Κείμενο – Φωτογραφία: Νικόλαος Φουκαράκης
Ο Γερμανόφωνος γιατρός – βοτανολόγος Franz W. Sieber υπήκοος Αυστρίας επισκέφτηκε την Κρήτη το 1817 και παρέμεινε σε αυτήν από τις αρχές του έτους αυτού και για περίπου ένα χρόνο.
Το διάστημα αυτό κατέγραψε τις εντυπώσεις του και συνέλεξε ένα πλήθος πληροφοριών από την ζωή στην Κρήτη ,αλλά ιδιαίτερα για την φύση , την χλωρίδα και την πανίδα της ως βοτανολόγος που ήταν.
Το διάστημα αυτό επισκέφτηκε 2 φορές το Λασίθι κατά τις οποίες καταγράφει τις εντυπώσεις του και μας δίνει πολλές αξιόλογες πληροφορίες.
Σχετικά με τον Γενίτσαρο Τσούλη που τον αναφέρει ως Σούμπαση (διοικητή) και την εξόντωση του γράφει.
“……. Την Τρίτη στις 15 Ιουλίου 1817 εξεκινήσαμε και εφορτώσαμε πέντε (5) μουλάρια με τις αποσκευές μας, επειδή όλα εκείνα τα οποία είχαμε συλλέξει (βότανα, φυτά ) από το Λασίθι γενικώς τα συγκεντρώσαμε όλα μαζί εδώ στο χωριό του Μαγουλά και έπρεπε να μεταφερθούν στην πόλη της Κάντιας (Ηράκλειο).. …..
Τότε εγώ καβαλικεύοντας στο μουλάρι μου, διέσχιζα την περιοχή αυτήν με τους αγρούς που ήσαν σπαρμένοι με δημητριακά και επερνούσα πάνω από τα γήϊνα ανοίγματα (χάσματα, χωνοι, καταβόθρες) τα οποία είχαν δημιουργηθεί από τα όμβρια ύδατα….. και μέσω του εσωτερικού της οροσειράς αυτής που είναι κούφιο τα νερά διοχετεύονται προς την Πεδιάδα………..
Δίπλα από αυτές τις καταβόθρες διέρχεται ο δρόμος ο οποίος οδηγεί από το οροπέδιο του Λασιθίου στην πόλη της Κάντιας. Κάποιος θα πρέπει αρχικά να ανέβει προς τα επάνω, προκειμένου να φτάσει στην ράχη αυτής της όμοιας με στεφάνι οροσειράς και τότε βλέπει συγχρόνως τόσον την πεδιάδα της Μεσσαράς όσον και εκείνη του Ηρακλείου (Πεδιάδας).
Πριν ακόμη φθάσουμε στην κορυφή αυτής της ράχης κάποιος μας υπέδειξε ένα σωρό από πέτρες κάτω από τις οποίες θα πρέπει να έχει ταφεί ένας Τούρκος στον οποίον δύο Λασιθιώτες εδώ έστησαν καρτέρι και στην συνέχεια χρησιμοποιώντας πυροβόλα όπλα τον εφόνευσαν και κατόπιν τον έθαψαν στο σημείο αυτό.
Εκείνοι οι Λασιθιώτες εκρύφτηκαν μέσα στους θάμνους που φύονται μεταξύ των βράχων και αυτή η θέση ήταν κατάλληλη για να εξολοθρεύσουν ένα εχθρό, πράγμα το οποίον ουδόλως αποκλείεται να συνέβαινε.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ,ο φονευθείς ήταν ένας Σούμπασης…..ο οποίος συμπεριφέρετο με ασυνήθιστη σκληρότητα εναντίον των χριστιανών κατοίκων της περιοχής, καταπίεζε και κακοποιούσε τις γυναίκες των.
Ειδικότερα δε το τελευταίο η κακοποίηση των γυναικών της περιοχής, αποτέλεσε και την κυρία αιτία του θανάτου του.
Αυτό το γεγονός του θανάτου του σύμφωνα με τις διαβεβαιώσεις των ανθρώπων μας θα πρέπει να είχε λάβει χώραν πριν από περίπου 20 χρόνια κατά το έτος 1797, και το θεωρώ ως πολύ πιθανόν καθώς ο σημερινός Σούμπασης (διοικητής) του Μαγουλά που με φιλοξένησε αυτό το διδακτικό περιστατικό το είχε λησμονήσει τελείως…….”
Στην αναφορά αυτή λοιπόν ο γιατρός – βοτανολόγος περιηγητής Franz. W. Sieber μας δίνει κάποιες γενικές πληροφορίες για την εξόντωση του γενίτσαρου Τσούλη , αλλά το κύριο ζητούμενο βρίσκεται στην χρονική διαφοροποίηση που προκύπτει μέσα από αυτήν και που δεν αμφισβητείτε .
Η ημερομηνία λοιπόν επίσκεψης στο Λασίθι του περιηγητή γιατρού, (Ιούλιος 1817) και η περιγραφή που μας κάνει σχετικά με το γεγονός της εξόντωσης του εναντιώνεται άμεσα στην ημερομηνία (άνοιξη 1817) που γνωρίζαμε ως σήμερα ότι είχε συμβεί .
Πηγή βοηθήματος
Ταξίδι στη νήσο Κρήτη του Ελληνικού Αρχιπελάγους κατά το έτος 1817 του Franz W. Sieber
Μετάφραση εκ του αρχικού Γερμανικού κειμένου υπό Δρ. Ιωάννου Βολονάκη Αρχαιολόγου.
