Ο Φιλανδός παιδαγωγός Pasi Sahlberg προσπαθεί να καταρρίψει τους μύθους σχετικά με τα αποτελεσματικά και μη σχολεία. Μεταφράζουμε τον σχολιασμό ενός τελευταίου άρθρου του από το blog της Diane Ravitch, ιστορικό της Εκπαίδευσης και ερευνήτρια στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Ο Pasi Sahlberg, ο διακεκριμένος Φιλανδός παιδαγωγός ο οποίος είναι επισκέπτης καθηγητής στο Harvard Graduate School of Education τα τελευταία δύο χρόνια έχει γράψει ένα καταπληκτικό άρθρο για τους μύθους και τις πλάνες που κυριαρχούν στην εκπαιδευτική πολιτική σήμερα. Ένας είναι ότι τα σχολεία θα πρέπει να μπορούν να κάνουν περισσότερα με λιγότερα. Αυτός ο μύθος επιτρέπει σε αυτούς που καταρτίζουν εκπαιδευτικές πολιτικές να μειώνουν τον προϋπολογισμό της εκπαίδευσης, να εξαλείφουν ζωτικά προγράμματα και υπηρεσίες, ενώ ταυτόχρονα περιμένουν τα σχολεία να έχουν καλύτερα αποτελέσματα. Αυτό είναι ανοησία. Δεν έχει καμία λογική.
Ο Sahlberg γράφει:
Οι κυβερνώντες στην Αλμπέρτα και στη Φινλανδία είναι κάτω από οικονομικές πιέσεις να μειώσουν την δημόσια επένδυση ως αποτέλεσμα των αποτυχημένων εθνικών πολιτικών και των απρόβλεπτων παγκόσμιων οικονομικών. Όταν οι προϋπολογισμοί των κυβερνήσεων εκτροχιάζονται, ακολουθούν κακά νέα για τα εκπαιδευτικά συστήματα. Η πρόσφατα ηττημένη Φινλανδική κυβέρνηση έκανε τεράστιες μειώσεις στην εκπαιδευτική υποδομή. Ως αποτέλεσμα, μικρά σχολεία έκλεισαν, διδακτικό προσωπικό έχασε τη δουλειά του και τα ηθικό ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς έπεσε. Οι κάτοικοι της Αλμπέρτα τώρα αντιμετωπίζουν τις ίδιες απειλές.
Όταν η κατάσταση γίνεται δύσκολη στις πλούσιες κοινωνίες μας, οι δυνάμεις συχνά επιλέγουν γρήγορες επιδιορθώσεις. Σε αναζήτηση μαγικού ραβδιού αντί για συνεχή συστηματική αναβάθμιση οι πολιτικοί στρέφουν τα μάτια τους στους δασκάλους, πιστεύοντας ότι με το να τους ζητούν να κάνουν περισσότερα με λιγότερα μπορεί να αντισταθμίσουν τις άβολες μειώσεις στους σχολικούς πόρους. Με σούπερ δασκάλους, υποστηρίζουν κάποιοι, η ποιότητα της εκπαίδευσης θα βελτιωθεί ακόμα και με μικρότερους προϋπολογισμούς Ενώ κάποιοι θα προτείνουν ότι η ηγεσία κάνει περισσότερα με λιγότερα, θα αντιπαραθέσω ότι η αληθινή πολιτική ηγεσία έχει να κάνει με το να βρεις τους κατάλληλους πόρους στη θέση τους για να δημιουργήσεις μία σφύζουσα, ζωντανή κοινωνία.
“Η αποτελεσματικότητα του δασκάλου” είναι μία συχνά χρησιμοποιημένη έννοια η οποία αναφέρεται στο κατά πόσο η απόδοση του μαθητή σε σταθμισμένα τεστ καθορίζεται από το δάσκαλο. Διαδραματίζει ένα εμφανή, ορατό ρόλο στις εκπαιδευτικές πολιτικές των κρατών εκεί όπου υπάρχει μία ευρεία γκάμα προσόντων δασκάλων και γι’ αυτό το λόγο άνιση ποιότητα δασκάλων. Το να μετράς την αποτελεσματικότητα των δασκάλων έχει φέρει διαφορετικές μεθόδους αξιολόγησης στις ζωές των εκπαιδευτικών σε πολλές χώρες. Τα πιο αμφιλεγόμενα απ’ αυτά περιλαμβάνουν αυτά που είναι γνωστά ως value-added models τα οποία χρησιμοποιούν δεδομένα από τα σταθμισμένα τεστ των μαθητών ως μέρος της γενικής μέτρησης του αποτελέσματος που ένας δάσκαλος έχει στην πρόοδο του μαθητή.
(Σ.τ.Μ.: Τα Value-added models, ή VAMs, προσπαθούν να μετρήσουν την επίδραση του εκπαιδευτικού στην ακαδημαϊκή απόδοση των μαθητών πέρα από άλλους παράγοντες όπως η προσωπική ικανότητα, το οικογενειακό περιβάλλον, οι προηγούμενη σχολική ζωή και η επιρροή των συμμαθητών)
Η Αλμπέρτα και η Φινλανδία είναι σημαντικά σε καλύτερη θέση από πολλές άλλες χώρες όταν αναφερόμαστε σε ποιότητα εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικές πολιτικές. Στις Η.Π.Α., για παράδειγμα, υπάρχουν σχεδόν 2.000 διαφορετικά προγράμματα για την προετοιμασία του εκπαιδευτικού. Το εύρος στην ποιότητα είναι μεγάλο. Στον Καναδά και τη Φινλανδία, μόνο αυστηρά πιστοποιημένα ακαδημαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα είναι διαθέσιμα για εκείνους που επιθυμούν να γίνουν δάσκαλοι. Ομοίως, ούτε ο Καναδάς ούτε η Φινλανδία έχουν fast-track επιλογές για την εκπαίδευση (αν και το Teach for Canada μπαίνει στο παιχνίδι στην Αλμπέρτα με 40 νέες προσλήψεις το 2015/2016). Η ποιότητα των εκπαιδευτικών σε επιτυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα είναι ένα αποτέλεσμα προσεκτικού ποιοτικού ελέγχου στο στάδιο της εισόδου στην εκπαίδευση των δασκάλων παρά μία μέτρηση της αποτελεσματικότητας των υπηρετούντων δασκάλων.
Συνεχίζει στο να καταρρίψει μύθους της εποχής μας, όπως ο μύθος ότι το επάγγελμα του δασκάλου γίνεται καλύτερο με το να προσλάβεις και να δεχθείς μόνο “τους καλύτερους και τους εξυπνότερους”.
Άλλος ένας μύθος είναι ότι οι σούπερ δάσκαλοι μπορούν να υπερπηδήσουν όλα τα εμπόδια. Μας υπενθυμίζει ότι η διδασκαλία είναι ένα ομαδικό άθλημα, μία συνεργατική δραστηριότητα. Γράφει:
Ο ρόλος ενός ανεξάρτητου δασκάλου σε ένα σχολείο είναι σαν ενός παίκτη σε μία ποδοσφαιρική ομάδα ή ενός μουσικού σε ορχήστρα: Όλοι οι δάσκαλοι είναι καίριοι, αλλά η κουλτούρα του σχολείου είναι ακόμα πιο σημαντική για την ποιότητα του σχολείου. Τα ομαδικά αθλήματα και τέχνες του θεάματος παρέχουν πλείστα παραδείγματα ομάδων που έχουν αποδώσει πέρα των προσδοκιών εξαιτίας της ηγεσίας, της δέσμευσης και του πνεύματος.
Πάρτε π.χ. την ομάδα χόκευ των Η.Π.Α. στους χειμερινούς ολυμπιακούς αγώνες του 1980, όταν μία ομάδα κολλεγιόπαιδων νίκησε τόσο τους Σοβιετικούς όσο και τους Φινλανδούς στον τελικό γύρο και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο. Η ποιότητα της ομάδας των Η.Π.Α. σίγουρα exceeded την ποιότητα των παικτών της. (Σ.τ.Μ.: Όσο αφορά την ελληνική πραγματικότητα σκεφτείτε την κατάκτηση του EURO 2004 από την ελληνική ποδοσφαιρική ομάδα!)
Το τρίτο, και σχετικό, ψέμα είναι ότι οι δάσκαλοι είναι οι μόνοι καθοριστικοί παράγοντες της απόδοσης του μαθητή. Αποδεικνύει ότι αυτό είναι λάθος. Άλλοι παράγοντες πέρα από τον έλεγχο του δασκάλου είναι ακόμα περισσότερο σημαντικοί.
Ο Sahlberg υπενθυμίζει στους αναγνώστες ότι η αναζήτηση για “σούπερ δασκάλους” είναι ένα αδιέξοδο. Τα σχολεία πρέπει να έχουν πολλές επιλογές και να βασίζουν τη δουλειά τους σε αξιόπιστη έρευνα, όχι σε διαισθήσεις πολιτικών, οικονομολόγων ή ιδεολόγων.
Πηγή: giaenadiaforetikosxoleio.wordpress.com
