Κείμενο: Φουκαράκης Νικόλαος
Μετά τις αποτυχημένες επαναστάσεις στην Κρήτη στα 1453 και 1462 οι Ενετοί κατακτητές πήραν ιδιαίτερα σκληρά μέτρα φορολογίας κυρίως στις περιοχές που θεωρούνταν ότι υπήρχαν επαναστατικές εστίες όπως τα Σφακιά, το Λασίθι και τον Μυλοπόταμο.
Ένα από αυτά τα σκληρά μέτρα που επιβλήθηκαν συν τα άλλα που ίσχυαν μέχρι τότε ήταν η υποχρέωση της κάθε οικογένειας του αγρότη να δίνει και κάθε πρώτη του μήνα στον Ενετό τιμαριούχο της περιοχής και από μια ιδιαίτερα ευτραφή όρνιθα.
Το μέτρο αυτό ήταν ένα ιδιαίτερα σκληρό και άδικο μέτρο καθώς ο αριθμός στις όρνιθες που καταβάλλονταν κάθε μήνα αντί να είναι σταθερός μεγάλωνε όσο αυξάνονταν και ο αριθμός των οικογενειών του κάθε τόπου.
Πολλοί αγρότες αδυνατώντας στο μέτρο αυτό αντί για όρνιθες κατέβαλαν στην πορεία του χρόνου στους τιμαριούχους Ενετούς αυγά, αλλά οι προνομιούχοι Ενετοί απαιτούσαν την τήρηση του σκληρού μέτρου της καταβολής της μιας όρνιθας την πρώτη του μήνα και μάλιστα ευτραφή.
Οι Ανωπολήτες Σφακιανοί αγρότες τότε στην αντίδραση αυτή των Ενετών αποφάσισαν και αυτοί να σταματήσουν εντελώς μια και καλή αυτό το υποτιμητικό, κωμικό αλλά και εξαθλιωτικό μέτρο.
Στην απόφαση αυτή των Σφακιανών αντέδρασαν οι Ενετοί τιμαριούχοι της περιοχής και μετάβηκαν στα Χανιά απαιτώντας από τον γενικό προβλεπτή να λάβει μέτρα εναντίον των Σφακιανών για την αντίδραση τους χαρακτηρίζοντας ότι η αντίδραση για την παύση του μέτρου αυτού ήταν μια επαναστατική κίνηση εις βάρος των Ενετών.
Αν και αρχικά ο προβλεπτής των Χανίων ζήτησε από τους τιμαριούχους να είναι περισσότερο συγκαταβατικοί για να μην δημιουργούνται έριδες στην συνεχόμενη απαίτηση τους εξέδωσε χιλιάδες εντάλματα σύλληψης εις βάρος των Σφακιανών για διάφορους ανύστατους και ψευδείς λόγους.
Στο άκουσμα αυτής της είδησης οι Σφακιανοί αγρότες συγκεντρώθηκαν και συνέταξαν και αυτοί ένα ογκώδη υπόμνημα κατηγορώντας για κακουργήματα τους Ενετούς τιμαριούχους .
Το υπόμνημα αυτό των Σφακιανών το προβεδουρικό Ενετικό συμβούλιο στηρίζοντας τους μακιαβελισμούς και την εξουσία των τιμαριούχων το απέρριψε χαρακτηρίζοντας τους λόγους τους αβάσιμους και κωμικούς.
Μη έχοντας άλλοι επιλογή πλέον οι Σφακιανοί πήραν τα όπλα και το νόμο στα χέρια τους αρχίζοντας από τον Καστελάνο τον Επαρχο που τον απέπεμψαν και τους πολυπληθείς δικαστικούς κλητήρες που τους ξυλοφόρτωσαν με Σφακιανούς ραβδισμούς αναγκάζοντας τους να εξαφανιστούν από την περιοχή τους.
Η προσβολή αυτή της Ενετικής εξουσίας από τους Σφακιανούς δεν ήταν εύκολο να περάσει έτσι και αυτό το γνώριζαν οι Σφακιανοί καθώς μια δύναμη συνταγμένη από Καυκάσιους, Κούρδους και άλλους άτακτους ήταν έτοιμη να κινηθεί εναντίον τους.
Όμως ο φόβος που υπήρχε αν θα γενικευτεί η εξέγερση αυτή των Σφακιανών συν ο κίνδυνος από τον περιβόητο πειρατή Βαρβαρόσα έμελλε ωστε να επικρατήσει η λογική σκέψη της ειρήνευσης από τους Ενετούς.
Έτσι απεσταλμένος ανώτατος Ενετός αξιωματικός στα Σφακιά ανήγγειλε γενική αμνηστία αλλά ακόμα και παραχώρηση προνομίων.
Τότε οι δικαστικές αποφάσεις που υπήρχαν σε βάρος τους ρίχθηκαν στην πυρά και έπαυσαν να ισχύουν.
Έτσι έληξε αυτή η απεχθή φορολογία και η μάχη μεταξύ των ισχυρών Ενετών τιμαριούχων και των φτωχών Σφακιανών αγροτών που έμεινε γνωστή ως ο Ορνιθοπόλεμος στην Κρήτη.
Πηγές :Εφημερίδα Εβδομάς 12/01/1891
Ιστορική σελίδα Βασιλείου Ψιλάκη
