γράφουν οι Γεωργία Μπόχτη, Γιώργος Ρούστας, Νικολέτα Τζώρτζη
Από τη Θεσσαλία στην Κρήτη και μετά την Πελοπόννησο, σειρά θα πάρει η Δυτική Ελλάδα στον σχεδιασμό του ΥΠΑΑΤ για τη σύσταση και τη λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης Υδάτων ανά περιφέρεια, ενώ όπως προανήγγειλε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρης Αυγενάκης, το νέο αυτό μοντέλο θα επεκταθεί και στις υπόλοιπες περιφέρειες της χώρας.
Παραγωγοί και μέλη των ΤΟΕΒ σε πολλές περιοχές της ελληνικής επικράτειας όχι μόνο εμφανίζονται επιφυλακτικοί ως προς τα σχέδια του υπουργείου, αλλά βλέπουν να έρχεται η πλήρης ιδιωτικοποίηση του νερού άρδευσης και της δημόσιας περιουσίας και διαφωνούν κάθετα με αυτού του είδους τις τακτικές, την ώρα που, όπως καταγγέλλουν, μια σειρά αρδευτικών έργων έχουν παγώσει χρόνια τώρα από την ίδια την πολιτεία.
Οριακά στη Δυτική Ελλάδα
Οριακή είναι, για παράδειγμα, η κατάσταση στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας αναφορικά με την επάρκεια νερού κατά τη φετινή αρδευτική περίοδο, με τον Αύγουστο να αποτελεί μεγάλο ερωτηματικό για το αν και κατά πόσο τελικά τα όποια αποθέματα θα καλύψουν τις ανάγκες των αγροτών και των καλλιεργειών τους.
Ήδη, στον Nομό Ηλείας, από το ξεκίνημα της περιόδου, η στάθμη του νερού στο φράγμα Πηνειού βρίσκεται σε σημαντικά χαμηλό επίπεδο, αναγκάζοντας τον Γενικό Οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ) Πηνειού – Αλφειού, κατόπιν συνεννόησης με τους ΤΟΕΒ, να λάβει μέτρα εξοικονόμησης νερού, με τη λειτουργία των αντλιοστασίων να γίνεται κατόπιν συνεννόησης.
Ωστόσο, όπως δηλώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του ΓΟΕΒ Πηνειού-Αλφειού, Παναγιώτης Παρασκευόπουλος, η προγραμματισμένη άρδευση δεν αποτελεί λύση στο πρόβλημα της λειψυδρίας και πως βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή και διαρκή συνεννόηση με τους ΤΟΕΒ, προκειμένου να προλάβουν δυσάρεστες καταστάσεις.
«Πήραμε την πρωτοβουλία να ζητήσουμε από την περιφέρεια όλα τα στατιστικά στοιχεία της τελευταίας δεκαετίας που αφορούν το φράγμα Πηνειού, ώστε να μπορέσουμε να διαχειριστούμε καλύτερα την κατάσταση. Να δούμε τι έκανε ο Οργανισμός στις περιπτώσεις που η στάθμη του νερού είχε βρεθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα και ποια μέτρα είχαν παρθεί τότε. Να πάμε, δηλαδή, σύμφωνα με την εμπειρία των προηγούμενων ετών», αναφέρει ο κ. Παρασκευόπουλος.
Με προγραμματισμένο πότισμα επιχειρεί ο ΓΟΕΒ Αχελώου να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την παρατεταμένη ξηρασία. Όπως σημειώνει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του Οργανισμού, Κώστας Βήτας, η ορθολογική χρήση του νερού αποτελεί τον μοναδικό τρόπο για να βγει εις πέρας η αρδευτική περίοδος. Για πρώτη φορά, μάλιστα, φέτος, θα λειτουργήσουν καρτοβάνες στις παροχές, ώστε να γίνεται οικονομία τόσο στο ρεύμα όσο και στο νερό. «Ευελπιστούμε να μειωθεί το κόστος λειτουργίας των Οργανισμών, να γίνει πιο διάφανος ο τρόπος λειτουργίας των ΤΟΕΒ και να ελέγχουμε πόσο νερό χρειαζόμαστε και πόσο καταναλώνουμε», τονίζει ο κ. Βήτας.
Ορθολογική χρήση
Με ορθολογική χρήση του νερού θα αντιμετωπίσει τα μειωμένα αποθέματα νερού και ο ΤΟΕΒ Τυμπακίου – Α’ Ζώνη Μεσσαράς στην Κρήτη, καθώς όπως εξηγεί στην «ΥΧ» ο πρόεδρός του, Βαγγέλης Τσιμπραγάκης, είναι και ο μόνος τρόπος για να μη μείνει κανένας καλλιεργητής χωρίς νερό άρδευσης.
«Προσπαθούμε με κάθε τρόπο να μη μείνει καμία καλλιέργεια απότιστη. Πρέπει όλοι οι παραγωγοί να έχουν πρόσβαση», σημειώνει. Όπως αναφέρει, είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονιά για την περιοχή εξαιτίας της λειψυδρίας, σε συνδυασμό με τα ελάχιστα αποθέματα στο φράγμα Φανερωμένης. Την ίδια ώρα, εξηγεί, σημαντικά έργα, όπως το φράγμα Πλατύ, δεν έχουν καν ξεκινήσει. «Πρόκειται για έργο που σχεδιάζεται από τη δεκαετία του ’50», σημειώνει χαρακτηριστικά. «Εάν είχε κατασκευαστεί, θα κάλυπτε και τη δική μας περιοχή», τονίζει.
Το έργο που προαναγγέλθηκε εκ νέου αφορά την κατασκευή του φράγματος Πλατύ στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνου, την κατασκευή αγωγού μεταφοράς νερού στην πεδιάδα της Μεσσαράς, όπου θα αρδεύονται 45.000 στρέμματα, καθώς και την κατασκευή αρδευτικού δικτύου σε περιοχές του Ρεθύμνου.
Μέχρι όμως να υλοποιηθεί, οι παραγωγοί συνεχίζουν να αγωνίζονται με τις δικές τους δυνάμεις, ειδικά φέτος που η Κρήτη πλήττεται από σοβαρή ανομβρία. Το θέμα έχει απασχολήσει τόσο την Αποκεντρωμένη Διοίκηση όσο και την περιφέρεια, που με ενημερωτικές συναντήσεις σε συνεργασία και με τον ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και ΤΟΕΒ και δήμους του νησιού, στόχο έχουν τη σωστή προετοιμασία και την πλήρη ετοιμότητα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας στον αγροτικό τομέα.
Η Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης κάνει λόγο για «κλιμακούμενη ανομβρία των τελευταίων υδρολογικών ετών» και, όπως αναφέρει, οι συναντήσεις πραγματοποιούνται προκειμένου να ληφθούν «τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση των φαινομένων λειψυδρίας κατά τη διάρκεια της επερχόμενης κρίσιμης θερινής περιόδου, όσον αφορά την ικανοποίηση των αναγκών άρδευσης».
Αισιοδοξία στη Θεσσαλία
Αντίθετα, οι αρδευτές του θεσσαλικού κάμπου ακούν με ικανοποίηση τις προβλέψεις των διοικούντων των ΤΟΕΒ ότι παρά τα προβλήματα του κατεστραμμένου από τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου δικτύου, αυτά σταδιακά επιλύονται και στην κορύφωση του ποτίσματος θα υπάρχει διαθέσιμο νερό.
Ειδικότερα, σε καλύτερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι βρίσκεται η στάθμη της λίμνης Πλαστήρα ενόψει της αρδευτικής περιόδου, αφού ο καιρός βοηθά μέχρι τώρα και δεν χρειάστηκε αυξημένη εκταμίευση υδάτων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΟΕΒ Ταυρωπού (και του Φορέα διαχείρισης των υδάτων της λίμνης), Θανάση Μαρκινό, «το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι η στάθμη (από το επίπεδο της θάλασσας) της λίμνης βρισκόταν στα 788,93 μέτρα, ενώ την ίδια ημέρα φέτος είναι στα 791,03, δηλαδή 2,1 μέτρα υψηλότερη. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν στον ταμιευτήρα 42.000.000 κυβικά περισσότερα από το 2023 την ίδια ημερομηνία».
Ωστόσο, ο κ. Μαρκινός δηλώνει ότι δεν πρέπει να υπάρξει εφησυχασμός, αλλά θα ακολουθηθεί μια «σφιχτή» πολιτική, η οποία εφαρμόστηκε και πέρυσι και έφερε αποτελέσματα. «Η λίμνη είναι ένας πολύτιμος φυσικός πόρος που πρέπει να προφυλαχθεί και να διατηρηθεί στην καλύτερη δυνατή κατάσταση», δηλώνει.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει στην «ΥΧ» ο κ. Μαρκινός, «ο ΤΟΕΒ Ταυρωπού καλείται να αρδεύσει 120.000 στρέμματα, ενώ με ενδιαφέρον αναμένουμε την ενίσχυση του ΥΠΑΑΤ, ύψους 2,2 εκατ., από τα συνολικά 10 εκατ. ευρώ που θα διατεθούν στους ΤΟΕΒ για την αποκατάσταση των ζημιών. Πρωταρχικό μέλημά μας είναι να δώσουμε έμφαση στην προσβασιμότητα σε χωράφια και γεωτρήσεις. Πιστεύω ότι θα προλάβουμε».
Ελεγχόμενη κρίνεται η κατάσταση στο δίκτυο του ΤΟΕΒ Πηνειού, με τον πρόεδρο, Δημήτρη Τσιουρή, να δηλώνει ότι εφόσον αποκαθίστανται συνεχώς οι ζημιές στο κατεστραμμένο δίκτυο και σημειώνονται έστω και κατά περιόδους βροχές, οι οποίες ανακουφίζουν τους αρδευτές και τον Οργανισμό από τη λειτουργία ταμιευτήρων και γεωτρήσεων, τότε η φετινή αρδευτική περίοδος αναμένεται να κυλήσει ομαλά.
Αυτό που τους εμφανίζει συγκρατημένα και όχι απόλυτα αισιόδοξους είναι οι προβλέψεις των μετεωρολόγων, οι οποίοι μιλούν για ένα θερμό καλοκαίρι που θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθούν τα ποτίσματα στη βαμβακοκαλλιέργεια κατά τον μήνα Ιούλιο. Να σημειωθεί ότι φέτος ο ΤΟΕΒ Πηνειού καλείται να εξασφαλίσει νερό για 70.000 στρέμματα, καθώς τα υπόλοιπα 60.000 στρ. του δικτύου δεν θα καλλιεργηθούν, αφού παραμένουν κάτω από το νερό.
Στα χαρακώματα για τον ΟΔΥΘ
Πολεμικό σκηνικό επικρατεί στον θεσσαλικό κάμπο αναφορικά με τη δημιουργία του Οργανισμού Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ) και ιδιαίτερα για τη συγκρότηση του 15μελούς ΔΣ από το οποίο θα απουσιάζουν οι εκπρόσωποι των ΤΟΕΒ, οι οποίοι γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα τις ιδιαιτερότητες και τις δυνατότητες του αρδευτικού δικτύου. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν οι Θεσσαλοί αγρότες, «δεν είναι δυνατόν διορισμένοι από την Αθήνα να αποφασίζουν για το πότισμα και γενικότερα τη διαχείριση του νερού και να απουσιάζουν από το κρίσιμο αυτό όργανο άνθρωποι που είχαν χρόνια τώρα τη διαχείριση».
Ταυτόχρονα, επικρατεί αγανάκτηση για την επικοινωνιακή πολιτική που ακολουθείται και που έχει ως στόχο να φωτογραφίζει ως υπαίτιους για τη σημερινή έλλειψη νερού τους χρήστες και όχι την πολιτεία, η οποία είχε την ευθύνη όλα αυτά τα χρόνια ολοκλήρωσης των βασικών έργων υποδομής.
Όπως αναφέρει στην «ΥΧ» ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Πηνειού, κ. Τσιουρής, «τα πρώτα ένα με δύο χρόνια ο ΟΔΥΘ θα συνυπάρξει αναγκαστικά με τους ΤΟΕΒ. Σταδιακά, στόχος τους είναι ο ΟΔΥΘ να έχει την πλήρη ευθύνη διαχείρισης των νερών. Εμείς, ως ΤΟΕΒ, θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε, αλλά με περιορισμένο ρόλο και ευθύνη. Ο διευθυντής του ΤΟΕΒ θα ‘‘απολογείται’’ πλέον στο ΔΣ του ΟΔΥΘ και όχι στη διοίκηση του ΤΟΕΒ. Παρά την πικρία μας, εμείς θα βοηθήσουμε, εάν μας ζητηθεί. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε πρωτίστως τους αρδευτές. Σε οτιδήποτε άδικο και επικίνδυνο πάει να γίνει, σαφώς θα είμαστε απέναντι στον Οργανισμό».
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ Ταυρωπού, κ. Μαρκινός, δηλώνει πως «πρόθεσή μας είναι να μεταφέρουμε την εμπειρία και τη γνώση που αποκτήσαμε μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης με τη διαχείριση του νερού στον ΟΔΥΘ. Να λειτουργήσουμε υποστηρικτικά. Ίσως χρειαστούν περισσότερα χρόνια συνύπαρξης, καθώς η αποκατάσταση των ζημιών στο δίκτυό μας από τις πλημμύρες θα πάρει χρόνο».
Στα χέρια ιδιωτών η δημόσια περιουσία;
Μετά τη Θεσσαλία, όπου όπως λένε πολλοί παραγωγοί θα γίνει το «πείραμα», σειρά παίρνει η Κρήτη. Στο νησί, οι περισσότεροι δεν έχουν δει με καθόλου καλό μάτι τον σχεδιασμό του υπουργείου. «Από την αρχή που ακούσαμε αυτά τα σχέδια ανησυχήσαμε και υπάρχει αγωνία για το τι θα συμβεί», σημειώνει ο κ. Τσιμπραγάκης, ο οποίος προσπαθεί να καταλάβει πώς σε μία Ανώνυμη Εταιρεία θα διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον.
«Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούμε να εξηγήσουμε στο υπουργείο τι χρειάζεται και τι πρέπει να γίνει. Δυστυχώς, ποτέ δεν εισακουστήκαμε. Επιπλέον, έχουν να γίνουν έργα πάνω από 20 χρόνια και σήμερα μάς λένε ότι θα εφαρμόσουν την πρόταση των Ολλανδών. Θα σας πω το εξής: Σε όλες τις δυτικές ευρωπαϊκές χώρες, όπως και στην Ολλανδία δηλαδή, οι υποδομές είναι κρατικές. Μόνο στις υποσαχάριες τις ιδιωτικοποιούν».
Πριν από περίπου έναν μήνα, οι πρόεδροι 21 ΤΟΕΒ της Κρήτης με επιστολή τους προς τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Περιβάλλοντος και Αγροτικής Ανάπτυξης επεσήμαναν πως ο νέος Φορέας, η Ανώνυμη Εταιρεία, που θα αναλάβει την άρδευση θα έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, πράγμα αντίθετο με τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα των ΤΟΕΒ. «Χρόνια τώρα, όλοι οι ΟΕΒ ζητάμε έργα ταμίευσης και εμπλουτισμού, ζητάμε έλεγχο, αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Η πολιτεία είναι η υπαίτια που αγνοεί τους πολίτες της και τις ανάγκες τους και όχι οι αρδευτές», σημειώνουν στην επιστολή τους.
Και προσθέτουν: «Θα αντισταθούμε στη διάλυση και την παράδοση του αρδευτικού έργου και των υποδομών μας (αντλιοστάσια, γεωτρήσεις, δίκτυα) αξίας εκατομμυρίων». Όπως τονίζουν: «Είναι άμεση ανάγκη η επανασύσταση και η στελέχωση των αρμόδιων Υπηρεσιών Εγγείων Βελτιώσεων (ΥΕΒ) και ο εκσυγχρονισμός της επιτυχημένης ευρωπαϊκής νομοθεσίας, ώστε να μην επιτραπεί στα ιδιωτικά συμφέροντα να επιτεθούν για άλλη μια φορά στον πρωτογενή τομέα. Μια δεύτερη πρόταση είναι να μετατραπούν οι υπάρχοντες ΟΕΒ σε αρδευτικούς συνεταιρισμούς με δικαίωμα συμμετοχής σε επενδυτικά προγράμματα και το κράτος να τους επιτρέψει να συνεχίσουν να επιτελούν το έργο τους». Σύμφωνα με τον κ. Τσιμπραγάκη, ουδέποτε κανείς απάντησε μέχρι σήμερα στην επιστολή τους.
«Όχι» σε Ανώνυμη Εταιρεία
Τρίτος σταθμός για τη λειτουργία του ΟΔΥ, σύμφωνα με το ΥΠΑΑΤ, είναι η Πελοπόννησος, και αμέσως μετά η Δυτική Ελλάδα. Εκεί, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «ΥΧ», ο σχεδιασμός, όπως λένε, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο, θα πρέπει διασφαλιστεί ο χαρακτήρας του νερού ως κοινωνικό αγαθό, χωρίς να μετατραπεί σε ΑΕ κερδοσκοπικού σκοπού.
«Πρέπει να δούμε πώς θα στελεχωθεί ο φορέας, αν θα υπάρχουν ασφαλιστικές δικλίδες για τη λειτουργία του με επαρκές και έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό, διαφυλάσσοντας τον δημόσιο χαρακτήρα του. Είναι μονόδρομος αυτός ο φορέας, γιατί το μπάχαλο που επικρατεί σήμερα πρέπει επιτέλους να σταματήσει. Όμως, πρέπει να υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας για την τιμή του νερού και του έργου που ανήκει στους αγρότες», τονίζει ο πρόεδρος του ΓΟΕΒ Πηνειού – Αλφειού.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΓΟΕΒ Αχελώου σημειώνει πως χρειάζεται κάτι δραστικό και αποτελεσματικό για τη διαχείριση του νερού και ο φορέας μπορεί να λειτουργήσει ως προς αυτό. Ωστόσο, θα πρέπει να λυθούν πρώτα άλλα ζητήματα, όπως η υποστελέχωση των ΤΟΕΒ και η έλλειψη μηχανογράφησης. «Πρέπει να υπάρξει εκσυγχρονισμός. Να γίνουν οι ΤΟΕΒ πιο σύγχρονοι, με νέο θεσμικό πλαίσιο. Οι πληρωμές να πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά, για να γίνεται καλύτερη διαχείριση όλων των ζητημάτων που σχετίζονται με το νερό, το οποίο με κάθε τρόπο πρέπει να διαφυλάξουμε», υπογράμμισε ο κ. Βήτας.
Με προγραμματισμένο πότισμα επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν προκύψει από την παρατεταμένη ξηρασία.
Πηγή: ypaithros.gr
