Οικισμός του Δημοτικού Διαμερίσματος Μοιρών του Δήμου Φαιστού.
Για πρώτη φορά ο οικισμός καταγράφεται από τον Χουρμούζη, ο οποίος και αναφέρει ότι τα Καπαριανά πριν την επανάσταση του 1821 είχε 35 μουσουλμανικές. Το 1832 το χωριό είχε 15 μουσουλμανικές οικογένειες μόνο.
Στην Αιγυπτιακή απογραφή (1834, Pashley), τα Καπαριανά έχουν 7 μουσουλμανικές οικογένειες.
Στην επανάσταση του 1866 στο χωριό θα πρέπει να κατοικούσαν χριστιανικές οικογένειες ή να είχαν σπίτια χριστιανοί, καθώς η έκθεση ωμοτήτων (Κατίνα Τσατσαρωνάκη, Μια έκθεση ωμοτήτων του 1866) αμαφέρει: «Τας ημίσεις εκ των 40 οικιών έκαυσαν, τας λοιπάς δε εξεθεμελίωσαν, άπαντα δε τα σπαρτά επυρπολήθησαν».
Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας Ι. Μητσοτάκης, ο Καλοχωραφίτης τα Καπαριανά αναγράφονται ως ακατοίκητο μετόχι του Ζαρού. (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008).
Το γεγονός επιβεβαιώνει και η απογραφή Σταυράκη το 1881, η οποία δεν αναφέρει το χωριό.
Το 1894 τα Καπαριανά αναφέρονται ως «Αγροικίαν καπαριανά) και κατοπικούνται από 10 Ελληνικές και από 10 Τουρκικές οικογένειες (Νικόστρατου Θ. Καλομενόπουλου, Κρητικά, Εν Αθήναις 1894 και ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, Σ. 124 (Φεβρουάριος 2008) σ. 146).
Στην απογραφή του 1900 το χωριό δεν αναφέρεται…
Αλλά ας δούμε τις απογραφές μετά το 1900 για τα Καπαριανά:
ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ
ΕΤΟΣ
ΠΛΗΘ.
1900
*
1920
62
1928
25
1940
35
1951
2
1961
*
1971
77
1981
173
1991
503
2001
*
2011
*
* Δεν έχουμε στοιχεία… Πιθανόν το 2001 με τη δημιουργία του καποδιστριακού Δήμου Μοιρών ο οικισμός να καταργήθηκε και να θεωρούνται πλέον τα Καπαριανά μια πολύς με τις Μοίρες.
Ο οικισμός Καπαριανά πήρε το όνομά του από το επώνυμο Καπαρός, δηλαδή αυτός που έχει χρώμα ξανθό ή κοκκινομάλλης.
Ετυμολογικά η λέξη Καπαρών (το επώνυμο είναι γνωστό σε όλη την Κρήτη) έδωσε το όνομά της στην περιοχή, στην οποία ήταν εγκαταστημένη ή η περιοχή της ανήκε.
Τα χωράφια του οικισμού ανήκουν στο μεγαλύτερο ποσοστό στους κατοίκους του Χωριού Ζαρός. Προφανώς τα αγόρασαν οι παλαιότεροι από τους Τούρκους, αφού ο Ζαρός είναι ένα ορεινό Χωριό. Όταν έρχονταν από το Ζαρό για να σπείρουν τον καρπό (παλιότερα καλλιεργούσαν εδώ κυρίως δημητριακά) στις περιουσίες τους στα Καπαριανά, για την εξυπηρέτησή τους, για να μένουν, έκτισαν μικρά σπίτια που έμεναν άνθρωποι και ζώα μαζί, αφού η απόσταση Ζαρός-Καπαριανά είναι 10 χιλιόμετρα και εκείνη την εποχή το μέσο μεταφοράς ήταν μόνο τα ζώα.
Με το χωριό συνδέεται ιστορικά ο φόνος του αιμοβόρου γενίτσαρου Αγριολίδη από τους επαναστάτες Μιχαήλ Κόρακα, Μαλικούτη και άλλους το 1828, για να εκδικηθούν τον φόνο του Ξωπατέρα και του Λόγιου. Οι Τούρκοι του Ηρακλείου για να εκδικιθούν το φόνο του Αγριολήδη, έσφαξαν εκατοντάδες Χριστιοαούς στο Ηράκλειο.
Το 1981 η Ι. Μητρόπολη Γορτύνης & Αρκαδίας δημιούργησε την Ενορία Καπαριανών, με πρώτο εφημέριο τον π. Αντώνιο Κουμή.
