Ο Κόφινας (1231 μέτρα) είναι η ψηλότερη κορυφή στα Αστερούσια Όρη, την οροσειρά που διατρέχει ολόκληρο το νότιο τμήμα του Νομού Ηρακλείου παράλληλα με την ακτή, σαν τείχος που προστάτευε άλλοτε τα σωθικά της Κρήτης από το βλέμμα και τις βλέψεις των πειρατών και των άλλων εχθρών της.
Το βουνό Κόφινας πήρε το όνομα του από το σχήμα της κορυφής του που από τα βόρεια μοιάζει με κοφίνι βαλμένο ανάποδα.
Δεν είναι λίγο να στέκεσαι στην επίπεδη κορυφή του Κόφινα και από κάτω σου να απλώνεται η νότια ακτή της Κρήτης με κάθε ακρωτήρι και κάθε βαθύ κόλπο ορατό από τις Τρεις Εκκλησιές προς τα ανατολικά μέχρι το Λέντα, τους Καλούς Λιμένες και το Όρος Κεφάλι στα δυτικά.
Η ομορφιά αυτή δεν άφησε ασυγκίνητους τους αρχαίους κάτοικους της Κρήτης, τους Μινωίτες, που έφτιαξαν εδώ Ιερό Κορυφής. Αναφέρεται μάλιστα ότι τον Ιανουάριο ο ήλιος φαίνεται να ανατέλλει ακριβώς πάνω από την κορυφή του Κόφινα, όταν κάποιος στέκεται στη μεγάλη αυλή του Ανακτόρου της Φαιστού.
Αργότερα η νέα θρησκεία, ο Χριστιανισμός, διαδέχτηκε τις παλιές και στην κορυφή του Κόφινα χτίστηκε το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού, που γιορτάζει στις 14 του Σεπτέμβρη, όπως και το αντίστοιχο στην κορυφή του Ψηλορείτη.
Ο Κόφινας είναι ένα βουνό που αλλάζει εμφάνιση ανάλογα με την πλευρά απ’ όπου θα το κοιτάξεις. Αν την δεις από τα βόρεια η κορυφή του φαίνεται πλατιά και επίπεδη, ενώ αν την δεις από το πλάι μοιάζει περισσότερο με αποστρογγυλεμένη πυραμίδα.
Ετσι και το τοπίο στον Κόφινα αλλάζει δραματικά από τη βόρεια στη νότια πλευρά του. Στις φωτογραφίες κάτω βλέπετε πρώτα τη νότια πλευρά του Κόφινα με τα γκρίζα βράχια και το αραιό πευκοδάσος, ενώ στη δεξιά φωτογραφία βλέπετε το Κόφινα από τα βόρεια, με το τοπίο να θυμίζει αφρικανική έρημο.
Κοιτώντας τις δύο τόσο διαφορετικές όψεις του Κόφινα είναι σαν να πρόκειται για διαφορετικά βουνά. Ωστόσο πρόκειται για το ίδιο βουνό και οι φωτογραφίες πάρθηκαν στις 14 και 15 Αυγούστου, οπότε η διαφορά στο τοπίο δεν είναι θέμα εποχής.
Η ερημοποίηση της βόρειας πλευράς οφείλεται κατά κύριο λόγο στην υπερβόσκηση από τα κατσίκια και τα πρόβατα που διατηρούν εδώ οι κτηνοτρόφοι της περιοχής. Ο αριθμός τους είναι τέτοιος που το βουνό αδυνατεί να τους προσφέρει αρκετή τροφή, με αποτέλεσμα να τρώνε τα φυτά μόλις ξεπροβάλλουν από το έδαφος.
Γιατί δεν υπάρχει υπερβόσκηση στη νότια πλευρά; Ισως γιατί οι πλαγιές είναι τόσο απότομοες, που και τα κατσίκια δυσκολεύονται να τις προσεγγίσουν. Επίσης μπορεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς να είναι διαφορετικό λόγω της παρακείμενης Μονής Κουδουμά.
Τα μήλα του Κόφινα
Την παραμονή οι πιστοί από τα γύρω χωριά ανεβαίνουν στον Κόφινα μαζί με τον ιερέα και επιδίδονται σε ένα αρχαίο λατρευτικό έθιμο δεντρολατρείας, κάτι που στην αρχαιότητα ήταν συνηθισμένο αλλά σήμερα διατηρείται σε ελάχιστα μέρη στην Ελλάδα.
Στην κορυφή φυτρώνουν τρία ιδιαίτερα δέντρα, οι «Μηλίτσες του Κόφινα», που οι καρποί τους μοιάζουν με μικροσκοπικά μήλα στο μέγεθος του ρεβιθιού.
Τα δέντρα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με μηλιές, αλλά στην πραγματικότητα ανήκουν στο είδος «Σορβιά η Ακανθώδης».
Στα Λατινικά το όνομα του δέντρου είναι Sorbus umbellata var. Cretica ή Balkan Whitebeam στα Αγγλικά.
Τα μικροσκοπικά «μήλα του Κόφινα» μαζεύονται από τους πιστούς, μένουν στο νερό όλη νύχτα και την επόμενη μέρα του Σταυρού ευλογούνται από τον ιερέα και μοιράζονται στον κόσμο, που τους τρώει για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.
Δεν γνωρίζω τη ρίζα του έθιμου με τα μήλα του Κόφινα, αλλά σύμφωνα με μια τοπική παράδοση, οι μηλιές φύτρωσαν από το αίμα μιας άτυχης γυναίκας που σκοτώθηκε ανεβαίνοντας στο βουνό για να προσκυνήσει.
Ανάβαση στην κορυφή του Κόφινα
Η ανάβαση στην κορυφή του Κόφινα είναι σύντομη και εύκολη για όσους δεν έχουν πρόβλημα υψοφοβίας. Ουσιαστικά δεν υπάρχει μονοπάτι, αλλά ανεβαίνεις σε μια νοερή σκάλα που σχηματίζουν τα βράχια στη βόρεια πλευρά του. Καλό θα είναι να μην την επιχειρήσετε μόνοι σας αλλά με παρέα, ώστε να βοηθήσει ο ένας τον άλλο αν χρειαστεί.
Η ανάβαση στον Κόφινα ξεκινάει από το εκκλησάκι της Παναγίας Κεράς στη ρίζα της κορυφής. Για να φτάσετε εδώ έχετε δύο επιλογές: είτε από χωματόδρομο από το χωριό Καπετανιανά, είτε από το χωματόδρομο από τις Στέρνες.
Ειδικά από τις Στέρνες ακολουθείτε το δρόμο για Μονή Κουδουμά. Όταν φτάσετε στο ίσιωμα στο πιο ψηλό σημείο του βουνού και δείτε την κορυφή του Κόφινα μπροστά σας, δεν θα κατηφορίσετε προς Κουδουμά, αλλά πρέπει να στρίψετε δεξιά για να φτάσετε μετά από 5 λεπτά στην Παναγία Κερά. Εδώ θα αφήσετε το αυτοκίνητο σας και θα αρχίσετε την ανάβαση, που δεν νομίζω να ξεπερνά τα 200 μέτρα σε υψόμετρο, οπότε δεν θα σας πάρει περισσότερο από 15-20 λεπτά.
Πάντως όταν θα βρεθείτε στην επίπεδη κορυφή του Κόφινα με την πανοραμική θέα, θα αποζημιωθείτε με το παραπάνω για τον κόπο που κάνατε να φτάσετε ως εδώ.
Αν πάντως δεν καταφέρετε να βγείτε στην κορυφή για κάποιο λόγο, μη στενοχωρηθείτε πολύ γιατί από το δρόμο που κατεβαίνει προς τη Μονή Κουδουμά θα απολαύσετε σχεδόν την ίδια θέα.
Πηγή: explorecrete.com
