Το απόγευμα της Τετάρτης 20 Μαρτίου θα υπάρξει εαρινή ισημερία και θα αρχίσει έτσι και επίσημα η Άνοιξη του 2024 στην Ελλάδα και γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο, στο οποίο ανήκει και η χώρα μας. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα ξεκινήσει το φθινόπωρο.
Την Τρίτη, ο Ήλιος θα λάμπει κάθετα πάνω από τον Ισημερινό της Γης και η διάρκεια της μέρας και της νύχτας θα είναι περίπου ίδια. Μετά τις 20 Μαρτίου, η μέρα θα μεγαλώνει συνεχώς σε βάρος της νύχτας έως το θερινό ηλιοστάσιο, ενώ το αντίστροφο θα συμβαίνει στο νότιο ημισφαίριο.
Οι ισημερίες -η εαρινή και η φθινοπωρινή- καθορίζουν την έναρξη της άνοιξης και του φθινοπώρου, ενώ τα ηλιοστάσια -το θερινό και το χειμερινό- προσδιορίζουν την έναρξη του καλοκαιριού και του χειμώνα αντίστοιχα. Η άνοιξη δεν έχει σταθερή ημερομηνία έναρξης και η πρώτη μέρα της ποικίλει ανάμεσα στις 19 (πιο σπάνια), στις 20 (συνήθως) και στις 21 Μαρτίου, ανάλογα με το έτος.
Για μια ακόμη χρονιά φέτος θα συνεχιστεί η ανεπαίσθητη συρρίκνωση της διάρκειας της ‘Ανοιξης, η οποία θα είναι πιο σύντομη κατά σχεδόν ένα λεπτό της ώρας σε σχέση με πέρυσι. Εδώ και χιλιάδες χρόνια, η ‘Ανοιξη μικραίνει στο βόρειο ημισφαίριο και ό,τι χάνει, το κερδίζει σε διάρκεια το καλοκαίρι.
Η διάρκεια της άνοιξης μειώνεται περίπου ένα λεπτό της ώρας κάθε χρόνο, ενώ ο χειμώνας μειώνεται σχεδόν κατά μισό λεπτό ετησίως. Αντίστροφα, η διάρκεια του καλοκαιριού μεγαλώνει με ετήσιο ρυθμό ενός λεπτού (που χάνει η άνοιξη), ενώ του φθινοπώρου αυξάνει κατά μισό λεπτό (που χάνει ο χειμώνας). Έτσι, όσο περνάνε τα χρόνια, το καλοκαίρι μεγαλώνει σε βάρος της άνοιξης και το φθινόπωρο σε βάρος του χειμώνα.
Στη φύση έρχεται όλο και νωρίτερα
Από την άλλη, ενώ από αστρονομική άποψη η άνοιξη αρχίζει με την εαρινή ισημερία, στην πραγματικότητα -όπως έχουν διαπιστώσει οι επιστήμονες που μελετούν το περιβάλλον- εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής η φύση εισέρχεται όλο και πιο πρόωρα στον ανοιξιάτικο κύκλο της (μεταναστεύσεις πουλιών, άνθη στα φυτά, νέα φύλλα στα δέντρα κ.α.).
Μια πρόσφατη αμερικανική επιστημονική μελέτη, η πιο ολοκληρωμένη του είδους της, συμπέρανε ότι η εποχή της άνοιξης έρχεται όλο και πιο νωρίς στον πλανήτη μας και πουθενά δεν είναι αυτό τόσο αισθητό, όσο στο Βόρειο Πόλο και γενικότερα στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Έρικ Ποστ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Ντέιβις, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Scientific Reports”, υπολόγισαν ότι για κάθε δέκα μοίρες γεωγραφικού πλάτους βορειότερα του Ισημερινού, η άνοιξη φθάνει περίπου τέσσερις μέρες νωρίτερα από ό,τι έφθανε πριν από μία δεκαετία, κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Στις αρκτικές περιοχές η άνοιξη έρχεται έως και 16 μέρες νωρίτερα από ό,τι πριν δέκα χρόνια. Οι επιστήμονες βάσισαν τα συμπεράσματά τους σε μια σειρά από φαινόμενα, όπως οι μεταναστεύσεις των πουλιών, η άνθιση των φυτών, η εμφάνιση των φύλλων των δέντρων κ.α.
Η μελέτη αξιολόγησε 743 προηγούμενες εκτιμήσεις για τον ερχομό της άνοιξης, που κάλυπταν μια περίοδο 86 ετών στο βόρειο ημισφαίριο. Διαπιστώθηκε σαφής συσχέτιση ανάμεσα στην πιο πρόωρη άφιξη της άνοιξης, όσο κανείς «ανεβαίνει» γεωγραφικό πλάτος. Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι με ποιό τρόπο η πρόωρη άνοιξη επηρεάζει τα φυτά και τα ζώα του πλανήτη.
