Κείμενο – Φωτογραφία: Γεώργιος Χουστουλάκης
Οι μέρες των Αποκρεών στην Μεσαρά, είναι εκείνες που δεν θα ξανάρθουν ποτέ και οι Μεσαρίτες δεν θα έχουν εύκολα πια την ευκαιρία να ζήσουν ξανά τέτειες καταστάσεις.
Ακόμα και να διοργανωθούν παρόμοιες από κάποιους συλλόγους, πάλι δεν θα έχουν σύγουρα την παλιά εκείνη αίγλη!
Τότε, δεν υπήρχε τηλεόραση ή τηλέφωνο στα σπίτια, αλλά ούτε καν ηλεκτρικό ρεύμα!
Παρ όλα αυτά, ο κόσμος, λάτρευε το θέατρο από πλανόδιους ηθοποιούς, λάτρευε τα γλέντια, τα καλαμπούρια, και ασφαλώς, τα καλαμπούρια που γινόταν από μικρές η μεγάλες ομάδες μασκαρεμένων καρναβαλιστών τις Απόκριες.
Αφού λοιπόν ο κόσμος λάτρευε το θέατρο, μπορούσε κάλλιστα να ενσωματώσει κάποιες αυτοσχέδιες σκηνές, στα δρώμενα της αποκριάς.
Δημιουργήθηκαν έτσι, κάτι σαν μικρές αυτοσχέδιες παραστάσεις!
Στα χωριά, αλλά και στις πόλεις, όλα ξεκίναγαν απο κάποιες ομάδες νέων, αγόρια και κορίτσια που έκαναν αρχικά μια πρώτη σκέψη, και την οποία στη συνέχεια υλοποιούσαν.
Κάποιοι της παρέας θα ήταν οι ίδιοι μασκαράδες και καρναβαλιστές, θα ήταν μουζωμένοι και ντυμένοι αστεία, και θα έκαναν βόλτες στο χωριό στις πλατείες, με τα καφενεία.
Θα ακολουθούσαν οι νέοι και οι νέες του χωριού, και ξωπίσω τα παιδιά.
Έκαναν ότι μπορούσαν, για να προκαλέσουν το γέλιο, που τότε ήταν αυθόρμητο και πηγαίο, και ο ένας προκαλούσε τον άλλον φραστικά, η με χειρονομίες, για να κάνει τον κόσμο να γελά!
Κάπως έτσι λοιπόν έριχνε κάποιος μιαν ιδέα στην παρέα,, για το τί θα κάνουν τις Απόκριες, και έβαζαν πλώρη μετά, ότι πουν να τα κάνουν πράξη!
Πολλά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε για τις σκηνές, τουλάχιστον αυτές που ζήσαμε εμείς οι παλαιότεροι, όμως θα περιοριστούμε σε κάποιες, που μας έμειναν στην αχνή μνήμη μας, καθ’ότι τότε ήμαστε παιδιά του Δημοτικού!
Κάποια χρονιά λοιπόν, προσωπικά, είδα το εξής σκηνικό, τις Αποκριές.
Κάποιον τον είχαν ντύσει αρκούδα, και του είχαν φορέσει μια προβιά αγελάδας!
Του είχαν μουζώσει τη μούρη με φούμο, τον είχαν δέσει με αλυσίδα, που την κρατούσε κάποιος που δήθεν ήταν ο….αρκουδιάρης!
Ο αρκουδιάρης κι αυτός ντυμένος κατάλληλα, κράταγε ένα ντέφι, η ένα ντενεκέ του τυριού φαντάζομαι, και ανάγκαζε την ”αρκούδα” να χορεύει διάφορους χορούς !
Φυσικά με τις σχετικές εντολές, ”αρκούδα κάτσε κάτω”, ΄΄αρκούδα χόρεψε”, κλπ.
Βέβαια δεν αποκλείεται να έλεγε και ”αρκούδα, δώσε ένα φιλί στη Μαρία”! ”Αρκούδα, πάρε αγκαλιά την Μαρίνα”! Τέτοια και…χειρότερα!
Έκαναν έτσι βόλτα στο χωριό όλη η παρέα των νέων, χωρίς να λείπουν τα παιδιά!
Άλλο γεγονός που θυμάμαι, ήταν πάλι δυο τρεις καρναβαλιστές, που τον ένα τον είχαν ντύσει γάιδαρο με προβιές ζώων, του είχαν περάσει στο λαιμό ένα κάσο με ζυγάλετρα, αλυσίδες και …έσερνε ένα δίφτερο ελαφρύ αλετράκι!
Εδώ πάλι, το γέλιο περίσσευε, γιατί ο γάιδαρος τσίναγε, πορδό – κλ@νε και φυσικά γκάριζε!
Ο ντυμένος ζευγάς με σκισμένα παλιόρουχα, κρατούσε το νηματερό, η μια χαχαλόβεργα, και έκανε πως τον βάραγε το ζώο του για να κάνει χωράφι!
Κάποια στιγμή ξεγλίστραγε ο ”γάιδαρος” και του έφευγε!
Περνούσαν από τα καφενεία, από τους δρόμους του χωριού, έπινε κανένα πιοτό κέρασμα ο ζευγάς, αλλά πότιζε και το…γάιδαρό του, κανένα κρασί!
-“Επαέ έχω το καλό γάιδαρο, και περνώ χωράφια να τα σπείρω δυμθσαξά”!
Φώναζε ο ζευγάς στο καφενείο!
Άμα δε, πέρναγαν από κάπου με μαλακό χώμα, έκαναν και καμιά αυλακιά χωράφι, φωνάζοντας ο ζευγάς: ” Έξω να! Έσω να! Παραβολή!”,
Και ότι συνήθως έλεγαν οι γονείς μας στα ζώα τους κατά το όργωμα.
Κάποιες φορές, έζεφναν δυο άνδρες, ώστε να παριστάνουν τα γαιδούρια, για ακόμα περισσότερη πλάκα!
Βέβαια οι πλάκες δεν περιγράφονται!
Θα ήταν θείο δώρο να είχα μνήμη τόσο ζωντανή, και να περιγράφω γλαφυρά τα θέματα και τα θεάματα εκείνων των εποχών!
Από σκηνές όμως που δεν ζήσαμε, αλλά που μας μετέφεραν οι άλλοι παλιότεροι, είναι οι γάμοι…. παρωδίες!
Ένας τέτοιος γάμος, διαδραματίστηκε κι σπίθα χρόνια αρχές της δεκαετίας του ΄50, στο χωριό μας στη Γαλιά.
Η ιδέα ήταν πάλι απο τους νέους του χωριού,
Ξεκίνησε η ιδέα και η οργάνωση, από το σύλλογο του χωριού μας.
Πάλι οι νέοι ήταν πρωτοστάτες, και πρωταγωνιστές στα δρώμενα.
Κάποιο νεαρό τότε, τον έντυσαν νύφη και του φόρεσαν ένα κατάλευκο νυφικό, άσε που έκανε και πολύ κρύο εκείνη την ημέρα και κρύωνε ο έρμος!
Μια κοπελιά ντύθηκε γαμπρός, και σε κάποιον άλλο του βάλανε ένα σωμάρι στην πλάτη, για να …μεταφέρει την νύφη!
Ξεκίνησε λοιπόν η παρέα να κάνει τη βόλτα στο χωριό, και η ”νύφη” πότε καβαλίκευε το ”γάιδαρο”, πότε ο γάιδαρος τσινούσε, και την πέταγε κάτω!
Και εδώ πάλι, ακολουθούσαν ξωπίσω πολλοί νέοι και πολλά παιδιά, για να απολαμβάνουν το θέαμα!
Από όπου περνούσαν, σπίτια η καφενεία, τους κέρναγαν ρακές ή κρασί.και ο γάιδαρος ευχαριστούσε ..γκαρίζοντας!
Εκείνος όμως ο γάμος – παρωδία, που άφησε εποχή στη Γαλιά.
Επανελήφθηκε και την επόμενη χρονιά, αλλά με πολύ περισσότερη οργάνωση!
Εδώ στο…γάμο αυτό, τον σχεδίασαν νέοι και νέες του χωριού, και η οργάνωση, λένε, ήταν τόσο τέλια, που είχαν φτιάξει ακόμα και φαγητά, όπως σε όλους τους γάμους!
Κρέας ψητό και βραστό!
Τη νύφη την παρίστανε η Ελένη του Παπαγιάννη, και τον γαμπρό η θεία μου η Αλίκη του Ρετζεπομανώλη!
Ντύθηκαν στο σπίτι του Παπαγιάννη.
Τον παπά θα τον παρίστανε ο Καψαλοστελιανός, όπου φόρεσε τα ράσα του Παπαγιάννη!
Θα άξιζε να μπει κανείς σε λεπτομέρειες, αλλά, ποιος θα θυμηθεί να μας τις πει, που να ήταν και παρών;
Χτύπησε πάντως η καμπάνα, μαζεύτηκε κόσμος έξω από την παλιά εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, ανέβηκε στα σκαλιά ο Στελιανός, κρατώντας ένα δήθεν εκκλησιαστικό βιβλίο, και όταν είχαν συγκεντρωθεί όλοι, γαμπρός, νύφη, και ο κόσμος, άρχισε την εκτέλεση του… ”μυστηρίου”!
Έψαλλε λοιπόν πολύ καλά, τα λόγια, τόσο καλά, που από τότε πήρε δια βίου ο Στελιανός πήρε το παρατσούκλι “παπάς” ή ”παπά – Στελιανός”!
Το παρατσούκλι αυτό ο Στελιανός το είχε μέχρι που πέθανε προπέρσι,
Μετά τον Ησαία, και αφότου τέλειωσε το μυστήριο, είχαν ήδη στρώσει τραπέζια έξω από την εκκλησία, και το γλέντι στρώθηκε για καλά!
Έφαγαν, ήπιαν όλο το χωριό, και διασκέδασαν μέχρι πρωίας!
Ο γάμος – παρωδία εκείνος, δεν είχε να ζηλέψει πολύ από έναν κανονικό γάμο, και κάτι ανάλογο γινόταν σε πολλά άλλα χωριά της Κρήτης.
Κάποιοι, τον γάμο αυτόν τον ονομάζουν ”ο γάμος του Κουτρούλιο”!
Θέλω όμως να πω, πως οι σκηνές με τους Καρνάβαλους, τους μασκαράδες, ήταν πολλές και απερίγραπτες, είτε σε μικρές ομάδες, είτε σε μεγαλύτερες.
Πάντα είχαν επιτυχία, γιατί κανείς δεν παρεξηγούσε, γιατί αστεία και σόκιγκ, δεν έλεγαν μόνο οι νέοι, αλλά και οι μεγαλύτεροι και γέροι και οι γριές!
Για αυτές τις ημέρες των Απόκρεω, που είναι παρόμοιες με τις αρχαίες Δυονυσιακές γιορτές, μπορούσε κανείς να πει και ένα αστείο παραπάνω, χωρίς τον κίνδυνο να παρεξηγηθεί!
