Του Νίκου Ζ. Βασιλάκη
Στον τιτάνιο απελευθερωτικό αγώνα της κατοχής, εκατομμύρια Έλληνες πατριώτες, έδωσαν το αγωνιστικό τους “παρών” για να συντρίψουν το κτηνώδη φασισμό και να δημιουργήσουν μια νέα Ελλάδα.
Ο παλμός της ένδοξης Εθνικής Αντίστασης χτυπούσε σ’ όλες τις πόλεις της Ελλάδας, στην τελευταία συνοικία, στο τελευταίο χωριό, στην τελευταία καλύβα. Εργάτες, αγρότες, επαγγελματίες, βιοτέχνες, διανοούμενοι, σπουδαστές, πήραν μέρος σ’ αυτό τον αγώνα. Δάσκαλοι και καθηγητές που δίδασκαν τους μαθητές πως πρέπει να αγωνίζονται για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας, ήρθε καιρός να κάνουν πράξη αυτά που δίδασκαν στο σχολείο.
Αλλοι πήραν τα βουνά, άλλοι αγωνίστηκαν στις πόλεις και στα χωριά, και όλοι σχεδόν πλήρωσαν με φυλακές, εκτοπίσεις και διωγμούς την πατριωτική τους δράση μετά την απελευθέρωση της χώρας.
Τα ονόματα αυτών των αγωνιστών προσπάθησα να συγκεντρώσω σ’ αυτή μου την έρευνα, και για να τιμηθούν οι αγωνιστές και για παραδειγματισμό των μεταγενέστερων.
Την προσπάθεια μου αυτή θα τη συνεχίσω για ενδεχόμενες παραλείψεις ή άλλα σφάλματα.
- Κωστής Πετράκης, καθηγητής της Γυμναστικής στο Λύκειο, “Ο Κοραής”, πήρε μέρος στο μεγάλο σαμποτάζ του αεροδρομίου Ηρακλείου. Εκανε φυλακές και εξορίες 17 χρόνια.
- Σταύρος Λουλάκης, καθηγητής από το Βαχό Βιάννου, πρωτοπόρος του ΕΑΜ, φιλοξενούσε στο σπίτι του εξόριστους που δραπέτευαν από τα ξερονήσια το 1941.
- Γιώργος Χρηστάκης, δάσκαλος από το Βαχό Βιάννου, στέλεχος του ΕΑΜ, εξορίστηκε στο Μακρονήσι.
- Δημήτρης Αγγελάκης, δάσκαλος από το Βαχό. Αγωνιστής του ΕΑΜ.
- Γιάννης Θεοδωράκης από το Καλάμι Βιάννου, αγωνιστής του ΕΑΜ.
- Μανόλης Ραπτάκης και
- Βασίλης Μανδαλάκης από την Ανω Βιάννο, φοιτητές των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών.
- Μανόλης Δοριάκης και
- Μανόλης Κυριακάκης από την Ανω Βιάννο, σπουδαστές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας.
- Δημήτρης Παπαματθαιάκης
- Γιάννης Μανδαλάκης, από την Ανω Βιάννο, Επονίτες αγωνιστές και αργότερα δάσκαλοι.
- Κωστής Στεφανάκης, από τον Πεύκο Βιάννου, φοιτητής της Φιλοσοφικής Σχολής.
- Λευτέρης Μαστρογιωργάκης από την Ανω Βιάννο, φοιτητής της Φυσικής
- Γιώργος Χατζάκης και
- Μανόλης Γεωργακάκης, από τον Αγιο Βασίλειο Βιάννου
- Μανόλης Κονδυλάκης από την Εμπαρο Πεδιάδος
- Μανόλης Καδιανάκης από την Ανω Βιάννο
- Παπα-Μαθιός Γαλιαδάκης (παπάς και δάσκαλος)
- Δημόκριτος Παπαδάκης, από το Καλάμι
- Μιχάλης Κυπριωτάκης από την περιοχή Μεραμπέλου. Από το Γιώργο Χατζάκη μέχρι το Μιχάλη Κυπριωτάκη όλοι ήσαν δάσκαλοι, στελέχη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
- Στέλα Μιχαλάκη, από τη Σύμη Βιάννου και
- Ροδόπη Μαυρογένη, από την Ανω Βιάννο και
- Καλιρρόη Πεδιαδίτου, δασκάλες, στελέχη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Σπουδαστές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ηρακλείου. - Μανόλης Σπανουδάκης-Χανιά
- Στέφανος Μαρουλάκης Χανιά
- Γιάννης Παπαδάκης και
- Μανόλης Κυριακάκης από το Ηράκλειο.
- Νίκος Περακάκης Ρέθυμνο.
Σπουδάστριες
31. Στειακάκη Αννα Ηράκλειο
- Ροδόπη Μαυρογένη Ηράκλειο
- Μαρία Σπανογιαννάκη-Λαγουβάρδου Επονίτισσα-Αντάρτισσα από την Εμπαρο
- Μανόλης Αναστασάκης Χανιά
- Μιχάλης Μελάκης Χανιά
- Θεοχάρης Βολάνης Ρέθυμνο
- Κωστής Κισσανδράκης Ρέθυμνο
- Δημήτρης Παπαματθαιάκης Ηράκλειο
- Γιάννης Μανδαλάκης Ηράκλειο
- Σοφοκλής Τζιράκης Λασίθι
- Αριστείδης Παπαδάκης Λασίθι
- Μανόλης Σφακιανάκης Λασίθι
- Μανόλης Πεδιαδίτης Λασίθι
- Αλέξανδρος Αναγνωστάκης Λασίθι
- Μανόλης Στυλιανάκης Ηράκλειο
- Κατερίνα Παπαδημητράκη Ηράκλειο
- Μαρία Τσικνάκη Ηράκλειο
- Ειρήνη Κυριακάκη Ηράκλειο
- Αννα Κατσογριδάκη Ρέθυμνο
- Αντρέας Νταραντούλης Σφακιά
- Γεώργιος Μαραγκουδάκης Χανιά
- Γιάννης Νεραντζάκης Βιάννος.
Στις Ομαδικές εκτελέσεις της Βιάννου
- Εμμανουήλ Δημ. Αγγελάκης Βαχός
- Γεώργιος Τσαγκαράκης Αμιρά
- Αριστομένης Μηλιαράκης, Πεύκος.
- Χαράλαμπος Παπαδημητρόπουλος, Πεύκος
- Στάθης Μάστορας, καθηγητής, Ανω Βιάννος
- Νικόλαος Παπαδάκης ή Τσαγκαράκης, καθηγητής εκτελέστηκε στις Μοίρες.
- Ζαχαριουδάκης Αντώνης, δάσκαλος από τη Νίβρυτο. Εξαφανίστηκε στα Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
- Νίκος Αβρονιδάκης, δάσκαλος εκτελέστηκε από τους κατακτητές.
- Γεώργιος Τσαντηράκης, εκτελέστηκε
- Γιάννης Παπαδάκης, εκτελέστηκε.
- Γιώργος Σηφάκης, διευθυντής του “ΠΑΛΛΑΔΙΟΥ” ιδιωτικού σχολείου, εκτελέστηκε.
- Νίκος Βασιλάκης δάσκαλος, Αβδού Πεδιάδος, στέλεχος της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ σπουδαστών της Φιλοσοφικής Σχολής.
- Μαρία Λιουδάκη δασκάλα από τη Λατσίδα Λασιθίου. Λαογράφος. Εκτελέστηκε μαζί με τη φίλη της Μαρία Δρανδάκη από τους παρακρατικούς.
- Γιώργος Τρουλάκης, δάσκαλος Ηράκλειο.
- Μανόλης Βαρδιατζάκης, δάσκαλος Ηράκλειο.
- Γιώργος Τακτικάκης, δάσκαλος Ηράκλειο.
- Μανόλης Μαστρογιωργάκης, δάσκαλος Ηράκλειο.
- Μανόλης Δασκαλάκης, δάσκαλος Ηράκλειο.
- Γιώργος Μιχελακάκης από τη Θεσσαλονίκη.
- Γρηγορία Μαυρογένη από τη Ρόδο, δασκάλα.
- Στάθης Μάστορας, καθηγητής από την Κέρκυρα, στέλεχος του ΕΑΜ, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς.
- Γιάννης Μαθιουδάκης, καθηγητής από την Κοξαρέ Ρεθύμνου, ηρωικός, πρωτοπόρος του ΕΑΜ και οργανωτής των πρώτων ανταρτομάδων του ΕΛΑΣ. Επεσε ηρωικά, μαζί με άλλους, σε συμπλοκή με τους Γερμανούς κατακτητές στη Γιουμπριά.
- Μανόλης Τσουπάκης, στέλεχος του ΕΑΜ και καπετάνιος του ΕΛΑΣ.
- Γιάννης Ευαγγελίδης, Ηπειρώτης, επιθεωρητής.
- Μανώλης Λίτινας, διοικητής τμήματος του 44ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Επεσε σε μάχη με τους Γερμανούς.
- Θανάσης Παπουτσιδάκης, δάσκαλος
- Γιώργος Τζανουδάκης, δάσκαλος
- Γιώργος Παπαδάκης δάσκαλος
- Δημήτρης Φασουλής, δάσκαλος
- Βασίλης Νισανάκης, δάσκαλος
- Γιάννης Αλεξανδράκης, δάσκαλος
- Μανόλης Βερυβάκης, δάσκαλος
- Μανόλης Σπυριδάκης, δάσκαλος
- Παρασκευάς Κοσμαδάκης, δάσκαλος
- Μανόλης Μανιουδάκης, δάσκαλος
- Στέλιος Χαλκιαδάκης, δάσκαλος
- Νίκος Ψαρουδάκης
- Γιάννης Χαλκιαδάκης
- Δέσποινα Τσουπάκη, δασκάλα και
- Ερωφίλη Μαυρογιαννάκη και
- Σοφία Χατζιδάκη, στελέχη της ΕΠΟΝ Ρεθύμνου
- Στρατής Βελουδάκης, από τον Αγιο Βασίλειο Ρεθύμνου, έφεδρος αξιωματικός, διοικητής λόχου του 44ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.
- Γιάννης Σταυρουλάκης, καθηγητής στέλεχος του ΕΑΜ, μέλος της επαρχιακής του ΕΑΜ Ρεθύμνου.
- Βαγγελιώ Κλάδου, δασκάλα από τ’ Ανώγεια, δολοφονήθηκε επί εμφυλίου.
- Μανούσος Μανουράς, καθηγητής από τ’ Ανώγεια
- Μάρκος Ζουριδάκης, καθηγητής από το Ρέθυμνο
- Γιάννης Σταυρουλάκης, καθηγητής, μέλος της επαρχιακής του ΕΑΜ Ρεθύμνου.
- Γιάννης Βουτυράκης, δάσκαλος, Σητεία
- Σταύρος Ασπραδάκης, δάσκαλος, Σητεία
- Νίκος Ρουσομενετάκης, δάσκαλος, Σητεία
- Μανόλης Φραγκιαδάκης, δάσκαλος, Σητεία
- Γιώργος Συλλιγαρδάκης, δάσκαλος, Σητεία
- Μαρία Γαλανάκη, δασκάλα, Σητεία.
- Αικατερίνη Ψωμαδάκη, δασκάλα, Σητεία.
- Παρασκευή Τσίχλη, δασκάλα, Σητεία
- Μιχάλης Μαρκαντωνάκης, δάσκαλος Σητεία
- Μανόλης Αναστασάκης από τα Περβόλια Κισσάμου Χανίων, καπετάνιος στο 14ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ. Τραυματίστηκε σε μάχη με τους κατακτητές. Η αμοιβή του το Μακρονήσι και η απόλυση.
- Γιάννης Αβρονιδάκης από την Κυδωνία Χανίων, στέλεχος του ΕΑΜ. Εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Αγυιά Χανίων στις 29-8-1943.
- Θεόδωρος Αρώνης από το Γαλατά Κυδωνίας, ΕΛΑΣίτης.
- Νίκος Βαγιωνάκης από το Νιό Χωριό Αποκορώνου, ΑνταρτοΕΠΟΝίτης
- Γιώργος Δημητριάδης, ΕΛΑΣίτης από τα Ρούματα Κισσάμου
- Γεώργιος Καπετανάκης από τα Καρθιανά Ακρωτηρίου, καθοδηγητής της περιοχής Δυτ. Ακρωτηρίου, καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Γερμανούς χωρίς να εκτελεστεί, φυλακίστηκε και εξορίστηκε μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας
- Γεώργιος Καλογρίδης, από το Κακοδίκι Σελίνου, έφεδρος αξιωματικός, έπεσε μαχόμενος κατά των Γερμανών Αλεξιπτωτιστών στο Γαλατά στις 20-5-1941.
- Δημήτρης Κοσμαδάκης από τα Σελιά Αποκορώνου. Αγωνίστηκε στον ΕΛΑΣ στο Μωριά.
- Αντώνης Μετζιδάκης από την Κίσσαμο, έφεδρος Λοχίας έπεσε στο Γαλατά στις 20-5-41, πολεμώντας τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές.
- Γιώργος Μανουσέλης από τον Καλλικράτη Σφακίων, έφεδρος αξιωματικός καπετάνιος του ΕΛΑΣ.
- Μανόλης Μάντακας από τους Λάκκους Κυδωνίας. Δολοφονήθηκε από τους Γερμανούς στις 13-8-1944 έξω από το σπίτι του στα Χανιά.
- Γιώργος Μαρκατάτος, από τις Γωνιές Ηρακλείου.
- Μανόλης Μασούρης, από την Κυδωνία Χανίων, δάσκαλος, σκοτώθηκε στις 29-5-1944 από τους Χιτλερικούς.
- Μανόλης Περάκης από το Σέλινο, διοικητής Λόχου στο 14ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ.
- Αντώνης Πολυχρονίδης, Χανιά, καθοδηγητής του ΕΑΜ και ηγέτης του Συνεταιριστικού κινήματος.
- Ζαχαρίας Παπαδάκης από τα Περβόλια Κισσάμου, διοικητής του εφεδρικού ΕΛΑΣ Κισσάμου.
- Βασίλης Περιβολάρης, από το Μουστάκο Σελίνου, οργανωτής της ΕΠΟΝ και αντάρτης του ΕΛΑΣ.
- Γεώργιος Ταλάκης από τη Γαύδο, καπετάνιος του ΕΛΑΣ. Επεσε στον εμφύλιο, δάσκαλος.
- Χαρίλαος Αντωνακάκης από τις Στέρνες Ακρωτηρίου.
- Γιάννης Αλιφέρης από την Παλαιόχωρα Σελίνου.
- Στέλιος Βοζινάκης από το Σκηνέ Κυδωνίας.
- Στρατής Γιανετάκης από τα Περβόλια Κυδωνίας.
- Αλέξανδρος Καλφάκης από τον Παζινό Ακρωτηρίου.
- Μανόλης Κατσιφαράκης, από το Δρακώνι Κισσάμου
- Γιάννης Κοσμαδάκης, από τα Σελιά Αποκορώνου
- Γεώργιος Μανταδάκης από τον Ασφέντου Σφακίων.
- Γιάννης Μπομπολάκης από τα Παλιά Ρούματα.
- Μιχάλης Μελάκης, από τη Ροδοπού Κισσάμου
- Γιάννης Ξενάκης, από την Κυδωνία Χανίων.
- Κώστας Πατεράκης, από το Κατωχώρι Κυδωνίας.
- Μανόλης Παπαδάκης του Νικολάου και
- Μανόλης Παπαδάκης του Αντωνίου από την Κίσσαμο.
- Νίκος Σφηνιάς από το χωριό Ασφέντου των Σφακίων.
- Μανόλης Σπανουδάκης, από την Πλάκα Αποκορώνου.
- Γιώργος Σιγανάκης από τις Κορακιές Ακρωτηρίου.
- Αντρέας Χατζιδάκης από την Πλάκα Αποκορώνου
- Θεοχάρης Πιτσιγαυδάκης από το Δραπανιά Κισσάμου, στέλεχος του ΕΑΜ και αντάρτης του ΕΛΑΣ.
- Κωστής Κοντουλάκης από την Κίσσαμο, οργανωτής και καθοδηγητής του ΕΑΜ Δυτικής Κισσάμου.
- Γεώργιος Γαλανάκης, από το Βατόλακκο Κυδωνίας.
- Αντώνης Κλωνιζάκης (παπαδάσκαλος) από τη Σκλαβοπούλα Σελίνου.
- Μανόλης Κουκουράκης, από το Ελος Κισσάμου.
- Δημήτρης Λιονάκης από τα Παλιά Ρούματα Κισσάμου.
- Αντρέας Πατσός από τα Σφακιά.
- Νίκος Πάτερος από τ’ Ασκύφου Σφακίων.
- Στέλιος Πέρρος ή Περάκης από το Μουζουρά Ακρωτηρίου, εκτελέστηκε από τους Γερμανούς.
- Μανόλης Νικολακάκης από το Δραπανιά Κισσάμου, σκοτώθηκε στη Μάχη της Κρήτης.
- Νίκος Μαλανδράκης από τη Σκάφη Σελίνου, καθηγητής, αγωνιστής στη μάχη της Κρήτης.
- Μιχάλης Χατζιδάκης από το Μελιδόνι Αποκορώνου, αντάρτης του ΕΛΑΣ, οργανωτής του ΕΑΜ στον Αποκόρωνα.
- Γιάννης Ζουριδάκης από την Αγία Τριάδα.
- Γεώργιος Σηφάκης, από τον Αποκόρωνα.
- Παναγιώτης Καλακατεβάκης, καθηγητής
- Απόστολος Σαρρής από τους Λάκκους Κυδωνίας
- Νίκος Πιμπλής από τα Θοδωριανά Κισσάμου.
- Γεώργιος Ραφτάκης από τα Μεσόγεια Κισσάμου.
- Βαγγέλης Νικολούδης από τους Λάκκους Κυδωνίας.
- Μανόλης Μπαμπουνάκης από το Μαλάθυρο Κισσάμου, εκτελέστηκε.
- Γιάννης Μπουλταδάκης, καθηγητής από το Σέλινο.
- Ευτύχης Καντινάκης από το Καμπανού Σελίνου
- Αντρέας Κατάκης από τους Λάκκους Κυδωνίας, καθηγητής
- Κώστας Ζουρίδης, καθηγητής από την Παλαιόχωρα Σελίνου.
- Γιάννης Γρυλλάκης από τον Αλίκαμπο Αποκορώνου
- Γεώργιος Βολάνης από τους Λάκκους Κυδωνίας
- Αρτεμισία Μανουσέλη-Αναστασάκη από τον Καλλικράτη Σφακίων γυναίκα του.
- Μανόλης Αναστασάκης, στέλεχος της ΕΠΟΝ και της Εθνικής Αλληλεγγύης (Ε.Α)
- Βασιλική Δασκαλάκη από την Καϊνα Αποκορώνου, δασκάλα.
- Μαρία Στρατάκη
- Αικατερίνη Μαλαζιανάκη
- Ανθούλα Τσαγράκη, στελέχη και οι τρεις του ΕΑΜ και της Ε.Α στο νομό Χανίων
- Μανόλης Σγουρομάλλης, Χανιά, δάσκαλος
- Ιωαν. Παπανικολάου, καθηγητής, Ηράκλειο
- Σπυριδάκη Ευρυδίκη ή Τρουλλινού, δασκάλα, Ηράκλειο
- Αθηνά Βετουλάκη ή Ζωάκη , δασκάλα Ηράκλειο
- Γεώργιος Χαροκόπος, δάσκαλος, Ρέθυμνο
- Κώστας Λουμπούνης, δάσκαλος από τη Νεάπολη Λασιθίου
- Κώστας Νικολιδάκης-Βώροι Ηρακλείου
- Νίκος Σπυριδάκης, δάσκαλος από το Αβδού Ηρακλείου
- Χαλκιαδάκης Δημήτρης, καθηγητής Ρέθυμνο
- Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, από τη Φουρνή Λασιθίου. Ποιήτρια, πεζογράφος, δοκιμιογράφος. Ποιήτρια της Εθνικής Αντίστασης, ΕΠΟΝίτισσα στην περίοδο της κατοχής έγραψε τον ύμνο του ΕΛΑΣ, το “Κάστρο του Υμηττού”, “Ανταρτοπούλες”, τα “Νιάτα” (Ύμνος της ΕΠΟΝ). Έκανε μεταφράσεις από ξένα λογοτεχνικά βιβλία. Τελευταία στήθηκε προτομή στο χωριό της στη Φουρνή.
- Έλλη Αλεξίου, γεννήθηκε στο Ηράκλειο, στον Αραστά, στη σημερινή οδό Αργυράκη. Γνωστή αγωνίστρια Πανελλαδικά, συγγραφέας και παιδαγωγός.
- Ηλιάκης Κώστας, καθηγητής από τα Χανιά, στέλεχος του ΕΑΜ.
- Κοντουδάκης Γιάννης, καθηγητής φιλόλογος από τα Χανιά.
- Λυριτζάκη Ελένη, δασκάλα από την Επάνω Βιάννο
- Λουλάκης Γεώργιος, γυμνασίαρχος από το Κεφαλοβρύσι
- Λαζαρίδης Στέφανος, επιθεωρητής Δημοτικής εκπαίδευσης, Λασίθι
- Σοφία Κοκολάκη-Αντωνίου, φοιτήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής.
- Σακαβέλης Κώστας, δάσκαλος από το Ν. Ηρακλείου
- Δαϊλάκης Ιωάννης από το Καστέλλι Πεδιάδος
- Ιωαν. Γ. Σεμερτζάκης, φοιτητής Φιλολογίας. Εκτελέστηκε με τους 62 Μάρτυρες 197. Μιχ. Ζ. Σηφάκης, διευθυντής του Λυκείου “ΠΑΛΛΑΔΙΟΝ”. Ανάμεσα στους 62 Μάρτυρες
- Νικόλαος Σηφάκης, δάσκαλος με τους 62 Μάρτυρες
- Ευάγγελος Σηφάκης, δάσκαλος από τους 62 Μάρτυρες
- Ιωάννης Μανουσάκης από Δραπέτι, δάσκαλος, ανάμεσα στους 62 Μάρτυρες
Πηγή: patris.gr
