Του Δρ Ζαχαρία Καψαλάκη
ΑΝΤΙΣΚΑΡΙ (το)
Δημοτικό Διαμέρισμα του Φαιστού και βρίσκεται σε υψόμετρο 280μ. στις πλαγιές των Αστερουσίων!
Τα πρώτα στοιχεία για την το Αντισκάρι τα συναντούμε στα Βενετσιάνικα έγγραφα του 14ου αιώνα. Στην ιστορία εκείνων των χρόνων, το Αντισκάρι φέρεται σαν φτωχό χωριό που οι κάτοικοί του, υπηρετούσαν ως κωπηλάτες στα καράβια των Ενετών, αντίσκαροι, δηλαδή σαν αντικαταστάτες άλλων, που είχαν την οικονομική δυνατότητα να τους πληρώσουν γι’ αυτή την δουλειά. Στο γεγονός αυτό οφείλει το όνομά του το χωριό.
Το τοπωνύμιο συναντάτε για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1366 ως Landisicari και του 1369 ως Andisicari.
Το 1577 αναφέρεται από τον Fr. Barozzi ως Andiscari και από τον Καστροφύλακα το 1583 με 160 κατοίκους και από τον Βασιλικάτα με την ίδια ονομασία.
Στην πρώτη τούρκικη απογραφή τους 1671 αναγράφεται ως Andiscari με 32 χαράτσια ( 22 πλουσίων 5 μεσαίας τάξεως και 5 φτωχών οικογενειών).
Στην απογραφή του ο Χουρμούζης αναφέρει ότι ο Αμπελούζος πριν την επανάσταση του 1821 είχε 15 οικογένειες χριστιανικές οικογένειες, 3 εκκλησίες και 1 ελαιοτριβείο. Το 1832 το χωριό είχε ακριβώς τους ίδιους κατοίκους, εκκλήσίες και ελαιοτριβεία.
Στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834 (Pashley) αναφέρεται ως Diskari με 12 οικογένειες χριστιανικές
Στην επανάσταση του 1866, το χωριό έπαθε αρκετές καταστροφές, όπως μας πληροφορεί μία έκθεση ωμοτήτων που δημοσίευσε η Κατερίνα Τσατσαρωνάκη, και η οποία αναφέρει και για τις καταστροφές που έπαθε το Αντισκάρι: « Χίλια ελαιόδεντρα, 200 εις Πηγαϊδάκια και του Κούτα το χειμαδιό με διακόσια τοιαύτα κατέκαυσαν».
Στην απογραφή του 1875 που διενήργησε ο υποπρόξενος της Ρωσίας Ι. Μητσοτάκης, το Αντισκάρι κατοικείται από 100 χριστιανούς κατοίκους (20 οικογένειες) (Αλ. Ανδρικάκης, Στατιστική 1875 έτους, ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, (Φεβρουάριος 2008)
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η απογραφή του 1881. Το Αντισκάρι ανήκει στο Δήμο Πλατάνου και έχει μόνο χριστιανούς κατοίκους. Συγκεκριμένα έχει 162 κατοίκους ( 82 άνδρες και 80 γυναίκες), προερχόμενοι από 43 οικογένειες.
Το 1894 το Αντισκάρι κατοικείται από 45 Ελληνικές οικογένειες (Νικόστρατου Θ. Καλομενόπουλου, Κρητικά, Εν Αθήναις 1894 και ένθετο εφ. ΠΑΤΡΙΣ, (Φεβρουάριος 2008).
Το 1900 στην πρώτη απογραφή της Κρητικής Πολιτείας, ο οικισμός συνεχίζει να ανήκει στον ίδιο Δήμο και έχει συνολικά 306 χριστιανούς κατοίκους (157 άνδρες και 1493 γυναίκες).
Το Αντισκάρι αναφέρεται στις απογραφές από το 1900 και μετά με τον παρακάτω αριθμό κατοίκων.
| ΑΠΟΓΡΑΦΕΣ | |
| ΕΤΟΣ | ΠΛΗΘ. |
| 1900 | 306 |
| 1920 | 474 |
| 1928 | 416 |
| 1940 | 485 |
| 1951 | 493 |
| 1961 | 581 |
| 1971 | 583 |
| 1981 | 521 |
| 1991 | 480 |
| 2001 | 447 |
| 2011 | 431 |
Το 1920 είναι έδρα ομώνυμης κοινότητας. Το 2001 ανήκει στον καποδιστριακό Δήμο Μοιρών και το 2011 στον καλλικρατικό Δήμο Φαιστού.
Το Σχολείο
Οι πρώτες προσπάθειες για να ιδρυθεί Δημοτικό Σχολείο στο Αντισκάρι ξεκίνησαν το 1887. Τελικά το σχολείο ιδρύθηκε το 1887 και λειτούργησε για δυο σχολικά έτη, δηλ. ως το 1889.
Επανιδρύθηκε το 1899 ως 1/τάξιο με την υπ. αρ. 11/87/7-10-1899 απόφαση. Προήχθη ως 2/τάξιο με την υπ. αρ. 448/4-11-1937 απόφαση και με 61 μαθητές.
Στο σχολείο έχουν περάσει πολλοί σημαντικοί εκπαιδευτικοί, με κορυφαίο ίσως τον Καρουζάκη, που δίδαξε πάνω από 40 χρόνια! Το 1999 δυο δραστήριοι δάσκαλοι πέρασεαναπό το Αντισκάρι. Ο Ηλίας Κάρτας και ο Θανάσης Παλάμπεης. Και έκαναν πράξη την πρώτη μαθητική εφημερίδα του σχολείου με τον τίτλο: «Τ’ ΑΓΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ». Μια εφημεριδούλα που ασχολήθηκε με διάφορα τοπικά θέματα και έδεσε ακόμα περισσότερο το σχολείο με την τοπική κοινωνία…
