιά 100 εκατομμυρίων. Έρχεται μια νέα χρονιά, η 2024/25, υπήνεμο μεν λιμάνι για την παγκόσμια ελαιοκομία που ξαναβρίσκει την ισορροπία προσφοράς-ζήτησης (ελπίζοντας να αυξηθεί), όμως με πολλαπλές προκλήσεις για την ελληνική ελαιοκομία σε αναζήτηση μπούσουλα, θεσμών, ηγεσίας. |
Στατιστικά
Η Ελληνική Στατιστική Αρχή, είναι ίσως η μοναδική πηγή επίσημων στοιχείων τα οποία με επιστημονική/μεθοδολογική ακρίβεια καλύπτουν το έλλειμμα ενημέρωσης της ελληνικής διοίκησης για τις τιμές του ελαιολάδου και στην ελληνική γεωργία γενικότερα. Η Ισπανία, διαθέτει δομές παρακολούθησης της αγοράς – δημόσιες και ιδιωτικές – που κάνουν υποδειγματικά τη δουλειά τους. Η Ελλάδα, δυστυχώς, βρίσκεται πολλές δεκαετίες πίσω στον τομέα αυτό.
Το olivenews, με την εβδομαδιαία ανάλυση του «Παρατηρητηρίου», αξιοποιεί όλα τα μέσα που είναι διαθέσιμα για την ολοκληρωμένη πληροφόρηση των αναγνωστών του. Πηγές της αγοράς πάνω απ’ όλα αλλά και βάσεις δεδομένων, στατιστικές και άλλες έρευνες διεθνών οργανισμών, ο,τιδήποτε μπορεί να οδηγήσει σε χρήσιμα συμπεράσματα, τροφοδοτεί την ανάλυση αυτή. Μία πτυχή των δεδομένων αυτών, είναι τα δελτία που εκδίδει η Ελληνική Στατιστική Αρχή.
Στο διάγραμμα αυτό, αποτυπώνεται η πορεία της τιμής παραγωγού για το ελαιόλαδο (πράσινη γραμμή) και η πορεία της τιμής συνολικά της φυτικής παραγωγής – για να είναι ευχερής μια οπτική σύγκριση.
Στον Δείκτη Τιμών Εκροών οι συλλεγόμενες τιμές είναι οι τιμές διάθεσης των προϊόντων από τους παραγωγούς (χωρίς επιδοτήσεις) και θεωρούνται ως τιμές παραγωγού, χωρίς να περιλαμβάνουν ΦΠΑ, μεταφορικά έξοδα και διάφορες κρατήσεις υπέρ τρίτων. Ως πηγές τιμοληψίας χρησιμοποιούνται οι εμπορικές και βιομηχανικές επιχειρήσεις που αγοράζουν τα προϊόντα απευθείας από τους παραγωγούς, καθώς και οι γεωργικοί συνεταιρισμοί της χώρας που συγκεντρώνουν τα γεωργικά προϊόντα. Επίσης, συλλέγονται τιμές από διάφορους οργανισμούς που συγκεντρώνουν τα προϊόντα από τους παραγωγούς. Τα στοιχεία των τιμών για τις εκροές στη γεωργία, συγκεντρώνονται από 745 πηγές τιμοληψίας.
Επιτραπέζια ελιά
Επιλεκτικά ξεκίνησε η συγκομιδή της ελιάς (ποικιλία Καλαμών) στη Φθιώτιδα, ενώ ολοκληρώθηκε η συγκομιδή της Κονσερβολιάς (Αμφίσσης).
Στον Αγροτικό Ελαιουργικό Συνεταιρισμός Στυλίδας έχουν φτάσει οι ποσότητες της Κονσερβολιάς σε τιμές 1,60 ευρώ το κιλό για τα μεγάλα μεγέθη, 0,90 ευρώ για την κατηγορία των 200 τεμαχίων/κιλό και 0,55-0,60 ευρώ για τις ψιλές ελιές (μέχρι 300 τεμάχια/κιλό) ενώ ο καρπός που προορίζεται για έκθλιψη (πάνω από 300 τεμάχια/κιλό), θα δώσει στον παραγωγό, με βάση εκτιμήσεις της αγοράς, γύρω στα 6,5 ευρώ το κιλό για το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
Την επόμενη εβδομάδα, ο συνεταιρισμός θα αρχίσει να παραλαμβάνει ελιές Καλαμών, οπότε αναμένεται να ανακοινωθεί η «σκάλα» των τιμών. Προς το παρόν, το μόνο που είναι δεδομένο είναι πως θα παραλαμβάνει ο συνεταιρισμός καρπό της κατηγορίας μέχρι 340 τεμάχια/κιλό.
Καταναλωτής
Αυξημένες ήταν την περασμένη εβδομάδα οι τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου σε αρκετές ετικέτες στο ράφι των σούπερ-μάρκετ (φιάλες ενός λίτρου). Εννέα προϊόντα ανατιμήθηκαν από 3% έως 18%, ενώ μόλις δύο προϊόντα είχαν μειωμένη τιμή (3% έως 13%). Παρατηρούνται σημαντικές διαφορές τιμών στο ίδιο ακριβώς προϊόν από σούπερ-μάρκετ σε σούπερ-μάρκετ. Το φθηνότερο προϊόν ιδιωτικής ετικέτας τοποθετείται στα 10,60 ευρώ.
Οι τιμές στο ράφι – Προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας
| Οι τιμές του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου, φιάλη του ενός λίτρου (PL) | |||
| Σούπερ Μάρκετ | Τιμή 8/10/2024 | Τιμή 16/10/2024 | Τιμή 23/10/2024 |
| My Market | 9.90 | 10.90 | 10.60 |
| ΑΒ | 11.39 | 11.39 | 11.50 |
| Κρητικός | 12.90 | 12.90 | 12.90 |
| Σκλαβενίτης | 13.65 | 13.65 | 13.65 |
| Πηγή: e-shop αλυσίδων. Επεξεργασία: olivenews.gr. Τιμές σε ευρώ ανά λίτρο | |||
Καιρός
Η ανομβρία στην Ελλάδα επιμένει λόγω του μετεωρολογικού φαινομένου που ονομάζεται αντικυκλώνας και δεν επιτρέπει την είσοδο στην ατμόσφαιρα ψυχρών αέριων μαζών που φέρνουν βροχόπτωση. Οι προβλέψεις των μετεωρολόγων, αναφέρουν ότι το φαινόμενο θα συνεχιστεί, στην πρώτη εβδομάδα του Νοεμβρίου κατά την οποία αναμένεται να βρέξει,ελπίζουμε και στους ελαιώνες. Αντίθετα, το τελευταίο διάστημα (δύο προηγούμενες εβδομάδες), υπήρξαν ισχυρές βροχοπτώσεις τόσο στην Ιβηρική χερσόνησο οι οποίες μάλιστα προκάλεσαν αναβολή της συγκομιδής, όσο και στην Τυνησία αλλά και την Ιταλία.
Πηγή: olivenews.gr
