Ο ποταμός Αναποδάρης βρίσκεται στις νοτιοκεντρικές περιοχές του Νομού Ηρακλείου και συγκεκριμένα στην Ανατολική Μεσαρά και εκβάλει ανάμεσα στους οικισμούς του Τσούτσουρα και του Κερατόκαμπου. Πιο συγκεκριμένα συγκεντρώνει όλα τα νερά του κεντροανατολικού Νομού Ηρακλείου και μεγάλο μέρος των νερών της νότιας Δίκτης, ενώ τροφοδοτείται από διάφορους παραπόταμους, όπως ο Μπαρίτης, ο Λιβαδίτης κι ο Κολοκυθάς. Η ροή του ποταμού τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί πολύ, καθώς έχουν κατασκευαστεί αρκετά μικρά φράγματα και λιμνοδεξαμενές, τόσο κατά μήκος του κεντρικού ρέματος, όσο και κατά μήκος των παραπόταμων του.
Ο Αναποδάρης είναι το μεγαλύτερο σε μήκος ποτάμι της Κρήτης, ενώ κάθε χρόνο κατεβάζει περίπου 40 εκατομμύρια κυβικά νερού στην θάλασσα, ανάλογα με τις βροχοπτώσεις. Το όνομα του οφείλεται στο γεγονός ότι στην έξοδο του τις μέρες του χειμώνα που τρέχει πολύ νερό (επειδή συνήθως τους χειμερινούς μήνες στην περιοχή επικρατούν νότιοι άνεμοι), οι άνεμοι τραβούν προς τα μέσα το νερό του έτσι που αν κάποιος δει το ποτάμι να νομίσει ότι έχει ανάποδη ροή.
Κοντά στο χωριό Δεμάτι υπάρχει η υπέροχη καμαρωτή γέφυρα του Δεματίου. Το φαράγγι του Αναποδάρη που σχηματίζει ο ποταμός στο τελευταίο τμήμα πριν την έξοδο στη θάλασσα έχει σπάνια άγρια ομορφιά και είναι απροσπέλαστο μέσα από την κοίτη χωρίς τεχνικά μέσα, ενώ η διάβρωση του σχηματίζει μοναδικά περάσματα με μεγάλους βράχους. Αυτοί οι βράχοι σχηματίζουν μορφές γιγάντιες, ανθρώπων και ζώων, προκαλώντας το δέος του επισκέπτη.
Μετά από μια φιδίσια διαδρομή μέσα από το πανέμορφο φαράγγι του Αναποδάρη, ο ποταμός καταλήγει στην παραλία Δέρματος. Στη Δέρματος σχηματίζει το μεγαλύτερο και πιο σημαντικό δέλτα ποταμιού σε όλη την Κρήτη που καταλαμβάνει αρκετά στρέμματα με λιμνάζοντα νερά και διαφορετικά ρέματα τα οποία περιβάλλονται από υδροχαρή βλάστηση. Το δέλτα του Αναποδάρη φιλοξενεί παρά πολλά είδη πτηνών, αποτελώντας έναν σπουδαίο υδροβιότοπο. Αριστερά και δεξιά της έκτασης των εκβολών οι προσχώσεις του ποταμιού με την πάροδο του χρόνου έχουν δημιουργήσει την πεδιάδα της Δέρματου με την υπέροχη παραλία. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα το μεγαλύτερο πρόβλημα του ποταμού είναι η ρύπανση από τα απόβλητα των ελαιουργείων, που πολλοί εξακολουθούν να ρίχνουν σε αυτόν.
Πηγή: cretanbeaches.com – Φωτογραφίες: Νίκος Σωμαράκης
