Έχετε σκεφτεί πόσο διορατικές και «μπροστά» ήταν οι γιαγιάδες μας; Τα παλιά τα χρόνια, πριν τη βιομηχανική επανάσταση, κάθε σπίτι αποτελούσε μια μικρή οικοτεχνία. Όχι από τις σύγχρονες, τις επίσημες, αλλά από αυτές που βοήθησαν τα πρώτα βήματα της μεταποίησης και έβαλαν τα θεμέλια στα πρώτα στάδια της βιομηχανίας τροφίμων. Ο σκοπός ήταν να υπάρχει στο σπίτι τροφή για όλο το χρόνο. Άλλωστε δεν υπήρχαν οι μεγάλες αγορές για να προμηθευτούν στην περίπτωση που ξεμείνουν. Πέρα από το ψωμί, τα τυροκομικά και τις χυλοπίτες, η συντήρηση των φρούτων για ένα τουλάχιστον χρόνο ή μέχρι την επόμενη καρποφορία, καθώς και η διαδικασία της μεταποίησής τους, ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο στις μαγειρικές διαδικασίες του σπιτιού.
Σε αντίθεση με τις άλλες οικοτεχνικές μεταποιήσεις, τα γλυκά του κουταλιού δεν είχαν ως στόχο μόνο τη συντήρηση και αποθήκευση για να τρέφεται η οικογένεια. Τα γλυκά του κουταλιού προσφέρονταν ως κέρασμα στους μουσαφίρηδες του σπιτιού, γι’ αυτό και δεν τα έκρυβαν στα κατώγια, στα κελάρια ή στα ντουλάπια της κουζίνας. Αντίθετα, τοποθετούνταν σε εμφανές σημείο της τραπεζαρίας και όπως όλα τα άλλα «εμφανή» αντικείμενα του σπιτιού, έτσι και τα γυάλινα βάζα ήταν επιμελώς σκεπασμένα με διακοσμητικά σεμεδάκια που είχαν κεντηθεί με βελονάκι στο χέρι.
Το συκαλάκι και το καρυδάκι συνόδευαν τον απογευματινό ελληνικό καφέ, το γιαούρτι ταίριαζε με το κυδώνι, το βύσσινο εκτός από γλυκό έβγαζε και βυσσινάδα, το ρολό περγαμόντο έδειχνε φινέτσα. Στις απογευματινές βεγγέρες, στα προξενιά, σε γάμους και βαφτίσια, τα γλυκά του κουταλιού έδειχναν τη μαεστρία, το μεράκι και την αρχοντιά της νοικοκυράς. Η άρτια τεχνική αποτυπωνόταν στο χρώμα και στην ακεραιότητα του φρούτου, την τραγανότητα και τη διαύγεια του σιροπιού που έπρεπε να αφήνει συμπαγείς σταγόνες στο πιατάκι.
Η Εύη Βουτσινά, η Ευδοκία Πατσιλινάκου, η Βέφα Αλεξιάδου και η Νικολέτα Φωσκόλου, με τις καταγραφές τους, έχουν διασώσει ένα σημαντικό μέρος αυτής της γαστρονομικής κληρονομιάς. Η μεταποίηση των φρούτων διαιωνίζεται κυρίως μέσα από τα σπίτια, καθώς περνάει από γιαγιά σε μητέρα και όχι από ζαχαροπλάστη σε ζαχαροπλάστη. Πρόκειται για μια ζαχαροπλαστική τεχνική που διδάσκεται περισσότερο στις οικιακές και λιγότερο στις επαγγελματικές κουζίνες.
