Του Δρ Ζαχαρία Καψαλάκη
ΛΑΓΟΛΙΟ (το)
Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Φαιστού. Βρίσκεται σε υψόμετρο 180μ. στους πρόποδες του Ψηλορείτη.
Δεν αναφέρεται στις βενετσιάνικες απογραφές. Για πρώτη φορά συναντούμε τον οικισμό στην τούρκικη απογραφή του 1671 ως Laguilyo με 6 χαράτσα ( 5 πλουσίων, 0 μεσαίας τάξεως και 1 πτωχών οικογενειών).
Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 (Pashley) αναφέρεται ως Lagolio με 6 οικογένειες (2 χριστιανικές και 4 μουσουλμανικές).
Στην έκθεση ωμοτήτων του 1866 (Κ.Τσατσαρωνάκη) αναφέρει για το Λαγολιό: «Δεκαπέντε οικίας έκαυσαν, την δε εκκλησίαν Άγιος Ιωάννης επυρπόλησαν».
Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας Ι. Μητσοτάκης, το χωριό κατοικείται από 50 κατοίκους (40 Χριστιανούς και 10 Μουσουλμάνους κατοίκους (10 οικογένειες) (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008)
Στην απογραφή Σταυράκη (1881) το χωριό ανήκει στο Δήμο Κισσών. Έχει 75 χριστιανούς κατοίκους (45 άρρενες και 30 θήλεις). Οι Χριστιανινοί κάτοικοι είναι 54 (32 άνδρες – 22 γυναίκες) και οι Μουσουλμάνοι 21 (13 άνδρες – 8 γυναίκες) Οι οικογένειες του χωριού ανέρχονται σε 19 (13 χριστιανικές και 6 μουσουλμανικές).
Το 1894 ο Κρότος κατοικείται από 15 Ελληνικές και 6 Τούρκικες οικογένειες (Νικόστρατου Θ. Καλομενόπουλου, Κρητικά, Εν Αθήναις 1894 και ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008).
Το 1900 στην πρώτη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, το Λαγολιό ανήκει στο Δήμο Βόρρων και έχει 103 Ελληνες κατοίκους (51 άρρενες και 52 θήλεις) και 2 άρρενες Τούρκους.
Το Λαγολιό παρουσιάζει φθίνουσα πληθυσμιακή εξέλιξη στις απογραφές από το 1900 και μετά:
| ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ | |
| ΕΤΟΣ | ΠΛΗΘ. |
| 1900 | 105 |
| 1920 | 111 |
| 1928 | 111 |
| 1940 | 136 |
| 1951 | 160 |
| 1961 | 158 |
| 1971 | 142 |
| 1981 | 150 |
| 1991 | 161 |
| 2001 | 97 |
| 2011 | 54 |
Από το 1920 ανήκει στον Αγροτικό Δήμο Γληγοριάς και το 1928 στην κοινότητα Κλήματος. Το 1940 έγινε Λαγολίον και έδρα κοινότητας. Το 1998 το Λαγολιό εντάχθηκε στο Δήμο Τυμπακίου και από το 2011 ανήκει στον καλλικρατικό Δήμο Φαιστού.
