Μπήκαμε στη «Μεγαλοβδομάδα του καλοκαιριού» όπως αποκαλείται, που είναι οι ημέρες πριν τον Δεκαπενταύγουστο. Δεκαπέντε ημέρες κρατά η νηστεία για την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου μας και για τον λόγο αυτό το δεκαπενθήμερο αυτό ονομάζεται “Δεκαπενταύγουστος”.
Στην Ελλάδα, η Κοίμηση της Θεοτόκου εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Είθισται μάλιστα να αποκαλούμε τη μεγάλη Θεομητορική εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και τη μετάστασή Της στους ουρανούς και «Πάσχα του καλοκαιριού».
Η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν είναι ένα πένθιμο γεγονός για το ελληνικό λαό, επειδή η Παναγία «μετέστη προς την ζωήν».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Θεολογίας Δημήτρη Λάππα «Όπως το πρώτο Πάσχα περιλαμβάνει θάνατο, Ανάσταση και Ανάληψη, έτσι και η Κοίμηση της Θεοτόκου εμπεριέχει τον θάνατο, εμπεριέχει όμως και Ανάσταση και Ανάληψη, που είναι η μετάσταση».
Η εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου έχει ιδιαίτερη θέση στο εορτολόγιο της Εκκλησίας μας και συνδέεται άμεσα με τη μοναδικότητα του προσώπου της Παναγίας, αποτελώντας τη μεγαλύτερη από τις εορτές που καθιερώθηκαν προς τιμή Της.
Η Εκκλησία μας φύλαξε τους ωραιότερους ύμνους που μπορεί να προσφέρει η ελληνική γλώσσα για την Παναγία.
Ένας ύμνος είναι και αυτός:
“Αγνή Παρθένε Δέσποινα, Άχραντε Θεοτόκε,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Παρθένε Μήτηρ Άνασσα, Πανένδροσε τε πόκε.
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Υψηλοτέρα Ουρανών, ακτίνων λαμπροτέρα,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Χαρά παρθενικών χορών, αγγέλων υπερτέρα.
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Εκλαμπροτέρα ουρανών φωτός καθαροτέρα,
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε.
Των Ουρανίων στρατιών πασών αγιωτέρα.
Χαίρε Νύμφη Ανύμφευτε….κλπ… κλπ…”
Η Παναγιά μας είναι το αιώνιο πρότυπο για κάθε Χριστιανό.
Οι πρώτες μαρτυρίες για τον εορτασμό της Κοίμησης της Θεοτόκου εμφανίζονται τον πέμπτο αιώνα μΧ, γύρω στην εποχή που συγκλήθηκε η Γ’ Οικουμενική Σύνοδος της Εφέσου (451), η οποία καθόρισε και το θεομητορικό δόγμα, ενώ επιπλέον έγινε και η αιτία να αναπτυχθεί η τιμή στο πρόσωπο της Θεοτόκου.
Για πρώτη φορά η Κοίμηση της Θεοτόκου πρέπει να εορτάστηκε στα Ιεροσόλυμα στις 13 Αυγούστου, ενώ από το 460 και μετά αποφασίστηκε η μετάθεση της εορτής για τις 15 Αυγούστου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η εορτή εκείνη είχε γενικότερο Θεομητορικό χαρακτήρα, χωρίς ειδική αναφορά στο γεγονός της Κοιμήσεως της Παναγίας και ονομάζονταν «Ημέρα της Θεοτόκου Μαρίας».
Ως κέντρο του πανηγυρισμού αναφέρεται στην αρχή ένα «Κάθισμα» (ναός), που βρίσκονταν έξω από τα Ιεροσόλυμα στον δρόμο προς την Βηθλεέμ. Η σύνδεση αυτής της γιορτής με την Κοίμηση της Θεοτόκου, έγινε στον ναό της Παναγίας, που βρισκόταν στη Γεσθημανή, το «ευκτήριο του Μαυρικίου», όπου υπήρχε και ο τάφος της.
Την Παναγία μας και τα Μοναστήρια που είναι αφιερωμένα στην Χάρη Της στην γείτονα χώρα, τιμούν και οι Τούρκοι. Ειδικά οι Τουρκάλες τάζονται και ξενυχτούν στις Μονές που είναι αφιερωμένες στο όνομα Της σε όλη την Τουρκία για να τεκνοποιήσουν ή για να γιατρέψει τα παιδιά τους. Είναι αξιοπρόσεκτες πολλές ιστορίες και αναφορές σε αυτό το γεγονός και όλοι οι Τούρκοι σέβονται την Μητέρα του Θεανθρώπου περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο της θρησκείας μας.
Κατά την εκκλησιαστική παράδοση, της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου προηγείται νηστεία, η οποία καθιερώθηκε τον 7ο αιώνα. Αρχικά ήταν χωρισμένη σε δύο περιόδους: πριν από την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος και πριν από την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Τον 10ο αιώνα, συνενώθηκαν σε μία νηστεία, που περιλαμβάνει 14 ημέρες και ξεκινά την 1η Αυγούστου. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης νηστείας, νηστεύεται το λάδι εκτός του Σαββάτου και της Κυριακής, ενώ στις 6 του μήνα, στη γιορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα καταλύεται το ψάρι. Ανήμερα της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου καταλύονται τα πάντα, εκτός και αν η εορτή πέσει σε Τετάρτη ή Παρασκευή, οπότε καταλύεται μόνο το ψάρι.
Για την Παναγιά μας και την Κοίμηση Της είναι αφιερωμένοι χιλιάδες Ναοί σε όλη την επικράτεια. Στην Κρήτη έχουμε πολλούς ναούς που φέρουν το όνομα της Θεομήτορος και γιορτάζονται τον Δεκαπενταύγουστο. Πολλά επίσης θαύματα αποδίδονται στην Χάρη Της και τιμάται η εορτή της από τους Κρητικούς με περίσσια λατρεία προς το πρόσωπο της.
Ένας από αυτούς τους Ι. Ναούς που συνετελέσθει το θαύμα της Παναγιάς μας το 1873 είναι ο ναός της “Παναγίας της Καλυβιανής” που γιορτάζει στις 15 Αυγούστου (Κοίμησις της Θεοτόκου) στο χωριό Καλύβια του Δαίμου Φαιστού στην κοιλάδα της Μεσσαράς.
Η Παναγία η Καλυβιανή οφείλει το όνομα της όπως λέγεται στους «καλυβίτες» μοναχούς της Μεσαράς που αναγκάστηκαν να διαμένουν σε καλύβες όταν οι Τούρκοι κατέστρεψαν το μοναστήρι τους το οποίο ήταν κτισμένο στον τόπο όπου βρίσκεται η σημερινή γυναικεία κοινοβιακή Μονή. Απομεινάρι του παμπάλαιου ανδρικού μοναστηριού είναι το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής, του 14ου αιώνα, στο οποίο κατά την θρησκευτική παράδοση βρέθηκε η -«θαυματουργός» για τους πιστούς- εικόνα του Ευαγγελισμού, μικρή σε μέγεθος και λαϊκής τέχνης, η οποία κλάπηκε το 2003.
Η ιστορική και θαυματουργή εικόνα της Παναγίας βρέθηκε στην περιοχή το 1873, στα κτήματα του Τούρκου Χουσεΐν Μπέη Βραζεράκη από τα Καλύβια, όπου βρισκόταν και το παλιό, μικρό εκκλησάκι της Παναγίας. Οι χριστιανοί της περιοχής, μετά από πολλές περιπέτειες, κατόρθωσαν να εξασφαλίσουν διαταγή του διοικητή Κρήτης Ρεούφ πασά για την απαλλοτρίωση του χώρου γύρω από την εκκλησία, για να το αγοράσουν και να το χρησιμοποιούν για την τιμή της Θεοτόκου.
Οι Τούρκοι όμως φανατικά εξακολουθούσαν να αντιδρούν και ο ιδιοκτήτης της περιοχής έβαζε μέσα στην εκκλησία το άλογό του. Τότε συνέβη το εξής περιστατικό, γνωστό από την προφορική παράδοση και είναι καταγεγραμμένο και στο βιβλίο «Η Παναγία Καλυβιανή και τα ιδρύματα», Μοίρες Ηρακλείου 1978, σελ. 12:
Ο ιδιοκτήτης αγάς είχε ένα παιδί παράλυτο στο κρεβάτι πολλά χρόνια και δεν υπήρχε ελπίδα να θεραπευθεί. Η Χανούμ, μητέρα του παιδιού ήταν πολύ ευσεβής στη θρησκεία της. Στον ύπνο της λοιπόν της παρουσιάστηκε η Παναγία και της έδωσε παραγγελία να σκουπίσει την εκκλησία που βάζει το άλογό του ο αγάς και ύστερα να θυμιάσει και με αυτά θα γίνει καλά το παιδί της.
Στην αρχή δεν πίστεψε, αλλά της παρουσιάστηκε τρεις φορές. Φοβόταν τον άνδρα της και δεν είπε τίποτε. Αποφάσισε όμως να εκτελέσει την παραγγελία μόνη της. Πήγε, σκούπισε την εκκλησία, την καθάρισε και θύμιασε, χωρίς να τη δει κανείς. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, το παράλυτο παιδί έλειπε από το κρεβάτι του. Θυμήθηκε τα λόγια της μαυροφόρας [της Παναγίας] και άρχισε να αδημονεί. Ρώτησε τις γειτόνισσες αν είδαν το παιδί της κι εκείνες ξαφνιάστηκαν, γιατί ήξεραν πως το παιδί ήταν παράλυτο στο κρεβάτι.
Ξαφνικά παρουσιάστηκε μια γειτόνισσα και ανάγγειλε ότι το παράλυτο παιδί είναι μια χαρά και παίζει με τα άλλα παιδιά στην πλατεία, ψηλά στον Κούλε του χωριού. Έτρεξε η μητέρα του και το βρήκε υγιέστατο και χαρούμενο. Κατάλαβε το θαύμα και δόξαζε το Θεό.
Ο αγάς δεν άργησε να φανεί. Είδε την κίνηση και εκστατικός πληροφορήθηκε από τη γυναίκα του τα συμβάντα. «Δε σου είπα τίποτα, γιατί φοβήθηκα». Τότε ο αγάς με ευλάβεια προσευχήθηκε και ομολόγησε ότι είναι αληθινή η πίστη των Ρωμιών, κάνοντας συγχρόνως και τη δήλωση ότι παραχωρεί την εκκλησία στους χριστιανούς με όλη τη γύρω περιοχή. Οι φανατικοί Τούρκοι των Καλυβίων δεν το άκουσαν αυτό με ευχαρίστηση και κατηγορούσαν τον αγά πως έγινε χριστιανός και μάλιστα άρχισαν να τον ονομάζουν από τότε ειρωνικά «παπά Μανώλη».
Δυστυχώς βέβηλο χέρι έχει αρπάξει τα τελευταία χρόνια (19) την Ιερά εικόνα της Παναγίας της Καλυβιανής από τη Μονή και φέτος για μια φορά ακόμη θα γιορτασθεί η Χάρις Της, χωρίς την Ιερή εικόνα της Παναγιάς. Ας ελπίσουμε κι ας προσευχηθούμε όλοι σε ένα θαύμα!!
