Γράφει ο Μανώλης Αφραθιανάκης
Στους μπαξέδες του Ψηλορείτη το μυαλό εγκλωβίζεται. Η φύση μοναδική. Σπάνια αγριολούλουδα, σπάνιοι τόποι. Όλες οι αισθήσεις σε υπερδιέγερση. Δε θα μπορούσε ο Κρηταγεννής Δίας να διαλέξει ομορφότερο μέρος για την ανατροφή του.
- Crocus oreocreticus – Κρόκος των κρητικών βουνών (ορέων).
Ενδημικός των ψηλών βουνών της Κρήτης.
- Colchicum cretense – Ενδημικό της Κρήτης.
- Sternbergia lutea – Ορέαστρα, αστέρια των ορέων.
- Polygonum idaeum – Πολύγωνο της Ίδης (Ψηλορείτης).
Ενδημικό της Κρήτης, στις οροσειρές του Ψηλορείτη και της Δίκτης.
Το φυσικό ”γκαζόν” που συναντάμε στο Οροπέδιο της Νίδας και στα γύρω μικρά οροπέδια στον Ψηλορείτη, μέσα στις δολίνες.
Λέγεται και Νευρίδα ή χρυσόχορτο, γιατί σύμφωνα με τους βοσκούς της περιοχής, τα δόντια των προβάτων που τα τρώνε βάφονται χρυσά. Το φυτό σχηματίζει ένα τεράστιο υπόγειο στέλεχος από το οποίο φυτρώνουν βλαστοί και φύλλα. Η «υπογειοποίηση» αυτή του φυτού δεν είναι τίποτε άλλο από μια προσαρμογή του στην υπερβόσκηση, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί το εκτεθειμένο τμήμα του. Επίσης το συναντάμε ανάμεσα στα αγκάθια του φυτού Astragalus dolinicola, όπου επίσης προστατεύεται από τα ζώα.
Προστατεύεται από το Π.∆. 67/1981 – Περιλαμβάνεται στο πρώτο Βιβλίο Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων & Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (1995) με τον χαρακτηρισμό Τρωτό (VU).
Πληροφορίες από greekflora και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης.
Ψηλορείτης, 25 Οκτωβρίου 2022.
