Γράφει ο Ορειβάτης Δακανάλης Μανώλης
Ο Λέντας είναι ένα μικρό παραθαλάσσιο τουριστικό θέρετρο με αμμώδη κολπίσκο, ο οποίος προστατεύεται δυτικά από το ακρωτήριο Λιοντάρι ή Κεφάλα, που μοιάζει με λιοντάρι. Λίγο έξω από το Λέντα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της Λέβυνθος, η λέξη είναι αρχαία προελληνική και ετυμολογείται Λάβι=λιοντάρι.
Με τις ανασκαφές το 1884 και 1913 του αρχαιολόγου Στυλιανού Αλεξίου ανακαλύφθηκε πρωτομινωικός οικισμός, ο οποίος χρονολογείται από το 2500 – 1900 πχ. Σώζεται ο βωμός, όπου ήταν τα αγάλματα του Ασκληπιού και της Υγείας Σώτειρας, πολλές μαρμάρινες κολώνες στο έδαφος και ένα μικρό ψηφιδωτό. Υπήρχε διάσιμο ασκληπιείο, ψυχιατρείο χάρη στη φημισμένη ιαματική πηγή της. Αποτελούσε ξακουστό κέντρο υδροθεραπείας με κολυμπήθρες οι οποίες επικοινωνούσαν και λειτουργούσαν ως λουτρά. Ασθενείς έρχονταν από διάφορα μέρη ακόμα και από τη Λιβύη για να γιατρευτούν.
Ο Λέβην άκμασε ως ιερή πόλη, που λατρεύονταν ο θεοποιημένος Ασκληπιός και η Υγεία. Στα ελληνορωμαϊκά χρόνια ήταν επίνειο της Γόρτυνας και είχε εμπορικές σχέσεις με την Αίγυπτο. Η Λεβήν εγκαταλείφτηκε τον 7ο ή 8ο αιώνα. (Πηγές: Βικιπαίδεια Λέντας-Λέμβυθος και Βιβλίο ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης σελ. 35 και 47).
Στις 23-10-2022 με τον Ορειβατικό Σύλλογο Αγίου Νικολάου 38 ορειβάτες-σες (τέσσερις του Ορειβατικού Μοιρών, Μανώλης, Σοφία, Βαγγελιώ και Μαρία) επισκεφθήκαμε την αρχαία Λέβην το Ασκληπιείο και ενημερωθήκαμε. Διαπιστώσαμε ότι πάνω στα ερείπια παλαιάς Βασιλικής πριν από 500 χρόνια έκτισαν το πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη.
Στη συνέχεια με ανατολική κατεύθυνση ακολουθώντας ένα πολύ παλιό παραλιακό μονοπάτι φθάσαμε στο καταφύγιο της Λούτρας. Ένας χωματόδρομος μας ανέβασε στο διάσελο και πήραμε το μονοπάτι για το φαράγγι του Τράφουλα. Δυστυχώς για λόγους ανωτέρας βίας δεν περνιόταν. Ακολουθήσαμε ένα παλιό αχνό ανηφορικό μονοπάτι από τα δυτικά, το οποίο μας οδήγησε σε χωματόδρομο. Όπου συνεχίσαμε την πορεία μας αφήνοντας πίσω μας πολλά μικρά φιόρδ εκπληκτικής ομορφιάς και αντικρίσαμε την μεγάλη, πανέμορφη αμμώδη παραλία της Τρυπητής με τα πολλά αλμυρίκια και τα πεντακάθαρα νερά. Εδώ ξεκουραστήκαμε γευματίσαμε, θαυμάσαμε το τοπίο και αρκετοί απόλαυσαν το μπάνιο τους στα Κρυστάλλινα νερά του όρμου.
Βαδίζοντας προς το φαράγγι της Τρυπητής δεξιά στη βάση των απότομων βράχων,
βρίσκεται ο σπηλαιώδης ναός της Παναγίας Τρυπητής, της Πρωτοσεπτεμβριανής.
Προσευχηθήκαμε και ανάψαμε το κερί μας.
Το φαράγγι της Τρυπητής είναι ένα στενό πέρασμα ως άλλες «Συμπληγάδες Πέτρες» με κάθετες ορθοπλαγιές και ίσα που χωράει το αυτοκίνητο. Στα τοιχώματα των βράχων έχουν σχηματισθεί μοναδικά ιερογλυφικά σχέδια.
Με την έξοδο μας από το μικρό αλλά μαγευτικό φαράγγι της Τρυπητής ακολουθήσαμε ένα χωματόδρομο με ανηφορική πορεία και φθάσαμε στο ξωκλήσι του Αγίου Σάββα. Από εκεί ένα παλαιό πολύ ανηφορικό σχεδόν δυσδιάκριτο μονοπάτι μας οδήγησε στο ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής. Μέχρι εκεί είχαμε διανύσει 14 χιλιόμετρα σε 6 ώρες περίπου. Η απόσταση από εκεί μέχρι το χωριό Κρότος, που περίμενε το λεωφορείο, ήταν ακόμα 8 χιλιόμετρα τα περισσότερα σε άσφαλτο και η ώρα ήταν 6 το απόγευμα. Έτσι σταματούσαμε τα διερχόμενα αγροτικά αυτοκίνητα οι οδηγοί των οποίων με ευχαρίστηση μας έπαιρναν μέχρι τον Κρότο, τους ευχαριστούμε πάρα πολύ. Περίπου οι μισοί έκαναν την πορεία με τα πόδια και έφθασαν με το λυκόφως.
Η Μαρία Μέρτζο διαχειρίστρια του Ο.Σ. Αγίου Νικολάου ευχαρίστησε ένα, ένα προσωπικά τους ορειβάτες των Μοιρών για τη συμμετοχή τους και την γλυκιά παρέα που κάναμε. Ανταποδώσαμε και εμείς τις ευχαριστίες μας για την θερμή τους υποδοχή, τη φιλοξενία και την αγάπη που μας έδειξαν, αλλά και για την πολύχρονη συνεργασία μας. Τέλος τους ευχηθήκαμε καλή επιστροφή και καλή εβδομάδα.-
